M11 (İstanbul Metrosu)

İstanbul Metrosu hattı

M11 / U1 & U2 (Gayrettepe – İstanbul Havalimanı – Halkalı) Metro Hattı, İstanbul'un Avrupa yakasında, bütün etapları bitirildiğinde Gayrettepe ve Halkalı'yı İstanbul Havalimanı üzerinden birbirine bağlayacak olan yaklaşık 69 km uzunluğundaki hızlı metro projesidir.[6][7]

M11 (İstanbul Metrosu) M11 (İstanbul Metrosu)
M11 / U1 & U2 (Gayrettepe – İstanbul Havalimanı – Halkalı) Metro Hattı
Hattın ilk istasyonu, Gayrettepe
Genel bilgiler
Durumİşletmede
Gayrettepe – Arnavutköy Hastane

İnşa hâlinde
Arnavutköy Hastane – Halkalı
SahibiUlaştırma ve Altyapı Bakanlığı
Yerİstanbul, Türkiye
İlk - Son durak
İstasyonlar11 (şu an)
16 (gelecekte)
Sefer sıklığı20 dk[1]
Yolculuk süresi32 dk (Gayrettepe – Kargo Terminali arası) 57 dk (Gayrettepe – Halkalı arası) (planlanan)
Web sitesiM11 Hattı Gayrettepe – İST Etabı İnternet Sitesi
M11 Hattı İST – Halkalı Etabı İnternet Sitesi
Hizmet
TürüHızlı metro
Sistemİstanbul Metrosu
İşletmeci(ler)TCDD Taşımacılık[2]
Bakım tesisiTaşoluk
Yolcu sayısı12.785 kişi (günlük taşınan)[3]
800.000 kişi (günlük/teorik)
Tarihçe
Açılış22 Ocak 2023 (KâğıthaneKargo Terminali arası)[4][5]
29 Ocak 2024 (GayrettepeKâğıthane arası)
19 Mart 2024 (Kargo TerminaliArnavutköy Hastane arası)
2025 sonu (Arnavutköy HastaneHalkalı arası) (Planlanan)
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu69 km (43 mi)
Kâğıthane – Kargo Terminali: 34,0 km
Gayrettepe – Kâğıthane: 3,5 km
Kargo Terminali – Halkalı: 31,5 km
Hat açıklığıStandart (1,435 mm)
Rota sayısı2
Kağıthane - Kargo Terminali
Kargo Terminali - Kağıthane
Çalışma Hızı120 km/sa (75 mph)
Güzergâh haritası

Gayrettepe
Kağıthane
Kâğıthane Deresi
Hasdal
Kemerburgaz
Geceleme Hattı
Göktürk
İhsaniye
Terminal 2
İstanbul Havalimanı
Kargo Terminali
Depo
Taşoluk
Arnavutköy Hastane
Geceleme Hattı
Fenertepe Üniversite
Kayaşehir Merkez
Olimpiyat
Line M7 (Tema Park)
Halkalı Stadı
Yüksek Hızlı TrenTCDD TaşımacılıkMarmarayHalkalı-Bahçeşehir Raylı Sistemi (Halkalı)Line M1HızRay (Halkalı)
Halkalı
Ankara - Gebze yönüne

GayrettepeArnavutköy Hastane arasında 06.00 – 00.40 saatleri arasında 20 dakikada 1 sefer yapılmaktadır.[1]

Hattın işletmeciliğini İstanbul'daki diğer metro hatlarından farklı olarak TCDD Taşımacılık yapmaktadır.[2]

Günlük ortalama 800.000 yolcu kapasitesi bulunan metro hattını açıldığı 22 Ocak 2023'ten bu yana toplam 1.253.000 yolcu kullanmıştır.[3] Günlük ortalama 12.785 yolcu ile kapasitesinin çok altında yolcu taşımaktadır.

Hat tek günlük yolcu rekoruna 25 Ekim 2024 tarihinde 35.466 kişi ile ulaşmıştır.

Tarihçe

değiştir

69 km uzunluğundaki metro hattı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından iki etap şeklinde ihale edilmiştir. Gayrettepe-Kargo Terminali arasındaki 37,5 km'lik ilk etabın yaklaşık 1 milyar € değerindeki sözleşmesi 7 Aralık 2016 tarihinde imzalanmıştır. Kargo Terminali-Halkalı arası 31,5 km'lik ikinci etabın 4.3 milyar ₺ değerindeki sözleşmesi ise 7 Mart 2018 tarihinde imzalanmıştır.[8][9]

25 Ocak 2019 tarihinde Halkalı etabı güzergahı, Fenertepe istasyonun eklenmesi için revize edilerek 27 km'den 31,5 km'ye uzatılmıştır.[10]

10 Ocak 2020 tarihinde 176 tren vagonu için CRRC ile sözleşme imzalanmıştır. İlk vagon 6 Eylül 2020 tarihinde raya indirilmiştir.[11] İlk 10 tren seti sürücülü olarak yurtdışından getirilmiştir. Bundan sonraki 15 tren seti sürücüsüz olacak şekilde CRRC-MNG işbirliği ile Ankara'da üretilecek olup ilk setin teslimi 3 Ocak 2024 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bu setlerin teslimatı tamamlandıktan sonra sürücülü setlerin modernize edilerek sürücüsüz hale getirilmesi planlanmaktadır.[12][13]

Kargo Terminali-Hasdal istasyonları arası TBM kazıları 6 Eylül 2019 tarihinde, Hasdal-Gayrettepe istasyonları arası TBM kazıları ise 10 Mayıs 2020 tarihinde tamamlanmıştır.[14][15]

Gayrettepe-İstanbul Havalimanı etabının ilk ray kaynağı 18 Ocak 2020 tarihinde gerçekleştirilmiştir. 8 Kasım 2021 tarihinde Kağıthane ve İstanbul Havalimanı istasyonları arasında ilk test sürüşü yapılmıştır.[16][17]

Halkalı-İstanbul Havalimanı etabı kapsamında inşa edilen depo sahası için ilk ray kaynağı 7 Haziran 2021 tarihinde gerçekleştirilmiş ve 26 Aralık 2022 tarihinde hizmete alınmıştır.[18][19] Depo sahasına erişim için 2,5 km bağlantı tüneli inşa edilmiştir.

22 Ocak 2023'te KâğıthaneKargo Terminali kısmı,[4][5] 29 Ocak 2024'te GayrettepeKâğıthane kısmı hizmete girmiştir.[20][21]

2025 yılının başında Arnavutköy Hastane – Halkalı kısmının hizmete girmesi planlanmaktadır. Ayrıca Gece Metrosu Cuma'yı Cumartesi'ye Pazar'a bağlayan ve resmi tatil günlerinde 66 saat kesintisiz olarak seferi başlayacaktır.[1][22][23]

19 Mart 2024'te Kargo Terminali – Arnavutköy Hastane arası hizmete girmiştir.[24]

29 Eylül 2024 tarihinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu hattın son etapı olan 17,5 km'lik Arnavutköy Hastane - Halkalı arasının 2025 yılının ortalarında inşaatının bitirilmesinin ve bundan sonra araç testlerinin yıl sonuna kadar devam etmesinin planlandığını açıklamıştır. Yolculu işletmeye 2025 yılı sonunda alınması hedeflenmektedir.[25]

İşletme bilgileri

değiştir
  • İşletmeci: TCDD Taşımacılık
  • Hat uzunluğu: 51,5 kilometre
  • Hat açıklığı: Standart (1435 mm)
  • İstasyon sayısı: 10 (işletmede olan), 6 (inşaatı devam eden)
  • Vagon sayısı: 80, (Gelecekte 176 vagon)
  • Araç seti: 20 adet 4'lü vagon (işletmede 3 tren kullanılmaktadır)
  • Araç Marka / Model: CRRC Zhuzhou Locomotive
  • Araç başı yolcu kapasitesi: 1142
  • Sefer süresi: 46 dakika (Gayrettepe – Arnavutköy Hastane)
  • İşletme saatleri: 06.00 – 00.40
  • Günlük sefer sayısı: 112
  • Günlük taşınan yolcu sayısı: 14.187 (ortalama) (2023)
  • Günlük işletmedeki yolcu kapasitesi: 127.904[26]
  • Günlük (teorik) yolcu taşıma kapasitesi: 800.000
  • Sefer sıklığı: 20 dakika
  • Hat voltajı: 1500 V DC
  • Sürüş modu: ATO, ATP
  • Geçerli ulaşım kartları: İstanbulkart ve Türkiye Kart
Etap Hat İstasyon sayısı Hat uzunluğu Durum Açılış tarihi
1 Kağıthane – Kargo Terminali 7 34,0 km aktif 22 Ocak 2023
Gayrettepe – Kağıthane 1 3,5 km 29 Ocak 2024
2 Kargo Terminali – Arnavutköy Hastane 2 14,0 km 19 Mart 2024
Arnavutköy Hastane – Halkalı 5 17,5 km inşa halinde ~2025 sonu
3 Terminal 2 1 - beklemede* belirsiz

*Terminal 2 istasyonu havalimanının bu bölümü inşa edilince hizmete girecektir.

İstasyonlar

değiştir
Sıra İstasyon İlçe Aktarma Tür Notlar
  1 Gayrettepe Şişli   (Gayrettepe)  (Zincirlikuyu) Yer altı Zincirlikuyu MezarlığıBüyükdere CaddesiZorlu Center・ Zincirlikuyu İETT Peronları
---
  Zincirlikuyu Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 50 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
2 Kâğıthane Kâğıthane   (Kâğıthane)  (Kâğıthane) Kâğıthane Deresi・Kâğıthane İETT Peronları
---
  Kâğıthane Metro İstasyonu'na yaklaşık 200 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
3 Hasdal Eyüpsultan D.020(Yeni) İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi HastanesiHasdal Kışlası
4 Kemerburgaz Kasımpaşa SK Kemerburgaz Tesisleri・Kemerburgaz Kent Ormanı
5 Göktürk İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Göktürk Fidanlığı
6 İhsaniye İBB Biyometanizasyon Tesisi
7 Terminal 2 Arnavutköy   (İstanbul Havalimanı)  (İstanbul Havalimanı YHT Garı) Yapımı planlanan Terminal 2 hizmete girinceye kadar istasyon aktif değil.
8 İstanbul Havalimanı İstanbul HavalimanıAli Kuşçu Camii
---
İstasyonla terminal binası arasında yaklaşık 278 metre yürüme mesafesi vardır.
  9 Kargo Terminali İstanbul Havalimanı・THY Kargo İGA Tesisleri
10 Taşoluk Depo・Orman Bakanlığı Ağaçlandırma Sahası
11 Arnavutköy Hastane Arnavutköy Devlet Hastanesi[27]・Arnavutköy Şehir Parkı・Arnavutköy İETT Peronları
↓↓ İnşa hâlinde ↓↓
12 Fenertepe Üniversite Başakşehir Yer altı İbn Haldun Üniversitesi Ana Kampüsü・Fenertepe İETT Peronları
13 Kayaşehir Merkez   (Kayaşehir Merkez) Başakşehir Millet Bahçesi
14 Olimpiyat   (Olimpiyat) Atatürk Olimpiyat Stadyumu・Olimpiyatköy İETT Peronları
15 Halkalı Stadı Küçükçekmece   (Atakent Mahallesi) İBB Halkalı Futbol Stadı Spor Tesisleri・İstanbul Tema Hastanesi
16 Halkalı      (Halkalı)   (Halkalı) TCDD Lojmanları・Halkalı Gümrük Müdürlüğü・Halkalı Marmaray İETT Peronları

İstasyon özellikleri

değiştir
İstasyonlar   İstasyon tipi
(Turnike katı ve teknik katlar)
Platform tipi Derinlik (Metre) Yürüyen merdiven
(Cadde seviyesi – Turnike katı)
Yürüyen merdiven
(Tunike katı – Peron)
Asansör
(Cadde seviyesi – Turnike katı)
Asansör
(Tunike katı – Peron)
Giriş/Çıkış sayısı
Gayrettepe   Şaft Tünel 72 8 24 3 4 4
Kâğıthane   Aç-Kapa 25 4 9 4 2 1
Hasdal   22 6 9 3 2 2
Kemerburgaz   25 2 4 4 1 1
Göktürk   22 2 4 1 1 1
İhsaniye   23 4 4 1 1 2
Terminal 2   25 4 9 4 2 2
İstanbul Havalimanı   25 20 9 6 2 2
Kargo Terminali   25 4 9 4 2 1
Taşoluk   Aç-Kapa Tünel 4 14 2 2 2
Arnavutköy Hastane   4 12 2 2 2

İstasyon uzaklıkları

değiştir

İstasyonların platform ortası baz alınarak ölçüm yapılmıştır.

Sıra İstasyon İstasyonlar arası uzaklık İlk istasyona olan uzaklık
1 Gayrettepe 0+00 km Başlangıç
2 Kâğıthane 3+94 km 3+94 km
3 Hasdal 5+49 km 9+43 km
4 Kemerburgaz 5+60 km 15+03 km
5 Göktürk 3+13 km 18+16 km
6 İhsaniye 9+95 km 28+11 km
7 Terminal 2 3+85 km 31+96 km
8 İstanbul Havalimanı 2+14 km 34+10 km
9 Kargo Terminali 2+51 km 36+61 km
10 Taşoluk 6+40 km 43+01 km
11 Arnavutköy Hastane 4+33 km 47+34 km
12 Fenertepe Üniversite 6+90 km 54+24 km
13 Kayaşehir Merkez 3+81 km 58+05 km
14 Olimpiyat 4+43 km 62+48 km
15 Halkalı Stadı 2+47 km 64+95 km
16 Halkalı 4+16 km 69+11 km

Etapların yıllara göre fiziksel ilerleme yüzdeleri

değiştir
Etap Açıklanma tarihi İlerleme yüzdesi Kaynak
Kargo Terminali – Halkalı 1 Temmuz 2019 %15 [1]
1 Temmuz 2020 %29 [2]
16 Mayıs 2022 %78 [3]
26 Aralık 2022 %87 [4]
16 Ağustos 2023 %92 [5]
25 Temmuz 2024 %96,42 [6]

Kazalar/Arızalar

değiştir

19 Ocak 2024 tarihinde Kemerburgaz-Göktürk istasyonları arasında yüzeydeki kazık imalatı sırasında sondaj makinesi tünel duvarını delmiş, raylara ve katener hattına zarar vermiştir. Herhangi bir metro treni hasar görmemiş ve yaralanma yaşanmamıştır. Tünelin zarar görmesi sebebiyle Hasdal - Göktürk arası metro hattı tek tünelden işletilmektedir. Kemerburgaz'da tek peron kullanılmaktadır.[28][29] Onarım çalışmaları sürmektedir.

Entegrasyonlar

değiştir

Kâğıthane istasyonundan 230 metre yürüyüş ile M7 hattına ve Gayrettepe istasyonundan M2 hattına ve Metrobüslere aktarma yapılabilmektedir. Gelecekte, Kâğıthane istasyonundan HızRay / M34 hattına, İstanbul Havalimanı istasyonundan Yüksek Hızlı Trenlere, Kayaşehir Merkez istasyonundan M3 hattına, Olimpiyat istasyonundan M9 hattına, Halkalı Stadı istasyonundan M7 hattına ve Halkalı istasyonundan Yüksek Hızlı Trenlere, Uluslararası Trenlere, Anahat Trenlerine, Bölgesel Trenlere ve Marmaray'a aktarma yapılabilecektir.

İsimlendirme tartışmaları

değiştir

İstasyonlardaki totemlerde, girişlerde ve tabelalarda İstanbul Metrosu'nun simgesi olan M harfi yerine, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın tanıtımlarda ve reklamlarında kullandığı U harfinin kullanılacağı görülmektedir. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi arasındaki siyasi rekabet sonucu, UAB'ın kendi inşa ettiği hatlarda kendi logosunu kullanmak istemesi sonucu bakanlık tarafından bu yeni logo tercih edilmiştir.[30] UAB ile İBB arasında siyasi rekabetin olmadığı 2019 öncesi döneme ait görsellerde ise Gayrettepe – Yeni Havalimanı Metro Hattı için M logosunun kullanıldığı görülmektedir.[31]

Metro İstanbul tarafından işletilen M7 Kağıthane Metro İstasyonu'nda M11 Kağıthane – İstanbul Hvl. şeklinde yönlendirmeler bulunmaktadır.

Mart 2023'te dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu tarafından M3 Kayaşehir Metro Hattı uzatması kapsamında yayınlanan bir videoda [32] M11 hattının Havalimanı – Halkalı etabı için U2 kod numarasının verildiği görülmektedir. 29 Ocak 2024'te hizmete alınan Gayrettepe İstasyonu'nda ise U1 logosu hem istasyon içi yönlendirmelerde hem de istasyon girişlerinde yer almaktadır. 22 Ocak 2023'te hizmete alınan Kağıthane-Kargo Terminali etabında ise sadece U logosu yer almaktadır. Gayrettepe istasyonu hizmete alındıktan sonra istasyon girişi ve yaya tüneline M11 yönlendirme tabelaları konulmuştur.[33]

Yolcu istatistikleri

değiştir

Hat (Kağıthane-Kargo Terminali) işletmeye girdiği 22 Ocak 2023 ile 30 Nisan 2023 tarihi arasında 1.253.000 yolcu tarafından kullanılmıştır. 20 Ocak 2024 tarihinde toplam yolcu sayısı 5.150.000'e ulaşmıştır. Gayrettepe ve Arnavutköy kesimlerinin açılışıyla beraber hattın 29 Eylül 2024 tarihine kadar taşıdığı yolcu sayısı 11.800.000 olmuştur.[34][35]

4 Ekim 2024 tarihinde hat, tek günlük yolcu rekoruna 33.084 kişi ile ulaşmıştır. 25 Ekim 2024 tarihinde bu rekorunu 35.466 kişi ile güncellemiştir.[36][37]

Güzergâh şeması

değiştir
 

 


Görseller

değiştir

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c "Sefer Tarifeleri". İstanbul Havalimanı. 19 Mart 2024. 19 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2024. 
  2. ^ a b "27.12.2022 Tarih ve 2022/14-1 Sayılı UKOME Kararı" (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 27 Aralık 2022. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ocak 2023. 
  3. ^ a b "Toplam Yolcu sayısı". AYGM. 30 Nisan 2023. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  4. ^ a b "Kağıthane–İstanbul Havalimanı Metrosu Hizmete Girdi". TCDD Taşımacılık. 23 Ocak 2023. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023. 
  5. ^ a b "Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye'nin En Hızlı Metrosu Kâğıthane–İstanbul Havalimanı Metro Hattı'nı Hizmete Açtı". TCDD. 22 Ocak 2023. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023. 
  6. ^ "M11 Gayrettepe – İstanbul Havalimanı Metro Hattı". gyhmetro.com. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2023. 
  7. ^ "M11 İstanbul Havalimanı – Halkalı Metro Hattı". hyhmetro.com.tr. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2023. 
  8. ^ "3. Havalimanı metro hattında ihale yapıldı". 19 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "3. Havalimanı metro ihalesi Kolin ve Şenbay'ın". 27 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "uab raporu (2020)" (PDF). 24 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2024. 
  11. ^ "ilk vagon (anadolu ajansı)". 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2024. 
  12. ^ "uab (sürücüsüz set)". 
  13. ^ "abdulkadir uraloğlu (3 ocak 2024)". 4 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
  14. ^ "uab (havalimanı-hasdal tbm)". 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2024. 
  15. ^ "uab (hasdal-gayrettepe tbm)". 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2024. 
  16. ^ "ilk ray kaynağı töreni (tcbb.gov.tr)". 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2024. 
  17. ^ "İstanbul Havalimanı-Gayrettepe Metro Hattı'nın ilk etabında test sürüşleri başladı". Anadolu Ajansı. 8 Kasım 2021. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "uab (depo sahası ray kaynağı)". 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2024. 
  19. ^ "uab (depo sahası açılış)". 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2024. 
  20. ^ "M11 İST HL-Gayrettepe Metrosu". Kamu Sözü. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
  21. ^ "youtube". 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023. 
  22. ^ "Bakan Abdulkadir Uraloğlu SABAH'a açıkladı: İstanbul'u metrolarla örümcek ağı gibi sarıyoruz". Sabah. 20 Ağustos 2023. 20 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  23. ^ "https://twitter.com/a_uraloglu/status/1718909522910318598?s=20". X (formerly Twitter). 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  24. ^ "youtube". 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2024. 
  25. ^ "abdulkadir uraloğlu (twitter)". 
  26. ^ 112 (sefer sayısı) x 1142 (4'lü vagon kapasitesi) = 127.904
  27. ^ İstanbul'daki hastaneler listesi
  28. ^ "aygm". 
  29. ^ SAYMAZ, İsmail (2024). "İstanbul Havalimanı metrosunda faciadan dönüldü... - Sözcü Gazetesi". Sözcü. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 
  30. ^ "Bakanlık İstanbul'da metronun simgesini değiştirdi, İBB tepki gösterdi". Gazete Duvar. 7 Kasım 2021. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023. 
  31. ^ "Gayrettepe-Kemerburgaz-Yeni Havalimanı Metro Hattı". Göktürk Dergisi. 4 Haziran 2018. 7 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023. 
  32. ^ "Başakşehir - Çam ve Sakura Şehir Hastanesi". 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  33. ^ "twitter". 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  34. ^ "uab". 
  35. ^ "uab". 
  36. ^ "abdülkadir uraloğlu (twitter)". 
  37. ^ "abdulkadir uraloğlu (twitter)". 

Dış bağlantılar

değiştir