Vikipedi:Günün maddeleri/Aralık 2020
- 1 Aralık
 Euler'in babası Paul Euler ve annesi Marguerite Brucker'dı. Babası Paul Euler Protestan papazıydı ve oğlunun da kendi yolundan gitmesini istiyordu. Basel doğumlu olmasına rağmen çocukluğunun büyük kısmını babasının Lüteriyen papaz olarak vaaz verdiği komşu şehir Riehen'de geçirdi. Euler çocukluk yılları boyunca gittikçe artan bir ilgiyle matematiğe bağlanmıştı ve bu sırada bir aile dostu olan Johann Bernoulli tarafından eğitiliyordu. Euler babasının isteği üzerine matematik kadar ilginç bulmasa da Basel Üniversitesinde ilahiyat, İbranice ve Yunanca eğitimi aldı. Bu eğitimin sonunda Bernoulli müdahale etmeseydi Euler bir papaz olacaktı. Ama Bernoulli, oğlunun büyük bir matematikçi olabilecek yeteneğe sahip olduğunu söyleyerek baba Paul Euler'i ikna etti. (Devamı...) |
 Doğal dağılım alanı güney İsveç'ten (bazı sınırlı şekildeki türler Norveç'in güneylerinde bulunur) orta İtalya, Fransa'nın batısı, kuzey Portekiz ve İspanya'nın ortaları ve daha doğuda Avrupa kayınının yerini alan doğu kayınıyla (F. orientalis) birleştiği kuzeybatı Türkiye'nin doğusuna kadardır. Balkanlarda, doğu kayınıyla oluşan bazı melez türler görülür, bu melezler Fagus x taurica şeklinde isimlendirilir. Akdeniz civarındaki dağılım alanının güney kısımlarında sadece 600-1.800 m yüksekliklerdeki dağlık ormanlarda yetişir. İngiltere'nin güneylerinde doğal olarak sıkça dikkati çekmesine rağmen, son kanıtlar MÖ 4000 yıl önceye kadar ya da buz devri sırasında şekillenen İngiliz Kanalı'ndan 2000 yıl sonrasına kadar İngiltere'de bulunmadığını öne sürmektedir. Türün meyvelerini besin olarak kullanan Taş Devri insanıyla bölgeye erken bir giriş yapmış olabilir. Asıl yayılış alanı Bulgaristan Istrancaları olan ve orada 40 m boylanabilen Fagus sylvatica, sınır bölgesinden doğuya doğru uzaklaştıkça hem sıklığından kaybeder hem de ağaç formundan çalı formuna dönüşür. (Devamı...) |
- 2 Aralık
 |
 Güney Avustralya'da Adelaide'de doğdu. 1922 yılında Adelaide Üniversitesi'nden mezun oldu. 1927 yılında 1851 Sergileme Ödülünü (1851 Research Fellowship), cıva üzerinde yaptığı dayanım deneyleri sayesinde kazandı ve İngiltere Cambridge Üniversitesi Cavedish Laboratuvarı'nda Sir Ernest Rutheford'un öğrencisi olarak çalışmaya gitti. Parçacık hızlandırıcısını kullanarak, ağır hidrojen çekirdeğini çeşitli hedeflere ateşledi. Helyum-3 ve trityum çekirdeğini keşfetti. Ayrıca bu iki çekirdeğin reaksiyonu sonucunda, parçacıkların başlangıç enerjilerinden daha fazla enerji açığa çıkardığını keşfetti. (Devamı...) |
- 3 Aralık
 Kaplan bir zamanlar, batıdaki Doğu Anadolu Bölgesi'nden Amur Nehri havzasına ve güneyde Himalayaların eteklerinden Sunda Adaları'ndaki Bali'ye kadar geniş bir yelpazede mevcuttu. 20. yüzyılın başlarından bu yana, kaplan popülasyonları tarihi aralıklarının en az %93'ünü kaybetmiş ve Batı ve Orta Asya'da, Cava ve Bali adalarından ve Güneydoğu ile Güney Asya ve Çin'in geniş bölgelerinde yok olmuştur. Bugünün kaplan menzili, Sibirya ılıman ormanlarından Hint yarımadası ve Sumatra'daki subtropikal ve tropikal ormanlara kadar uzanır. Kaplan, 1986'dan beri IUCN Kırmızı Listesi'nde Nesli Tehlikedeki Türler arasında listelenmektedir. (Devamı...) |
 Sekiz Bundesliga, altı DFB-Pokal, bir UEFA Kupası (1996), UEFA Şampiyonlar Ligi (2001) ve Kıtalararası Kupa (2001) şampiyonluğu yaşayan Kahn, Alman futbolunun yakın tarihte yetiştirdiği en başarılı oyunculardan oldu. Bireysel çapta gösterdiği başarılar ona art arda dört UEFA Avrupa'nın En İyi Kalecisi, üç IFFHS Dünyanın En İyi Kalecisi ve iki kez de Almanya'da Yılın Futbolcusu ödülü kazandırdı. 2002 FIFA Dünya Kupası'nda aldığı Altın Top Ödülü ile birlikte, turnuva tarihinde bu ödülü kazanan ilk ve tek kaleci unvanını elde etti. 1994'ten 2006'ya kadar Almanya millî futbol takımında oynayan Kahn, Andreas Köpke'nın millî takımı bırakmasından sonra sahaya ilk 11'de çıkmaya başladı. (Devamı...) |
- 4 Aralık
 Sovyetler Birliği tarafından Mart 1958'de, dünyanın ilk yapay uydusu yörüngeye oturtuldu. Bu gelişme anısına dikilitaş şeklinde bir anıt yapılması için yarışma düzenlendi. Başlangıçta yer olarak Moskova Devlet Üniversitesi'nin yakınları seçildi, fakat sonraki süreçte yer değiştirilerek şu anki yere yapılmasına karar verildi. Sovyetler Birliği'nden ve diğer ülkelerden 1000'den fazla proje yarışmaya katıldı. 365 proje Moskova'da bulunan Manej binasında yapılan özel bir sergide gösterilmiştir. Ödül Mikhail Barshch, Andrey Petroviç Faydysh, Lev Shchipakina ve Alexander Kolchin'in tasarımcısı olduğu projeye verildi. İkincilik ve üçüncülük ödüllerinin de verildiği yarışmadaki ilk üçe giren tüm projeler roket kalkışı teması işlemekteydi. Anıtın açılışı 4 Ekim 1964 tarihinde, ilk uydunun fırlatılmasının yedinci yıldönümünde gerçekleşti. (Devamı...) |
 Röveşata sözcüğü Türkçeye, İtalyancada da aynı anlamı taşıyan "rovesciata" sözcüğünden geçmiştir. İtalyancadaki kökeni ise tepetaklak etmek/olmak anlamı taşıyan "rovesciare" kelimesine dayanır. Röveşatanın ilk olarak ne zaman ve nerede yapıldığına dair çeşitli iddialar bulunmaktadır. Bunların ilki, Peru'nun Callao şehrinin yerlileri ile İngiliz denizciler arasında 19. yüzyılın başlarında oynanan futbol maçlarına dayanmaktadır. Şili'de, Bask kökenli Şilili futbolcu Ramón Unzaga'nın, 1914 yılında oynanan bir maçta yaptığı hareket, röveşatanın ilk ortaya çıktığı zaman olarak kabul edilmektedir. (Devamı...) |
- 5 Aralık
 Latince ismi Caracal caracal Türkçeden gelmektedir. Orta Asya'daki Türkler tarafından kulak çevresindeki siyahlıktan ötürü bu şekilde adlandırılmıştır. Yapılan araştırmalarda dünyaya Orta Asya'dan Türkler ile yayıldığı kanıtlanmıştır. Ortalama ağırlıkları erkeklerde 12–18 kg, dişilerde ise 8–13 kg arasındadır. Omuz yükseklikleri 40–50 cm, vücut uzunlukları 75–90 cm'dir. Bunun dışında 30–35 cm uzunluğunda bir kuyruğa sahiptir. Karakulak'ın kuyruğunun üst kısmında etrafında beyaz tüylerden oluşmuş püskül bulunan siyah bir çizgi vardır. (Devamı...) |
 |
- 6 Aralık
 Vücudunun üst kısmı açık sarıdan kırmızımsı kahverengine ve siyaha kadar değişir. Alt tarafı tamamen beyazdır. Omurgalı hayvanlardandır. Kışın, kıl uçlarında siyah pigment miktarı artar. Bu nedenle kırmızı renkte olanlar, kışın daha koyu görünür. Kuyruktaki tüyler uzundur ve kuyruklarını kıvırıp sırtlarına değdirebilirler. Gözleri iri ve parlaktır. Kulakların ucunda (kışın daha fazla) tüy demeti bulunur. Arka ayakları daha uzun ve daha güçlüdür. Boyları 18-25 cm, kuyrukları 14-20 cm'dir. Ağırlığı 15-51 gramdır. Gebelik süresi 30-40 gün olmakla birlikte yavru sayısı 3 ila 7 arasında değişir. Yaşam süresi yaklaşık 10 yıl olan bu memeliler, çoğunlukla ağaçlarda yaşar. Otoburdur. Ormanlık ve ağaçlık bölgeler, parklar ve korularda yaşarlar. Kış uykusuna yatmazlar ancak soğuk havalarda birkaç gün süren uyuşukluk dönemleri olur. Çiftleşme dönemi dışında yalnız yaşarlar. Çok iyi tırmanır ve sıçrarlar, hemen hemen bütün zamanlarını ağaçların üzerinde geçirirler. (Devamı...) |
 Jean-Baptiste Biot, 21 Nisan 1774 tarihinde Paris'te doğdu ve 3 Şubat 1862 tarihinde Paris'te öldü. Biot, 1794 yılında Lyceum Louis-le-Grand ve Ecole Polytechnique'de eğitim gördü. Biot 1797 yılında Beauvais matematik profesörü olarak atanmadan önce topçu olarak görev yaptı. Daha sonra 1800'lerde College de France'ın fizik profesörü olarak devam etti, üç yıl sonra Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. 1804 yılında Biot Gay-Lussac ile ilk bilimsel sıcak hava balonu seyahatini yaptı (2009, O'Connor ve Robertson 1997). Onlar güvertede oksijen olmadan oldukça tehlikeli şekilde 7016 metre (23.000 feet) yüksekliğe ulaştı. Biot ayrıca Onur Lejyonu üyesi oldu, 1814'te komutan olarak 1849 yılında Şövalye olarak seçildi. 1816 yılında İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi yabancı üyesi seçildi. Buna ek olarak, Biot 1840 yılında (O'Connor ve Robertson 1997), maddenin termal veya optik özellikleri alanında Royal Society tarafından verilen Rumford Madalyasını aldı. Jean-Baptiste Biot'un 1803 doğumlu tek oğlu, Edouard Constant Biot, bir mühendis ve Sinolog idi. Edouard 1850 yılında öldü ve Edouard'ın son kitabı, Çin klasiği Tcheou-li'nin, ikinci yarısının yayınlanması için hazır bir duruma babasının olağanüstü çabaları sayesinde getirildi. Bu kitap tamamlanmamış bir el yazması olarak kalmıştı. (Devamı...) |
- 7 Aralık
 Küçük pandanın uzunluğu 120 cm ve ağırlığı 4,5 kg'a varır. Ömrü doğal ortamında 9-10 yıla, hayvanat bahçesinde ise 14 yıla varabilir. Dış görünüşü ile ilk bakışta bir rakuna benzer ama rakundan daha zariftir. Üstü kızıl kahverengi veya bakırımsı kahverengi, altı ise parlak siyah renktedir. yüzü genelde beyaz renktir ve kızıl kahverengi gözyaşı damlalarını andıran işaretler vardır. Burnu kısa ve siyah renk, kafası yuvarlağımsı ve kulakları orta büyüklükte ve sivri olur. Kuyruğu siyah-beyaz halkalıdır. Küçük panda pek ses çıkarmaz. Kendi aralarında iletişim kurmak için ötermiş ya da gıcırdarmış gibi sesler çıkarırlar. Küçük panda Himalaya'nın doğusunda Nepal'dan Çin'in Yunnan iline kadar uzanan bir coğrafyada yaygındır. Bu bölge içerisinde ılıman alanlarda 10-25 °C, dev ormangülü rhododendron, büyük bambu ya da meşe ormanlarını ve 2000-4600m yüksekliği tercih eder. Küçük panda çok yetenekli bir tırmanıcıdır. Geceleri yiyecek arayışına çıkar, gündüzleri ise ağaçların dallarında uyuyarak geçirir. Sıcak havaya hiç katlanamaz; 25 dereceden daha sıcak havalarda sorun yaşayabilir. Zaten bu yüzden bütün gününü yüksek ağaç dallarında ya da mağaralarda uyuyarak geçirir. Tehlike sezdiklerinde ulaşılamayan ağaç dallarına ya da kayalık aralıklarına kaçarlar. Kaçmaya imkânları olmadığı takdirde iki ayak üstünde durarak olduklarından daha büyük görünmeye çalışır ve sivri tırnaklı ön ayakları ile kendilerini savunurlar, ve düşmanlarının üzerinde böylece bayağı derin yaralar bırakabilirler. Küçük panda tehlikeli bir hayvan değildir, ama köşeye sıkıştırıldığında kendini savunmasını iyi bilir. En fazla yediği madde bambu filizleridir. Ayrıca kökler, otlar, meyveler, tohumlar, fındıklar yer ve ara sıra böcek, küçük kemiriciler, kuş yavruları avlar ve yumurta yer. (Devamı...) |
 Kiev ve Moskova'da resim öğrenimi gördü. Tiyatro ve filmlerde çevre düzenlemecisi olarak çalıştı, yönetmen yardımcılığı yaptı. Grigori Kozintsev ve Leonid Trauberg ile birlikte FEKS'i (Acayip Aktör Fabrikası) kurdu ve sessiz sinemanın sonlarında ilk filmlerini gerçekleştirdi. İki kısa filmden sonra 1931'de yönettiği ilk uzun ve sesli çalışması Zlatiye gori'de (Altın Dağlar) Sovyet sinemacıların kurgu ilkelerini uyguladı. 1932 tarihli filmi Vstrecnyi (Karşı Plan) toplumcu gerçekçilik akımının sinemadaki bir örneğiydi. 1933'te Türk Kurtuluş Savaşı üzerine bir film çekmek üzere Türkiye'ye gelen Yutkeviç, senaryosunun kabul edilmemesi üzerine, içinde Atatürk'ün Onuncu Yıl Nutkunu verdiği sahnenin de yer aldığı Türkiye'nin Kalbi Ankara (1934) belgeselini yaptı. Leningrad'da bir deneme stüdyosu kurarak Noviye pohojdeniya Şveyka (1943; Şvayk'ın Yeni Serüvenleri) ve sansür tarafından yasaklanan Svet nad Rossiei (1947; Rusya'nın Üzerindeki Işık) gibi ilginç filmler yönetti. 1955'te gerçekleştirdiği Othello görkemli bir tiyatro uyarlamasıydı. Yutkeviç, Yves Montand'ın 1957'deki SSCB turnesi ve Kruşçev'in 1960'taki Fransa gezisi üzerine de belgeseller çekti. (Devamı...) |
- 8 Aralık
 1850'de Venedik La Fenice opera evi Verdi'ye yeni opera teklif etmiştir. Verdi ele o zamanlar en iyi operaların bestekârı olduğu için konu seçimi kendisine bırakılmıştır. Verdi kendisi için Ernani, I due Foscari, Macbeth, Il Corsaro ve Stiffelio operalarının liberetolarını yazmış olan "Piave"'ye Aleksander Dumas Fils'in "Kean" adlı eserine bakmasını istedi. Fakat tam bu sırada şans eseri olarak Viktor Hugo'nun Le roi s'amuse eserini görüp beğendi. Fakat bu siyasi bakımdan çok tartışmaya yol açmış bir eserdi ve Kuzey İtalya'yı idaresi altında bulunduran Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun sansür otoritelerinden geçmesinin zor olacağı düşünülmekteydi. (Devamı...) |
 Carroll'ın en ünlü eserleri; Alice's Adventures in Wonderland ("Alice Harikalar Diyarında") ve onun devamı olan Through the Looking-Glass ("Aynanın İçinden") adlı kitapları ve "The Hunting of the Snark" ve "Jabberwocky" adlı şiirleridir ve hepsi absürt edebiyatın örneklerindendir. Kelime oyunları, mantık ve fantezideki yeteneği sayesinde ün kazanmıştır. Ancak bunun ötesinde, eserleri modern kültüre iyice yerleşmiştir. Birçok sanatçıyı, direkt olarak etkilemiştir. Kuzey Amerika, Japonya, İngiltere ve Yeni Zelanda başta olmak üzere, dünyanın birçok yerinde, sadece Carroll'ın eserlerinin zevkle okunması ve daha da yaygınlaştırılması ve hayatının araştırılmasına adanmış kuruluşlar vardır. İlk gençlik döneminde Dodgson evde eğitim gördü. Aile arşivlerinde saklanmış "okuma listeleri" Dodgson'un değerli bir zekaya sahip olduğuna tanıklık etmektedir. Yedi yaşındayken bir Hristiyan alegorisi olan Çarmıh Yolcusu'nu okuyordu. Aynı zamanda kardeşlerinin bir çoğunda da görülen ve onun sosyal hayatını etkileyen bir kekemelikten muzdaripti. On iki yaşındayken Richmond yakınlarındaki Richmond Gramer Okulu'na gönderildi. (Devamı...) |
- 9 Aralık
 MM Matsson Konsult AB'den Mats Matson, Pöyry Mimarlık'tan Hannu Helkiö ve Wingårdh arkitektkontor'dan Gert Wingårdh tarafından tasarlanan arena, sahibi Parkfast AB tarafından işletilir. Temeli 10 Ocak 2007'de atılan ve 6 Kasım 2008'de açılışı gerçekleştirilen Malmö Arena'nın inşaat maliyeti 750 milyon İsveç kronuydu. Arena, Hyllie Tren İstasyonu'na 80 metre (260 ft) uzaklıkta olup; Malmö Garı, Kopenhag Havalimanı ve Kopenhag Garı'na tren ve otobüs bağlantısı vardır. 2007'de imzalanan on yıllık bir sözleşme sonucu, mekânın isim hakkı Malmö Belediyesi'ne aittir. Malmö Arena; Friends Arena, Tele2 Arena ve Ericsson Globe adlı mekânlardan sonra, İsveç'in en büyük dördüncü kapalı spor kompleksidir. Kişi kapasitesi konser etkinlikleri için 15.500, spor etkinlikleri için 13.000 olarak değişmektedir. (Devamı...) |
 Gaga'nın çıkış albümü The Fame (2008) eleştirmenlerin beğenisini kazandı, ticari bir başarı yakaladı ve "Just Dance" ile "Poker Face" gibi dünya genelindeki listelerde bir numara olan single'lara yer verdi. Ardından yayımlanan The Fame Monster (2009) adlı EP, benzer başarılar yakaladı ve "Bad Romance", "Telephone" ve "Alejandro" şarkılarına yer verdi. İkinci albümü Born This Way, 2011'de yayımlandı ve ilk haftasında bir milyonun üzerinde satış yaptığı ABD dâhil yirmiden fazla ülkede listelerin zirvesinde yer aldı. Albümün çıkış single'ı "Born This Way", pek çok ülkede bir numara oldu. (Devamı...) |
- 10 Aralık
 I. Dünya Savaşı öncesinde muhripler okyanus ötesi görevler için yapılmamış, hafif savaşçılardı, bu yüzden bir muhrip takımı ve bir muhrip botu şeklinde kullanılırken, II. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında bağımsız, ve özellikle 1950 ve 1960'larda kruvazörler kadar tonaja ve öneme sahip oldular. Bununla birlikte Birleşik Devletler aktif olmayan ama herhangi bir ihtiyac durumunda aktif hale getirebileceği konumda bulunan iki adet Iowa-sınıfı zırhlıya sahiptir. Modern muhripler tonaj olarak II. Dünya Savaşı zamanının kruvazörlerine denk olsalar da silah yönünden bakılırsa küçük bir yaylım ateşiyle kentleri bile yok edebilecek şekilde ve nükleer füzelere sahip olarak üstündürler. Torpido atabilme kabiliyetine sahiptirler. (Devamı...) |
 2 Kasım 1755 tarihinde, Viyana'daki Hofburg Sarayı'nda, Kutsal Roma İmparatoru I. Franz ve Maria Theresia'nın onbeşinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Vaftizi esnasında Meryem onuruna "Maria" ismi verildi. Saray yetkilisi bebeği "Ufak ama tam anlamıyla sağlıklı bir arşidüşes" diye tarif etti. Sarayda kendisine "Madam Antoinette" deniliyordu. Ailenin en küçük iki kızı Maria Karolina ve Marie Antoinette idi. 1767 yılına kadar iki kız kardeşe de bir dadı bakıyordu. Her zaman dadıları onlara çok yakın bir şahsiyet oldu. Marie Antoinette henüz küçük bir çocuk iken, üç ağabeyi de (Joseph, Leopold ve Ferdinand Karl) Habsburg İmparatorluğu üzerinde etkili olmaya başlamışlardı. (Devamı...) |
- 11 Aralık
 Resim, iç içe geçmiş bir daire ve bir karenin ortasına çizilmiş, uzuvları açık ve kapalı pozisyonda üst üste geçen bir çıplak erkeği betimler. Bu çizim ve yanındaki notlar sıkça "Oranların Kanunu" ya da daha az sık olarak "İnsanın oranları" olarak anılır. Venedik'te bulunan Gallerie dell'Accademia'da sergilenmektedir. Leonardo da Vinci'nin Vitruvius Adamı, Rönesans döneminde yapılmış örnek bir bilim ve sanat eseri olma özelliğini taşır. Leonardo'nun oranlara duyduğu ilgi ve merakın bir kanıtıdır. Bunun yanında resim, Leonardo'nun insan ve doğayı birbiri ile ilgilendirme-bütünleştirme çalışması için de bir dönüm noktasıdır. Britannica Ansiklopedisi'ne göre Leonardo "insan vücudunun evrenin işleyişinin bir analojisi olduğunu" düşünüyordu. Bununla birlikte Leonardo'nun maddesel varlığı kare, ruhsal varlığı ise daire ile sembolize ettiği ve insanoğlunun iki yönünü çizimde bu şekilde ifade ettiği sanılmaktadır. (Devamı...) |
 Vancouver 2010 Kış Olimpiyatları erkekler 15 km toplu çıkış kategorisinde altın madalya kazanmıştır. 2010 oyunları öncesinde en iyi Dünya Şampiyonası derecesi bireysel etkinliklerde kazandığı 20.'liktir. Ustyugov uluslararası yarışmalara 2005 yılında Dünya Gençler Şampiyonası ile başlamış, 2006 yılındaki şampiyonada bireysel ve takip etkinliklerinde birincilik kazanmıştır. Daha sonra yetişkin seviye uluslararası yarışmalara katılmaya başlamıştır. 2008/2009 sezonu boyunca dünya kupasında en iyi on derecesini elde etmiş, bir sonraki sezon ise dünya kupası yarışlarında ilk birinciliğine Aralık 2009 tarihinde Pokljuka ve Oberhof'taki organizasyonda ulaşmıştır. 2009 yılında kendi takımı takım etkinliklerinde en iyi on arasında olmasına rağmen 2010 oyunları öncesinde bireysel etkinliklerde en iyi Dünya Şampiyonası derecesi 20.'liktir. 2010 Kış Olimpiyatları'nda erkekler 15 km toplu çıkış etkinliklerinde Olimpiyat şampiyonu olmuştur. Ustyugov ilk atış mesafesinden sonra 13. sırada iken parkur boyunca yükselişine devam etmiş ve yarışın son bölümünde liderliği ele geçirmiştir. En yakın rakipleri Fransız Martin Fourcade ve Slovak Pavol Hurajt'ı atış bölümündeki başarılı performansı sayesinde 10 saniyeden fazla farkla geride bırakmıştır. Yarışı kazanması Norveçli Ole Einar Bjørndalen'in 12. Olimpiyat madalyası umutlarını tüketmiştir ve Ustyugov 1994 Kış Olimpiyatları'ndan bu yana biatlon'da Olimpiyat altın madalyası kazanan ilk Rus erkek sporcu olmuştur. (Devamı...) |
- 12 Aralık
_-_Cropped.jpg) Dokuz şarkıdan oluşan Aşklarım Büyük Benden, müzik eleştirmenlerinden olumlu geri dönüşler aldı; şarkıcının "iyi bir yönelim" içinde olduğu yazıldı. Albümle aynı adı taşıyan şarkı, Nisan 2011'de klibiyle birlikte yayımlandı; albümün satışa sunulmasından sonra ise "Hayat Öpücüğü", "Geri Dönüş Olsa", "Kalamam Arkadaş", "Bulmaca" ve "Soyadımsın" şarkılarına klip çekildi. Bunlardan "Geri Dönüş Olsa" ve "Kalamam Arkadaş", Türkiye resmî listesinde zirveye yerleşti. Aşklarım Büyük Benden albümü, 35.000 satış rakamına ulaştı ve Kadir Has Üniversitesi tarafından düzenlenen ödüllerde, En Has Albüm ödülünü aldı. Boz, albümdeki şarkılarını Beyaz Show, Şeffaf Oda, O Ses Türkiye gibi çeşitli programların yanı sıra, bazı etkinliklerde ve konserlerinde seslendirdi. Ayrıca albümde yer alan bazı şarkıların remiks sürümleri, Ağustos 2012'de satışa sunulan Dance Mix'te yer aldı. (Devamı...) |
 Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın yaşandığı bir dönemde profesyonel futbol hayatına başlayan ve Elektromos'ta 53 maçta attığı 27 golle 1945'te MTK Budapest'ye transfer olan Hidegkuti, 13 yıllık MTK kariyerinde 1951, 1953 ve 1958 yıllarında olmak üzere 3 kez Nemzeti Bajnokság I şampiyonluğu yaşadı. (Devamı...) |
- 13 Aralık
 Balın rengi, şeker dengesi ve tadındaki farklılık tamamen toplanan nektarlardan kaynaklanmaktadır. Balın kokusunu, çiçeklerdeki aromalı uçucu yağlar verir ki bu aynı zamanda çiçeklerin kokularını sağlayan yağdır. Bal üretiminde ½ kg ham nektarı toplamak için 900 bin arının bir gün boyunca çalışması gerekir. Toplanan bu nektarın ise ancak bir kısmı bala çevrilebilir. Elde edilen balın miktarı getirilen nektarın şeker konsantresine bağlıdır. Bal; nem, güneş ışığı, kaynatma gibi sıradışı bir etkiye maruz kalmadıkça bozulmaz ve zaman faktöründen etkilenmez. (Devamı...) |
 Los Angeles, Californiya'da doğmuş ve büyümüştür. Cameron (öz), Taylor (evlatlık) ve Dana (evlatlık) adlı erkek kardeşleri vardır. Babası FOX TV'de yapımcıdır. Annesi aslında Queensland, Avustralya'da Maroochydore'dan bir yazı denetimcisidir. Yedinci sınıfa kadar okula gitmiş ve sonra eğitimine mektuplarla devam etmiştir. 2009 yılında liseden mezun olmuştur. 2010 yılında ailesinin yanından taşınarak Los Angeles'a yerleşmiştir. Günümüzde de, Los Angeles ve Londra'da evi bulunmaktadır. Stewart'ın oyunculuk kariyeri sekiz yaşının sonunda, bir ajans ilk okulunun yılbaşı kutlamasındayken performansını gördükten sonra başlamıştır. Stewart'ın ilk rolü Disney Kanalı TV prodüksiyonu The Thirteenth Year'da oldukça kısa bir roldü ve Stewart konuşmuyordu. Sonra The Flintstones in Viva Rock Vegas adlı filmde küçük bir rolde gözüktü. Daha sonra The Safety of Objects adlı bağımsız filmde bekar, sorunlu bir annenin erkeksi kızını oynadı. Stewart Hollywood filmi Panik Odası'nda başrol aldı ve filmde Jodie Foster'ın şeker hastası kızı rolü ile sinema dünyasına adımını attı. (Devamı...) |
- 14 Aralık
 Akademi ilk olarak David Riazanov tarafından kurulmuştur. İlk kurulduğu yıllarda Karl Marx, Friedrich Engels ve Vladimir Lenin'in eserlerini derleyip basmaktaydı. 1930'lu yıllarda yaklaşık 400.000 kitap ve dergi, bununla birlikte Marx ve Engels'e ait yaklaşık 55.000 orijinal ve fotokopi belgeyi basarak, o dönemde dünyanın en zengin ve geniş sosyalist literatürüne sahipti. Bu dönemde kurumda 87'si tarihçi olmak üzere 109 kişi çalışmaktaydı. Enstitünün ortaya koyduğu eserler Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) tarafından gözlenmesine rağmen tam olarak partiye bağlı değildi. Nitekim 1930 yılında çalışanlarından sadece 39 kişi SBKP üyesi idi. İlk olarak "Marx-Engels Enstitüsü" adıyla kurulan enstitü, kuruluşundan bu yana birçok kez isim değişikliğine uğramıştır. 1952 yılında "Marx-Engels-Lenin Enstitüsü" olarak anılan kurum, 1956 yılında "Marx-Engels-Lenin-Stalin Enstitüsü" adını almıştır. (Devamı...) |
 Yaşamının son yıllarında çocukları için derlediği ve Kaz Ana’nın Öyküleri (1697) adlı kitabında yayımladığı masallar (Uyuyan Güzel , Kırmızı Başlıklı Kız, Mavi Sakal, Çizmeli Kedi, Külkedisi) birer dünya klasiği haline gelmiştir. Perrault, yaşadığı dönemde Avrupa’da çok bilinen ve bir sözlü edebiyat ürünü olarak anlatılan çocuk masallarını bu kitapta bir araya getirmiş; yazıya geçirdiği masallar daha sonra başta Grimm Kardeşler olmak üzere başkaları tarafından da yeniden yazılmış; opera, bale (Çaykovski’nin Uyuyan Güzel balesi gibi), tiyatro ve filme ( Walt Disney şirketinin Külkedisi (1950) ve Uyuyan Güzel animasyon filmleri gibi) uyarlanarak günümüze gelmiştir. Bunun için Perrault “çocuk kitaplarının babası” olarak anılır. XIV. Louis devrinin Fransız Akademisi üyesi önemli bir edebiyatçı olan Perrault, yaşadığı dönemde önce Fransa'yı sonra tüm Avrupa'yı saran "Eskiler - Yeniler Kavgası"nın ortaya çıkmasındaki rolü ile tanınmış bir entelektüeldir. Eskileri taklit eden çağdaş yazarları bu tutumlarından ötürü eleştiren Perrault, insan düşüncesinin zaman içinde olgunlaştığını, eskilere öykünmenin bir yararı olmayacağını ve yeni yapıtların daha üstün olduğunu öne sürmüştür. Devrin ünlü mimarlarından Claude Perrault'nun kardeşidir. (Devamı...) |
- 15 Aralık
 |
 Karaman'lı bir ailenin çocuğu olan Ahmet Muhyiddin Pîrî'nin ailesi II. Mehmed devrinde padişahın emri ile Karaman'dan İstanbul'a göç ettirilen ailelerdendir. Aile bir süre İstanbul'da yaşamış, sonra Gelibolu'ya göç etmiştir. Pîrî Reis'in babası Karamanlı Hacı Mehmet, amcası ise ünlü denizci Kemal Reis'tir. Pîrî denizciliğe amcası Kemal Reis'in yanında başladı; 1487-1493 yılları arasında birlikte Akdeniz'de korsanlık yaptılar; Sicilya, Korsika, Sardinya ve Fransa kıyılarına yapılan akınlara katıldılar. 1486'da Endülüs'te Müslümanların hakimiyetindeki son şehir olan Gırnata'da katliama uğrayan Müslümanlar Osmanlı Devleti'nden yardım isteyince o yıllarda deniz aşırı sefere çıkacak donanması bulunmayan Osmanlı Devleti, Kemal Reis'i Osmanlı Bayrağı altında İspanya'ya gönderdi. Bu sefere katılan Pîrî Reis, amcası ile birlikte müslümanları İspanya'dan Kuzey Afrika'ya taşıdı. (Devamı...) |
- 16 Aralık
 Elektrikli telgraflar, bir verici, bir alıcı ve ikisi arasına çekilmiş elektrik hattından meydana gelir. Vericiye maniple denir. Maniple, telgraf şebekesindeki elektrik akımını açıp kapayan anahtarlardır. Manipleye basınca devre tamamlanır ve telgraf şebekesinden akım geçer. Karşı tarafta ise alıcılar vardır. Alıcılar, elektro mıknatıs bobinlerden yapılmışlardır. Elektro mıknatısın karşısında ileri geri hareket edebilen madeni bir çubuk vardır. Bu çubuk elektro mıknatıstan akım geçtiği zaman hareket eder. Çubuğun ucundaki mürekkepli kalem bir kâğıt şerit üzerine nokta (.) veya çizgi (-) şeklinde şekiller çizer. Sesle çalışan alıcılar da vardır. Bunlar kâğıt bir şeride yazı yazmak yerine, sert bir cisme vurarak tıkırtı çıkarırlar. Tecrübeli telgraf operatörleri, bu tıkırtıları dinleyerek mesajı çözerler. Burada kısa tıkırtı nokta (.), uzun tıkırtı çizgi (-) anlamına gelmektedir. (Devamı...) |
 Li Shimin 617 yılında babası Li Yuan önderliğinde en önemli rakiplerini yenerek Sui Hanedanı'nı devirmiş, Tang Hanedanı'nı kurmuştur. Sonradan tören ile babası Li Yuan ve Li Shimin hanedanın ortak kurucu olarak anılmıştır. Çin'in en önemli hükümdarları arasındadır. Sui döneminin son yıllarında, Çin'in birçok yerinde haydutlar ve asiler cirit atarken, babası olan Tang beyi Li Yuan'ı kendini imparator ilan etmeye ikna etti. O zaman Şimin sadece 16 yaşındaydı ve 24 yaşına kadar savaşarak barışı kurmaya ve hanedanı güvenli kılmaya çalıştı. Kendisi hem merhametli ve halkın yaşam koşullarıyla ilgili, hem de korku ve yorulmak bilmezdi. Çok zaman savaşlara bizzat kendisi komuta eder, askerlerinin ön saflarında, at değiştirerek koşturur, düşman komutanlarla savaşır, pazarlık ederdi. Siyasal lider olarak, etrafında ermiş ve geniş görüş açısına sahip insanlar toplamıştı. (Devamı...) |
- 17 Aralık
 MÖ 400 ile MS 106 yılları arasında Nebatîler'e başkentlik yapmıştır. Roma İmparatorluğu tarafından işgal edilene kadar başkent olarak varlığını sürdürmüştür. 400 yıllarından sonra deprem ve ekonomik sıkıntılardan dolayı kent gözden düşmüş ve zaman içinde unutulmuştur. Petra'nın ilk yapım amacı tarihçiler tarafından bulunamamıştı. Ancak yapılan son araştırmalarda Petra'daki El-Khazneh'nin (El-Hazne) altında gizli gömülü bir bölüm olduğu ve bu bölümün kral mezarları olduğu araştırmalar sonucunda kesinleşmiştir. Petra antik kentinde tiyatro, tapınak, ev, gibi yapılar kireç taşına oyularak yapılmıştır. El-Hazne ve Roma döneminde yapılan amfitiyatro en bilinen yapılardır. Kumtaşından oluşan kaya bloklarına oyulmuş tapınaklar, amfi tiyatro, mezarlar ve rölyeflerden oluşmaktadır. Yaklaşık 100 kilometrekare alana yayılmaktadır. 1812 yılında İsviçreli gezgin Johann Burckhardt tarafından kent tekrar bulunmuştur. 6 Aralık 1985 tarihinde UNESCO tarafından Dünya Kültürel Mirası listesine dahil edilmiştir. Peru'da yer alan Machu Picchu ile kardeş şehirdir. 7 Temmuz 2007 tarihinde, Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmiştir. (Devamı...) |
 Robert Solow, New York Brooklyn'de, üç çocuğun en büyüğü olarak doğdu. Evlerinin yakınında olan bir devlet okuluna gönderildi, ve başarılı bir öğrencilik geçirdi. 1940'ın Eylül ayında Solow, burslu olarak Harvard Koleji'ne girdi. Sosyoloji, antropoloji eğitimi alıyordu ve aynı zamanda da ekonomi eğitimi almaya başladı. 1942 yılının sonlarına doğru, ABD ordusuna katılmak için üniversiteden ayrılan Solow Kuzey Afrika ve Sicilya'da görev yaptı. Daha sonra terhis olana dek İtalya'da görevini sürdürdü. 1945 yılında tekrar Harvard'a döndü ve Wassily Leontief'in altında araştırma yapmaya başladı ve girdi-çıktı hesapları için ilk sermaye-katsayısılarını (capital-coefficients) hazırladı. Daha sonra ilgisi, olasılık ve istatistik alanına kaydı. 1949-1950 yılları arasında Columbia Üniversitesi'nden bir burs kazanarak, yoğun bir şekilde istatistik çalışmaya başladı. Aynı zamanda işsizlik ve maaş oranları için gelir dağılımında Markov süreçlerini kullanarak yeni veriler elde etmeye çalıştı. 1949'da Columbia Üniversitesi'ne gitmeden önce asistan profesörlük için "Massachusetts Teknoloji Enstitüsü" Ekonomi Bölümüne başvurdu ve kabul aldı. Massachusetts Institute of Technology'de istatistik ve ekonometri üzerine çalıştı. Solow'un ilgisi giderek makroekonomiye kayıyordu. Nerdeyse 40 yıl boyunca beraber çalıştığı Paul Samuelson ile birçok teori ortaya attılar; von Neumann büyüme teorisi (1953), sermaye teorisi (1956), doğrusal programlama (1958) ve Phillips eğrisi (1960). Solow birçok ABD Federal hükümet projesinde de görev aldı, özellikle işsizlik, büyüme politikaları ve para teorisi üzerine eğildi. (Devamı...) |
- 18 Aralık
 Spitfire'lar Rolls-Royce Merlin motoruna sahiptiler. İnce ve yuvarlağımsı kanatları sayesinde çok keskin dönüşler yapabiliyor ve çok hızlı gidebiliyorlardı. İki kademeli (kapalı, tam) kanatçıklara (İng: Flap, Alm: Klap) sahiptiler. En büyük rakibi BF-109'lar tarafından hız, tırmanma ve dayanıklılık açısından alt edilse de çok iyi tasarımı sayesinde yapabildiği keskin dönüşlerle çoğu kez onları alt etmişlerdir. Ayrıca Spitfire'ların uçak gemilerinden kalkması için tasarlanmış Seafire modeli de vardır. II. Dünya Savaşı'nın meşhur uçakları arasında Spitfire çok iyi vazife gören tek kişilik avcı uçağı olarak daima hatırlanacaktır. Özellikle 1940 yılında İngiltere Adası ve Manş Denizi üzerinde meydana gelen İngiltere hava savaşlarındaki (Battle of Britain) çarpışmalarda İngiliz pilotları Spitfire'ın değişik tipleri ile üstün Alman Hava Kuvvetleri'nin (Luftwaffe) Messerschmitt Me (Bf) 109, Me 110 ve Focke-Wulf Fw 190 avcı uçaklarına karşı büyük başarılar kazanmışlardır. Savaştan önce yarış uçağı olarak R. J. Mitchell isimli mühendis tarafından planları çizilerek yapılan Spitfire'ın öncüsü, 1936 yılında avcı uçağı olarak deneme uçuşlarına başlamış, 1938 yılında İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne (RAF) katılmıştır. (Devamı...) |
 Mercedes, 9 Temmuz 1935'te Arjantin Tucuman'da dünyaya geldi. 15 yaşında profesyonel olarak şarkı söylemeye başlayan sanatçı ilk albümünü 1959'da çıkarttı. 1960'ların ortalarına doğru Latin Amerika müziğini rock ve politik müzikle harmanlayan Nueva canción tarzında yaptığı müziklerle tüm dünyada tanınmaya başlandı. 1976'da Jorge Vileda komutanlığında yapılan askeri darbenin ardından ülkesi Arjantin zor günler yaşamaya başladı. Politik tavrından ve müziğinden ödün vermeyen Sosa 1979'da La Plata'da verdiği konser sırasında sahnede gözaltına alındı. Bu olaydan sonra Arjantin'de şarkı söylemesi yasaklandı ve sanatçı sürgün hayatı yaşamak zorunda kaldı. Sosa, ülkesine ancak 1982'de dönebildi. Bu tarihten itibaren müzik çalışmalarına devam eden sanatçı 30'u aşkın albüme imza attı. Tüm dünyada konserler verdi. Sağlığı bozulana kadar müzik çalışmalarına ve politik mücadelesine devam etti. İlk albümleri olan La Zafra (1962) ve Canciones con Fundamento (1965) dikkatleri çok çekmemiş olsa da ülkesindeki en önemli festivallerden biri olan Cosquin Festivali'ne katılarak bildiğimiz ününe kavuşmuştu. İlk diktatörlük döneminde “La Negra” albümündeki tüm şarkılar yasaklanmıştı, ama o 1979 yılına kadar ülkesinde kaldı. Ve 1979 yılında çıktığı bir konserde tutuklandı. Bundan kısa bir süre sonra Avrupa'ya yerleşti ve 1982 yılına kadar orada yaşadı. (Devamı...) |
- 19 Aralık
 Filateli ile uğraşanlara filatelist denir. Çoğunlukla pul koleksiyonculuğu ile karıştırılır, oysa pul koleksiyonculuğu posta pulları ve posta pulları ile ilgili maddelerin biriktirilmesinden ibaretken, filateli, pulları bir inceleme konusu olarak değerlendirir. Koleksiyonculuk Filateli alanının bir parçası değildir, yani filatelik çalışma yapmak için çalışma konusu malzemeleri toplamak gerekli değildir. Elbette filatelistler arasında aynı zamanda koleksiyoncu olanlar çoğunluktadır. Pullar incelenirken pul maşası ile tutularak zamkın zarar görmemesi sağlanır, ve parmaklardaki yağlardan korunmuş olur. Güçlü bir büyüteç ise pulun kâğıt ve baskısındaki detayların daha iyi görülmesini sağlar. Ayrıca odontometre ile pulların dantel ölçülerinin ölçülmeside gerekebilir. Türk filatelisinde sıklıkla dönemler halinde çalışmalar yapılabilmektedir. (Devamı...) |
 Léo Delibes Fransa'nın Pays de la Loire bölgesinde şimdi "La Fleche" şehrinin bir mahallesi olan Saint-Germain-du-Val adlı bir köyde doğmuştur. Babası bir postacı idi ve Delibes küçük yaşta iken öldü. Annesi çok yetenekli bir amatör müzisyen idi ve büyük babası bir opera şarkıcısı idi. Delibes annesi ve dayısı tarafından yetiştirildi. 1847'de Paris'e gidip Paris Konservatuvarı'nda eğitimine başladı ve Adolphe Adam tarafından verilen kompozisyon derslerini almaya başladı. Bir yıl sonra şan dersleri takibe başladı ise de şarkıcılıktan daha çok bir orgcu olarak yetişti. Konservatuvara devam ederken geçimini sağlamak için "Theatre Lyrique"de provalara piyano eşlik sağlama ve koro lideri işlerinde çalıştı. 1864'te Paris Operası'nda ikinci koro lideri oldu. 1865-1871 döneminde "Saint-Pierre-de-Chaillot" kilisesinde orgculuk yaptı. Delibes bir seri operet hazırlamıştır ve bunlardan ilki 1865'te Folies-Nouvelles'de galası yapılan "Deux sous de charbon, ou Le suicide de Bigorneau (İki Şu Değerine Kömür veya Bigorneau'nun İntiharı)" olmuştur. III. Napolyon için Algers (Cezayir) temalı ve aynı adlı bir törensel kantata ile o zamanki Fransız devlet başkanının ilgisini çekti. 1866'da kareografisini Leon Minkus'un yaptığı, hazırladığı "La Source (Kaynak)" adlı bale çok popüler oldu. 1870'te hazırlamış olduğu bir mekanik oyuncağın bir köylü gencini yaşayan sevgilisinden ayırması temasını işleyen Coppelia adlı bale eseri ile sanatının zirvesine eriştiği kabul edilir. Delibes bundan sonra 1876'da "Sylvia" adlı bir diğer bale eseri de hazırlamıştır. (Devamı...) |
- 20 Aralık
 |
 28 Ocak'taki ilk turda hiçbir aday seçilme kriteri olan %50 oy oranına ulaşamadığı için seçim ikinci tura bırakıldı. Birinci turda en çok oyu alan iki aday, DİSİ Genel Başkanı ve mevcut Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis ve AKEL adayı Stavros Malas ikinci tura katılmaya hak kazandı. 4 Şubat tarihindeki ikinci turda Nikos Anastasiadis 215 bin 281 oy ve %55,99 oy oranı ile seçimi birinci tamamladı ve ikinci dönem cumhurbaşkanlığı görevini yürütmeye hak kazandı. Kıbrıs Cumhuriyeti'nde cumhurbaşkanlığı seçimi doğrudan, evrensel oy kullanma yöntemi ve gizli oyla yapılmaktadır. 18 yaşın üzerindeki her vatandaşın oy kullanma hakkı bulunmaktadır. Cumhurbaşkanının görev süresi, Temsilciler Meclisi'ndeki görev süresinin başından itibaren beş yıl için geçerlidir. Yeni bir cumhurbaşkanının seçimi, selef cumhurbaşkanının beş yıllık görev süresinin sona ermesinden önce gerçekleştirilir. (Devamı...) |
- 21 Aralık
 |
 1894 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesinin kurulmasının ardından ilk Olimpiyat Oyunları'nın 1894'te, Yunanistan'ın başkenti Atina'da düzenlenmesi belirlendi. Oyunlara katılmaya karar veren Connolly, Mühendislik ve Uygulamalı Bilimler Okulu'na devam ettiği Harvard Üniversitesi'nden oyunlara katılması konusunda izin istese de bu istek reddedildi. Connolly'nin sonradan yazdığına göre eğitimine devam etmek şartıyla oyunlara katılmasının tek yolu önce okuldan ayrılmak, dönüşte ise tekrardan üniversiteye kabul edilerek eğitimine devam etmekti. Olimpiyatlara katılabilmek için okulunu yarıda bıraktı ve okul yönetimine, tekrardan Harvard'a dönmek için uğraşmayacağını belirten bir cevap yazısı yazdı. Sonrasında ne olduğu kesin olarak bilinmese de üniversite kayıtlarında Connolly'nin 19 Mart 1896 tarihinde mezun olduğu bilgisi yer almaktadır. (Devamı...) |
- 22 Aralık
 Yanardağın hareketlenmesi ada içinde büyük bir kriz oluşmasına neden olmuş ve neredeyse kalıcı olarak boşaltılmasına yol açmıştır. Volkandan çıkan küller adanın büyük bir bölümünü kaplamış, pek çok evi yok etmiş ve akan lavlar, balıkçılık ile geçinen adanın ana gelir kaynağı olan limanı tehdit eder hâle gelmiştir. Yanardağdan çıkarak ilerlemeyi sürdüren lavları soğutmak için bir işbirliği başlatılmış ve deniz suyu akmakta olan lavlar üzerine pompalanmıştır. Uygulamaya konan bu plan başarıya ulaşmış ve kasabanın limanının yitirilmesinin önüne geçilmiştir. Püskürmelerin bitiminin sonrasında adalılar yavaş yavaş soğumakta olan lavlardan, sıcak su sağlamak ve elektrik enerjisi üretmek için yararlanmışlardır. Ayrıca volkandan yayılan püskürüklerin bir bölümü adanın küçük havaalanının uçak pistini genişletmek için, bir bölümüyse üzerinde 200 yeni ev inşa edilecek bir alan yaratmak için kullanılmıştır. (Devamı...) |
 Rüzgâr sörfü sporu hem yelkenli hem de sörf sporlarının temel öğelerini birleştiren ve kaykay, snowboard, su kayağı, wakeboard gibi diğer bazı sporların da atletik olarak belirli bazı öğelerini paylaşan bir spordur. Rüzgâr sörfü yelkenli tekneler arasında dünya hız rekorunu elinde tutmaktadır. Rüzgâr sörfünde zıplanabilir, ters taklalar atılabilir, kişi kendi etrafında hızlı dönüşler yapabilir ve serbest stil hareketler gerçekleştirilebilir. Rüzgâr sörfü hız, slalom, etap yarışı, dalga, süperX, ve serbest stil olmak üzere birbirinden farklı bazı disiplinleri içerir. 0 ile 95 km/saat hızında esen rüzgârlarda yapılabilse de birçok eğlence maksatlı yelkenci için 25 ile 45 km/saat arası hızlarda esen rüzgârlar ideal olarak suyla teması en aza indiren kızaklama şeklinde seyir şartları sağlar. Daha hafif esen rüzgârlar yer değiştirme şeklinde seyir ile sonuçlanır. (Devamı...) |
- 23 Aralık
 1899-1904 yılları arasında 10 levhalık setler halinde ve 1904'te de tam bir cilt olarak yayımlanan bu kitapta, çoğu ilk olarak Haeckel'in kendisi tarafından tanımlanmış olan çeşitli canlılara ait 100 adet baskı levha bulunur. Kitap, Haeckel'in kariyeri boyunca üretmiş olduğu taslaklar ve sulu boya resimlere dayanarak üretilmiş binden fazla baskı içinden en iyilerinin seçilmesiyle oluşturulmuştur. Haeckel'in kitabında özellikle dikkat çeken levhalar arasında, Protista âleminin Radiolaria (ışınlılar) şubesine dahil planktonlara ait olan ve bu canlıların amatör mikroskopçular arasında popülerleşmesine katkıda bulunan çeşitli baskılar vardır. Bu baskılardan, neredeyse her onluk sette en az bir tane bulunur. Hayvanlar âleminin Knidliler (Cnidaria) şubesi de kitapta oldukça öne çıkarılmıştır. Actiniaria, Semaeostomeae ve Siphonophora gibi çeşitli Knidliler takımlarından canlılara yer verilmiş olan kitabın birinci onluk setinde, Haeckel'in ikinci eşi Anna Sethe'nin ölümünden kısa bir süre sonra tanımladığı ve "Desmonema annasethe" adını verdiği (günümüzde, Cyanea annasethe), özellikle çarpıcı bir denizanası da resmedilmiştir. (Devamı...) |
 39. single'ı "Startin'/Born to Be..." (2006) ile birlikte Hamasaki, Japonya'nın en çok bir numara single'ı bulunan bayan solo sanatçısı haline geldi. 2007'de "Talkin' 2 Myself" single'ının çıkışıyla Hamasaki, 33 bir-numara single'a ("A Song Is Born" da dahil edildiğinde 34) ve Japon Oricon listelerinin Top 10'unda zirveye çıkmış 43 single'a imza atmış oldu. (2002'deki "Free & Easy"'den başlayan) 25 adet ardışık olarak bir-numara olmuş single'ı vardır. Ayrıca orijinal on bir albümü Oricon listelerinde zirve yapmış ilk Japon sanatçıdır. (Devamı...) |
- 24 Aralık
 İsim Avesta'daki mərəγô saênô "Saêna kuşu"ndan türemiştir. Orijinalde bir yırtıcı kuş, kartal veya şahin, olduğu etimolojik olarak aynı olan Sanskritçe śyenaḥ`dan çıkarılabilir. Halk etimolojisinde ilişkilendirilen ilk öğe Farsça sī "otuz"dur. Fakat tarihi anlamda ilgili değillerdir. Bu kuşun küllerinden yeniden doğduğu da söylentiler arasındadır. Mistik kuş Simurg Fars sanatında kuş şeklinde, kanatlı dev bir yaratık olarak resmedilmiştir. Zaman zaman köpek başına ve aslan pençelerine sahip bir tavus kuşu olarak da resmedilmiştir. Bazen insan yüzü ile de resmedildiği olmuştur. Bir bölümü memeli olduğu için yavrularını emzirirdi. Yılanlara karşı bir düşmanlığı vardı ve yaşadığı yer fazlasıyla sulaktı. Bir antik İran tanımında Simurg'un kendisini alevlerle kaplayana kadar 1700 yıl yaşadığından, daha sonraki tanım ve kayıtlarda ise onun ölümsüz olduğu ve Bilgi Ağacı'nda bir yuvası olduğundan bahsedilmiştir. İran efsanesine göre, bu kuş o kadar yaşlıdır ki dünyanın yıkılışına üç kez tanık olmuştur. (Devamı...) |
 Balkanlar'a göç eden Yunan kabilelerin kurmuş olduğu Yunan şehir devletleri demokrasinin ilk temellerinin atıldığı yerlerdir. Eshilos, Aristofanes, Evripides, Sofokles, Aristo, Eflatun, Sokrates, Herodot ve Ksenofon gibi büyük filozofların yetiştiği Atina, Sparta, Tebai ve Nakşa gibi büyük şehirler gerek birbirleriyle gerek o dönemin en önemli güçlerinden biri olan Persler ile üstünlük mücadelelerine girmişlerdir. Antik Yunan uygarlığının zirveye çıktığı, en çok geliştiği dönemler İskender yönetiminde olmuştur. Yunan kültürü içinde bir eğitim almış olan İskender, babası II. Filip'in ölmeden önce hazırlamış olduğu ortamı kaybetmemiş, Antik Yunan kültürünü batıda Makedonya'dan doğuda Hindistan'a, kuzeyde Fergana'dan güneyde Mısır çöllerine kadar yaymıştır. (Devamı...) |
- 25 Aralık
_white_bg.jpg) Greyfurt 1750'li yıllarda Jamaika'da ortaya çıkmış doğal hibrid bir türdür, zira Jamaika'nın yerli tatlı portakalının yanında yetiştirilmek üzere Kaptan Shaddock tarafından Güney Asya'dan getirilen yine bir turunç cinsi olan pomelo türü bu adada dikildiğinde bu iki türün birbiriyle tozlaşmaya girdiği ve bunun sonunca 3. bir tür olan greyfurt'un ortaya çıktığı görülmüştür. Jamaika'dan dünyaya bu tür yayılmıştır. En çok greyfurt üretimi yapan ülke Çin'dir. Yaprakları derimsidir. Çiçekleri beyazımsı renkli, meyveleri büyük, toparlak yassı, açık sarı renkli, ince kabuklu, bol usarelidir. Meyvelerinin çekirdekli ve çekirdeksiz cinsleri bulunur. Meyve dilimlerinin kabukları soyulunca acılık kalmaz, rahatlıkla yenebilir. Meyvelerinden gıda olarak istifade edilir. C vitamini bakımından zengindir. Meyve kabuklarından marmelat yapılır. Hazmı kolaylaştıran ve kabızlığı önleyen greyfurt, mikropları öldürme özelliği ile faydalı bir besindir. (Devamı...) |
 Dürer'in babası, 1455'te Macaristan'dan gelerek Nürnberg'e yerleşen bir kuyumcuydu. Dürer, çocukluğunu babasının kuyumcu dükkânında çalışarak geçirdi. 13 yaşındayken kendi portresini, 14 yaşındayken "Madonna ve Müzik Melekleri" portresini yaparak erken gelişen resim yeteneğini kanıtladı. 1486'da babasının girişimiyle ressam ve ağaç baskı ustası Michael Wohlgemulh'un (1434-1519) atölyesine çırak olarak girdi. 1489'da işinden ayrılarak seyahat etmeye başladı. 1490'da ilk yağlıboya eseri olan babasının portresini yaptı. O yıllarda sık sık seyahat ederek Basel, Alsas ve Felemenk'te bulundu. "Aziz Hieronymus Aslanı İyileştiriyor" adlı ilk ağaç baskısını Basel'de yaptı. 1493/94 yıllarında kısa süre Strazburg'da kaldı. Sonra Basel'e döndü. Strasbourg'dayken, parşömen üzerine yaptığı kendi portresiyle ilk başyapıtlarından birini verdi (1493). Yine Strasbourg'dayken küçük boyutlu dinsel resimler de yaptı. (Devamı...) |
- 26 Aralık
_(14782093375).jpg) 1909'da torpido eğitim gemisi olarak kullanılmadan önce Alman donanmasına hizmet etti. Ağustos 1914'te I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla beraber Baltık Denizi'nde Tuğamiral Behring'in bayrak gemisi olmak üzere yeniden aktif göreve getirildi. Friedrich Carl'ın 17 Kasım'da Memel'deki Rus mayınlarına çarpmasıyla beraber geminin savaş hizmeti sona ermiş oldu. Mayınlar ölümcül hasara yol açmıştı, ancak geminin yavaş bir şekilde batması sayesinde çok sayıda mürettebat güvenli şekilde tahliye edildi. Bu kazada yalnızca yedi mürettebat hayatını kaybetti. (Devamı...) |
 Beardsley Brighton'da doğdu. Ailesi 1883'te Londra'ya yerleşti. Beardsley ertesi yıl "çocuk müzik yıldızı" olarak ünlendi ve birçok konserde kız kardeşi ile birlikte çaldı. 1884'te Brighton, Hove and Sussex Grammar School'a başladı. 1888'de bir mimarın ofisinde, daha sonra Guardian Life and Fire Insurance Company'de çalışmaya başladı. 1891'de Sir Edward Burne-Jones ve Pierre Puvis de Chavannes'in önerisiyle profesyonel olarak sanatla ilgilenmeye başladı. 1892'de, o zamanlar Profesör Fred Brown'ın yönetimindeki Westminster School of Art'taki derslere katıldı. (Devamı...) |
- 27 Aralık
 1891 yılında Whitcomb Judson adlı Amerikalı mucit tarafından icat edildi. 1913 yılında Gideon Sundback tarafından geliştirilerek bugünkü modern fermuar icat edildi. 1918 yılına kadar yalnızca kovboy çizmelerinde kullanıldı. Elbise, valiz, çanta, çadır, uyku tulumu gibi tekstil ürünlerinde sıkça kullanılır. Yerine düğme, çıtçıt, bağcık, cırt-cırt da kullanılabilir. Günümüzde metal ya da plastikten oldukça ucuza imal edilebilmesine rağmen, tek bir dişin bozulmasıyla ürün fonksiyon dışı kalabilir. Çünkü bir diş kırılınca diğerleri de kullanılamaz hale gelir. Fermuar kullanılarak bitiştirilecek iki yaka, genelde sayıları 10 ile 100 arasında değişen ve birbiri içine geçebilen özel dişler içeren kumaş bantla donatılır. Fermuar, iki yaka arasında gidip gelebilen ve elle kontrol edilen özel bir sürgü sayesinde açılır ya da kapanır. Sürgünun içinde yer alan Y-şeklindeki kanal, dişleri sıkıştırarak birleştirir ya da ayırır. (Devamı...) |
 1543 yılında ölümünden kısa bir süre önce yayımlanan kitabı De revolutionibus orbium coelestium (Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine) bilim tarihinde önemli bir olay olarak kabul edilmektedir. Bu kitap Kopernik Devrimini başlatmıştır ve bilimsel devrime önemli ölçüde katkı sağlamıştır. Kopernik, 1466 yılından beri Polonya Krallığı'nda bir bölge olan Royal Prussia'da doğmuş ve ölmüştür. Kopernik’in kilise hukuku üzerine doktorası vardı ve aynı zamanda diplomasız olarak bir doktor, polyglot (çok dil bilen insan), klasik âlim, vali, diplomat ve ekonomide günümüze kadar temel bir kavram olan Miktar Teorisi’ni yazıya döken ve Gresham Yasasının bir versiyonunu Gresham’dan önce 1519 yılında formülleştiren bir ekonomistti. Nikolas Kopernik, 19 Şubat 1473'te bir Prusya şehri olan Thorn'da doğdu. Babası Krakovlu bir tüccar, annesi de varlıklı bir ailenin kızıydı. Nikolas dört çocuklu bir ailenin en küçüğü idi. Kardeşi Andreas (Andrew) Frauenburg’da Augustinyan rahipti. Kız kardeşi Barbara Benedikt'in rahibesiydi ve son yıllarında Kulm’daki manastırın baş rahibesi oldu. 1517 yılından sonra öldü. Diğer kız kardeşi Katharina ise hem iş adamı hem de Thorn valisi olan Barthel Gertner ile evliydi. Barthel erken yaşlarda ölünce geride bıraktığı beş çocuğuna Kopernik baktı. Kendisi hiç evlenmemiş ve çocuk sahibi olmamıştır. (Devamı...) |
- 28 Aralık
.jpg) Yapımcısı yetenek avcısı avukat Charles K. Feldman, senaristi Oscar Saul olan film Warner Bros Stüdyoları'nda çekilmiştir. Film, 1999 yılında Birleşik Devletler Kütüphane Kongresi tarafından “kültürel olarak önemli” filmler arasında ilan edilmiş ve Ulusal Film Sicil Dairesinde korunmasına karar verilmiştir. Film müzikleri Hollywood’da zamanın en radikal yükseliş eğiliminde olan Alex North tarafından yapılmıştır. North, geleneksel tarzın yerine karakterlerin psikolojik dinamiklerini yansıtan kısa tınılar yazmasıyla ünlenmiştir. Filme yönelik çalışmasıyla o yılın En İyi Müzik Akademi Ödülü’ne aday gösterilen iki filminden biridir. (Devamı...) |
 İki defa Amerika Açık tenis turnuvasını kazanmıştır. Diğer Grand Slam'ler de ise en fazla yarı finali görmüştür. 1980 yılında dünya sıralamasında 1 numaraya yükselmiştir. Kendisi ile birlikte üç profesyonel tenisçi çıkaran bir aileden gelen Austin, henüz 4 yaşında iken World Tennis dergisine kapak olarak 'ilk başarısını' yakaladı. Küçük yaştan itibaren hakkında 'harika çocuk' tanımlamaları yapılan Tracy Austin, 1977'de 14 yaşında iken Portland'daki Avon Future turnuvasını kazanarak profesyonel arenaya adım attı. Çıkış yaptığı 1979 yılında ilk büyük şampiyonluğunu Alman Sylvia Hanika'yı finalde devirerek İtalya Açık'ta kazandı. Aynı turnuvanın yarı finalinde devirdiği Chris Evert'in toprak zeminde 6 yıldır süren 125 maçlık tenis tarihinin en uzun galibiyet serisini 6-4, 2-6 ve 7-6'lık setlerle sona erdirdi. 1979 Amerika Açık'ta şampiyonluğa ulaşırken, Chris Evert'ı bir kez daha mağlup etti ve 16 yaş, 9 aylıkken kazandığı bu başarı ile turnuva tarihinin en genç tek kadınlar şampiyonu olarak tarihe adını yazdırdı. 1980 yılının 7 Nisan günü dünya sıralamasında 1 numarayı ele geçirirken, aynı yıl Wimbledon'da ağabeyi John Austin ile birlikte karışık çiftleri kazandı. (Devamı...) |
- 29 Aralık
 Bir ya da iki kılavuz ile bir körükten oluşan akordeonda, serbest metal dillerin titreşmesi, klavyenin tuşlarına basarak sağlanır. Akordeonun ilkel şeklinin 1822'de Berlin'de Christian Friedrich Ludwig Buschmann tarafından icat edildiğine inanılır. Ama yakın zamanda akordeon olarak adlandırılabilecek bir enstrümanın 1816'da veya daha önceki bir tarihte Nürnbergli Friedrich Lohner tarafından kullanıldığı saptanmıştır. Akordeon ismine ilk patent ise 1839'da, Viyanalı org ve piyano yapımcısı Cyrillus Demian tarafından günümüzdeki akerdeona çok da benzemeyen tek klavyeli küçük bir çalgı için alındı. Kısa sürede, birçok firma bu yeni çalgının üretimine girişti. "Diyatonik akordeon" denilen ve diyezli ya da bemollü sesleri veremeyen bu çalgı, köylere kadar yayıldı. 1880'de, iki klavyeli kromatik akordeon gerçekleştirildi. Diyezli ve bemollü sesleri de verebilen bu yeni akordeon, kısa sürede çok tutuldu. 1940'ta daha da gelişti ve konser akordeon adını aldı. George Auric ve Jean Françaix gibi besteciler bu çalgı için birçok parça besteledi. (Devamı...) |
 Subay kökenli, soylu bir aileden gelen Orff 10 Temmuz 1895 günü Münih'te doğdu. Annesi yetenekli bir piyanistti. Carl, müzik sevgisini annesinden almıştı ve küçük yaştan başlayarak tiyatroya da düşkündü. Henüz çocukken evde oluşturduğu kukla tiyatrosu için oyunlar yazan ve besteler yapan Carl, 17 yaşına geldiğinde bir opera ve pek çok şarkı bestelemişti. Münih Müzik Akademisine girdiyse de, kısa sürede akademik müzik çalışmalarından sıkıldı. Sahne müziğine olan ilgisinden ötürü ortaçağ ve Rönesans döneminin ilk sahne müziği yapıtlarını inceledi. Bu çalışmaları 1935'te Carmina Burana'yı yaratması için Orff'a esin verdi. 1803'te Münih yakınlarında bir manastırın kütüphanesinde bulunan 200 kadar şarkı ve şiir Carmina Burana'ya kaynaklık etmiştir. Carmina Burana, çoğu oldukça açık saçık Latince metinlere dayanan bir üçlemenin ilk yapıtıdır. Trionfi (Zaferler) diye adlandırılan bu üçlemenin diğer yapıtları Catulli Carmina ve Trionfo di Afrodite'dir. Yapıtın ilk gösterimi 1937'de gerçekleşti ve Orff'a büyük ün getirdi. Orff, 1924'te dans öğretmeni Dorothee Günther ile genç kızların müzik eğitimi için Münih'te bir okul kurmuştu. Bu okulda çocuklar için müzik eğitimine yönelik araştırmalar yaptı. Okul, 1944'te Naziler tarafından kapatıldı. 4 yıl sonra Orff'un bazı dans müziği kayıtlarının rastlantı olarak yayınlanması, geliştirdiği yöntemlerin Almanya'da yayılmasını sağladı ve çocuklar için müzik yayını yapan radyo programları başladı. Orff, çocuklardaki doğal müzik yeteneklerinin basit vurmalı ve yaylı çalgılar yoluyla geliştirilebileceğini düşünüyordu. Geliştirdiği teknikler şimdi pek çok ülkede kullanılmaktadır. (Devamı...) |
- 30 Aralık
 İçerisinde barındırdığı genetik materyal (genom) pozitif polariteli, tek iplikçikli RNA'dan oluşur. Bugüne kadar tespit edilmiş en büyük RNA genomuna sahip virüslerdir, 30 kilobazdan büyük bir uzunluğa sahiptir. 125 nanometre büyüklüğe sahip olan virüsün en belirgin özelliği etrafındaki değneğe benzeyen çıkıntılarıdır. Bu özelliğiyle mikroskop altında güneşin taç küresine (Latince: corona) benzediği için koronavirüs adını almıştır. (Devamı...) |
 Haziran 2005'te Destiny's Child'ın dağılmasının ardından "Déjà Vu", "Irreplaceable" ve "Beautiful Liar" hitlerinin de bulunduğu ikinci solo albümü B'Day (2006) yayımlandı. Öte yandan Beyoncé, performansıyla Altın Küre'ye aday gösterildiği Rüya Kızlar (2006), Pembe Panter (2006) ve Obsessed (2009) filmlerindeki başrolleriyle oyunculuğa adım attı. Rapçi Jay-Z ile evliliği ve Cadillac Records (2008) filminde Etta James'i canlandırması üçüncü albümü I Am... Sasha Fierce'ı (2008) etkiledi. Şarkıcının ikinci kişiliği Sasha Fierce'ın ortaya çıkmasına neden olan albüm, 2010'da "Single Ladies (Put a Ring on It)" ile Yılın Şarkısı dahil altı Grammy Ödülü elde ederek rekor kırdı. (Devamı...) |
- 31 Aralık
 Normanlar tarafından Bizans İtalya ile Sarazen Sicilyanın fethi sonrası, VII. Mihail, oğlunu Robert Guiscard'ın kızı ile nişanladı. Mihail tahttan indirilince, Robert bunu 1081 yılında Bizans İmparatorluğu'nu işgal etmek için bir sebep olarak gördü. Ordusu Dyrrhachium'u kuşattı fakat filosu Venedikliler tarafından mağlup edildi. 18 Ekim günü, Normanlar Dyrrhachium'un dışında I. Aleksios komutasında Bizans ordusu ile karşılaştılar. Savaş Bizans sağ kanadının Norman sol kanadına saldırması ile başladı, Norman sol kanadı dağılıp geri çekilmeye başladı. Vareg paralı askerler geri çekilen Normanları izlemeye başladılar fakat ana kuvvetlerden uzak düşüp yok edildiler. Merkezdeki Norman şövalyeler Bizans merkezine saldırıp, bozguna uğrattılar, bu da Bizans ordusunun topluca bozguna uğramasına sebep oldu. (Devamı...) |
 Juche fikrini komünist sembolizm akımıyla anıtsallaştırmak amacıyla çeşitli kararlar alınmış ve bir anıt kulenin yapılması kararlaştırılmıştır. Yapılacak kulenin tasarımı, büyük oranda Kim İl-sung'un oğlu Kim Jong-il'e aittir. Ülkenin başkenti Pyongyang'da yer alan ve birçok askeri geçide sahne olan ünlü Kim İl-sung Meydanı'nın tam karşısına inşa edilen anıt kule, ülkenin kurucusu Kim Il-sung'un 70. doğum gününde, 1982'de açılmıştır. Kule, 150 metre yüksekliğindedir ve tepesinde 20 metrelik kırmızı metal bir alevden oluşur (toplam 170 m). Bu uzunluğuyla San Jacinto Anıtından sonra 2,9 metrelik fark ile dünyanın en uzun ikinci kulesidir. Kulenin önünde İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli'nden esinlenilen, komünizmin sembolü olan orak, çekiç ve geleneksel Kore güzel yazı sanatını ve aydınları (entelijansiya) temsilen yanına eklenen fırçayı taşıyan üç kişinin bulunduğu 30 metrelik bir heykel bulunur. Bu orak, çekiç ve yazı fırçası simgesi aynı zamanda Kore İşçi Partisi bayrağında yer alır. (Devamı...) |