İslam İşbirliği Teşkilatı
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), (Arapça: منظمة المؤتمر الإسلامي, İngilizce: The Organisation of Islamic Cooperation, OIC, Fransızca: Organisation de la Coopération Islamique, OCI) Eylül 1969 tarihinde Fas'ın başkenti Rabat'ta toplanıp İslam ülkelerini çatısı altında toplamak üzere İslam Konferansı Teşkilatı adıyla kurulan 57 üyeye sahip, uluslararası hukuk tüzel kişiliğini haiz bir uluslararası teşkilattır.
| İslam İşbirliği Teşkilatı | |
|---|---|
 | |
 Üye ülkeler Reddedilen ülkeler Gözlemci ülkeler | |
| Kuruluş | 21 Ağustos 1969) |
| Merkez |  Cidde, Suudi Arabistan |
| Üyeler | Birliğe üye ülkeler |
| Resmî diller | Arapça, İngilizce, Fransızca |
| Genel sekreter |  Hüseyin İbrahim Taha |
| Resmî site | oic-oci.org |
| Eski adı | İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)[1] |
2011 yılında Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen İslam Konferansı Teşkilatı'nın 38. Dışişleri Bakanları toplantısında alınan karar gereğince örgütün ismi İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirildi.
Tarihçe
değiştirChurch of God adlı tarikata bağlı Denis Michael Rohan adında Avustralyalı bir Hristiyan'ın 21 Ağustos 1969 tarihinde 1969 Mescid-i Aksa'yı kundaklamayı denemesinden sonra İslam ülkeleri başkanları BM'de daimi olarak temsil de edilen İslam Konferansı Teşkilatını kurdular. Pakistan'daki ikinci toplantılarında İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı gündeme getirildi. Bunun ardından İKÖ maliye ve ekonomik işleri bakanları 1973 yılında katıldıkları Cidde toplantısında mali ve parasal bir müessesenin kuruluşunun önemini vurguladılar. Nihayet İslam Konferansı Teşkilatı'nın 20 Ekim 1975 tarihli zirve toplantısında İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı onaylandı. Bugün İslam ülkelerinin tek çatı altında toplandığı tek kuruluş sıfatına sahiptir.
25 Eylül 1969 tarihinde Cidde, Suudi Arabistan’da kurulan örgütün 57 üyesi bulunmaktadır, Türkiye kuruluşundan beri üyedir.[2]
Organizasyon
değiştirSiyaset yapan en yüksek organı olan, üye devletlerin devlet başkanları ve hükûmet yetkililerinin katıldığı ve her üç yılda bir yapılan İslam Zirvesi'nde alınan kararların işleyişini incelemek için üye ülkelerin dışişleri bakanları her yıl toplanır. Organizasyonun yönetici organı ise daimi sekreterya, iki organın kararlarının uygulanması ile görevlendirilmiştir ve merkezi Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde yer alır. Şu anki genel sekreter 17 Kasım 2021'den beri Çad'lı diplomat Hüseyin İbrahim Taha tarafından yürütülmektedir.[3]
Genel sekreterler
değiştir| İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterleri[4] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Sıra | İsim | Ülke | Görev başlangıcı | Görev bitişi |
| 1 | Ahmed Seku Ture |  Gine |
1969 | 1971 |
| 2 | Tunku Abdül Rahman |  Malezya |
1971 | 1974 |
| 3 | Hasan El-Tuhami |  Mısır |
1974 | 1975 |
| 4 | Amadou Karim Gaye |  Senegal |
1975 | 1979 |
| 5 | Habib Chatty |  Tunus |
1979 | 1984 |
| 6 | Seyid Şerifüddin Pirzade |  Pakistan |
1984 | 1988 |
| 7 | Hamid Algabid |  Nijer |
1988 | 1996 |
| 8 | Azeddine Laraki |  Fas |
1996 | 2000 |
| 9 | Abdulvahed Belkeziz | Fas |
2000 | 2004 |
| 10 | Ekmeleddin İhsanoğlu |  Türkiye |
2004 | 2014 |
| 11 | İyad bin Emin Medeni |  Suudi Arabistan |
2014 | 2016 |
| 12 | Yusuf Bin Ahmed El Useymim | Suudi Arabistan |
2016 | 2021 |
| 13 | Hüseyin İbrahim Taha |  Çad |
2021 | günümüz |
İslam Zirvesi Konferansları
değiştir| Numara | Tarih | Ülke | Şehir | Referans |
|---|---|---|---|---|
| 1. | 22-25 Eylül 1969 | Fas
|
Rabat | |
| 2. | 22-24 Şubat 1974 | Pakistan
|
Lahor | [5] |
| 3. | 25-29 Ocak 1981 | Suudi Arabistan
|
Mekke ve Taif | [6] |
| 4. | 16-19 Ocak 1984 | Fas
|
Kazablanka | |
| 5. | 26-29 Ocak 1987 |  Kuveyt
|
Kuveyt Şehri | [7] |
| 6. | 9-11 Aralık 1991 | Senegal
|
Dakar | [8] |
| 7. | 13-15 Aralık 1994 | Fas
|
Kazablanka | |
| 8. (Olağanüstü) | 23-24 Mart 1997 | Pakistan
|
İslamabad | |
| 9. | 9-11 Aralık 1997 |  İran
|
Tahran | |
| 10. | 12-13 Kasım 2000 |  Katar
|
Doha | |
| 11. (Olağanüstü) | 4-5 Mart 2003 | Katar
|
Doha | [9] |
| 12. | 16-17 Ekim 2003 | Malezya
|
Putrajaya | |
| 13. (Olağanüstü) | 7-8 Aralık 2005 | Suudi Arabistan
|
Mekke | |
| 14. | 13-14 Mart 2008 | Senegal
|
Dakar | [10] |
| 15. (Olağanüstü) | 14-15 Ağustos 2012 | Suudi Arabistan
|
Mekke | [11] |
| 16. | 6-7 Şubat 2013 | Mısır
|
Kahire | [12] |
| 17. (Olağanüstü) | 6-7 Mart 2016 |  Endonezya
|
Cakarta | [13] |
| 18. | 14-15 Nisan 2016 | Türkiye
|
İstanbul | [14] |
| 19. (Olağanüstü) | 13 Aralık 2017 | Türkiye
|
İstanbul | [15] |
| 20. (Olağanüstü) | 18 Mayıs 2018 | Türkiye
|
İstanbul | [16] |
| 21. | 31 Mayıs 2019 | Suudi Arabistan
|
Mekke | [17] |
Komiteler
değiştirİslam İşbirliği Teşkilatı'nın başlıca organları şunlardır;
- Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (COMCEC-İSEDAK)
- Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Daimi Komitesi (COMSTECH)
- Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC)
- Daimi Mali Komite
- Kudüs Komitesi
- Ekonomik, Kültürel ve Sosyal Sorunlar İslami Komitesi
Destekleyici kurumlar
değiştir- İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC), Ankara, Türkiye.
- İslami Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), İstanbul, Türkiye.
- İslam Teknoloji Üniversitesi, Dakka, Bangladeş.
- İslami Ticaret Geliştirme Merkezi, Kazablanka, Fas.
- İslami Fıkıh Akademisi, Cidde, Suudi Arabistan.
- Islamsate İslami Ağı, Riyad, Suudi Arabistan ve Pakistan.
- İslami Dayanışma Fonu Yönetici Bürosu ve Vakfı, Cidde, Suudi Arabistan.
- Nijer İslami Üniversitesi, Niamey, Nijer.
- Uganda İslami Üniversitesi, Mbale, Uganda.
Uzmanlaşmış kurumlar
değiştir- İslami Kalkınma Bankası (IDB), Cidde, Suudi Arabistan.
- İslami Eğitim, Bilim ve Kültürel Organizasyonu (ISESCO), Rabat, Fas.
- İslami Devletler Yayın Organizasyonu (ISBO) ve Uluslararası İslam Haber Ajansı (IINA), Cidde, Suudi Arabistan.
Bağlı enstitüler
değiştir- İslami Ticaret ve Sanayi Odası (ICCI), Karaçi, Pakistan.
- Dünya İslam Ekonomi Forumu (WIEF), Kuala Lumpur, Malezya.
- İslami Başkentler ve Şehirler Organizasyonu (OICC), Cidde, Suudi Arabistan.
- İslami Dayanışma Oyunları Spor Federasyonu, Riyad, Suudi Arabistan.
- Uluslararası İslâm Âlemi Komitesi (ICIC), Bingazi, Libya.
- İslami Gemi Birliği (ISA), Cidde, Suudi Arabistan.
- Uluslararası Arap-İslami Okullar Dünya Federasyonu, Cidde, Suudi Arabistan.
- İslami Bankalar Uluslararası Birliği (IAIB), Cidde, Suudi Arabistan.
- İslam İş Birliği Gençlik Forumu, (ICYF) İstanbul, Türkiye.
- İslami Bankalar ve Finansal Kurumlar Genel Kurulu (CIBAFI), Manama, Bahreyn.
- Standartlar ve İslam Ülkeleri Metroloji Enstitüsü (SMIIC), İstanbul, Türkiye.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "T.C. Dışişleri Bakanlığı – İslam İşbirliği Teşkilatı sayfası". 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022.
- ^ "İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Hissein Taha assumes office as OIC Secretary-General" (İngilizce). Cidde: Saudi Gazette. 17 Kasım 2021. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ [1].[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Second Islamic summit conference" (PDF). Formun. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ "Mecca Declaration". JANG. 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2013.
- ^ "Resolution of the Fifth Islamic Summit Conference". IRCICA. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ "Dakar Declaration" (PDF). IFRC. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.
- ^ Darwish, Adel (1 Nisan 2003). "OIC meet in Doha: mudslinging dominated the OIC conference in Qatar". 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ Shah, S. Mudassir Ali (12 Mart 2008). "Karzai flies to Senegal for 11th OIC summit". Pajhwok Afghan News. Kabul. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ Knipp, Kersten (15 Ağustos 2012). "Islamic group hopes to limit Syrian conflict". Deutsche Welle. 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012.
- ^ Arrott, Elizabeth (6 Şubat 2013). "Islamic Summit Leaders Urge Action on Mali, Syria". Voice of America. 9 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.
- ^ Karensa, Edo (6 Mart 2016). "OIC Extraordinary Summit on Palestine Kicks Off in Jakarta". The Jakarta Globe. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2016.
- ^ "13. İslam Zirvesi". SESRIC. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ Taşkıran, İzzet (12 Kasım 2017). "Liderler İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi için İstanbul'da". Anadolu Ajansı. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ "7th Extraordinary Summit | Turkish Ministry of Foreign Affairs". 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2018.
- ^ "The Custodian of the Two Holy Mosques chairs the 14th ordinary Islamic Summit". Organization of Islamic Cooperation. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2019.
Dış bağlantılar
değiştir
- İslam Konferansı Örgütü
- SESRIC - İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi20 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IRCICA - İslami Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi24 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İKT Pamuk Yatırım Forumu (Türkçe, Arapça, İngilizce, Fransızca)