Tahsin Şahinkaya
Ali Tahsin Şahinkaya (1 Mayıs 1925, Amasya[1] - 9 Temmuz 2015, İstanbul), Türk asker ve 15. Türk Hava Kuvvetleri Komutanı. 12 Eylül Darbesi sonrası oluşturulan Millî Güvenlik Konseyinin üyelerinden biriydi. Ayrıca Mehmetçik Vakfının kurucularındandır.
| Tahsin Şahinkaya HV.PLT.1943-8 | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Mayıs 1925 Merzifon, Amasya, Türkiye |
| Ölüm | 9 Temmuz 2015 (90 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul 41°00′46,58″K 29°01′16,82″D / 41.00000°K 29.01667°D |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Branşı |  Türk Hava Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1943-1983 |
| Rütbesi |  Orgeneral |
| Komutası | 6. Ana Jet Üs Komutanlığı, Hava Harp Akademisi Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Harekât Daire Başkanlığı, 1. Taktik Hava Kuvveti Komutanlığı, CENTO Türk Askerî Temsil Heyeti Başkanlığı, Hava Harp Okulu Komutanlığı MGK Genel Sekreterliği, Türk Hava Kuvvetleri, Millî Güvenlik Konseyi üyesi |
Askerî kariyeri
değiştirÇankırı Piyade Atış Okulunda piyade stajını tamamlayarak Eskişehir Hava Okulunda uçuş eğitimine başladı. 1944 yılında pilotaj eğitimi için ABD'ye, Uçuş Okuluna gönderildi. Burada özel keşif kursunu da bitirerek uçucu teğmen olarak 1946 yılında Türkiye'ye döndü ve Eskişehir Hava Okuluna atandı. 1949 yılında tekrar ABD'ye gönderildi. Dönüşte Eskişehir'de Hava Fotoğraf Okulunu kurdu ve 1955 yılında girdiği Hava Harp Akademisinden 1957 yılında mezun oldu ve 3. Hava Kuvveti İstihbarat Başkanlığı Foto Kıymetlendirme Subaylığına atandı. 1964 yılında Napoli Airsouth karargâhına Eğitim Tatbikat ve Kıyı Daire Başkanı olarak atandı. 1965 yılında tuğgeneral rütbesine terfi ederek 6. Ana Jet Üs Komutanlığına atandı. 1966 yılında Türkiye'ye döndü.
1969 yılında tümgeneral rütbesine terfi etti. Bu rütbedeyken Hava Harp Akademisi Komutanlığına, 1971 yılında Hava Kuvvetleri Harekât Daire Başkanlığına, 1972 yılında Hava Harp Okulu Komutanlığına atandı.
1973 yılında korgeneral rütbesine terfi etti. Bu rütbedeyken Hava Kuvvetleri İdari Kurmay Yarbaşkanlığı, 1. Taktik Hava Kuvveti Komutanlığı ve CENTO Türk Askerî Temsil Heyeti Başkanlığı görevlerinde bulundu, 1977 yılında orgeneral rütbesine terfi ederek Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine atandı. 21 Ağustos 1978 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığına atandı. 12 Eylül 1980 tarihinde dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren'in liderliğinde ordunun emir komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askerî darbe sonrası aynı zamanda Millî Güvenlik Konseyi üyeliği görevini de yürüttü. Askerî rejimin 7 Aralık 1983 tarihinde sona ermesiyle bu görevi sona erdi. Ardından Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyesi olarak 1989 yılına kadar görev yaptı.
Evli ve 2 çocuk babası olan Tahsin Şahinkaya üç gündür tedavi gördüğü İstanbul Haydarpaşa'daki Gülhane Askeri Tıp Akademesi Hastanesi'nde yaşlılığa bağlı organ yetmezliği nedeniyle 9 Temmuz 2015 Perşembe günü saat 11.35'te hayatını kaybetti.[2][3][4] Tahsin Şahinkaya için 11 Temmuz 2015 Cumartesi günü saat 10.00'da Selimiye Kışlası 1. Ordu Komutanlığı'nda basına kapalı askeri tören düzenledi. Tahsin Şahinkaya'nın Türk bayrağına sarılı cenazesi 12.50'de Üsküdar Selimiye Camii'ne getirildikten sonra eşi Sema Şahinkaya, oğlu Serdar Şahinkaya, Kızı Sevgi Kartal ve damadı Mustafa Kartal taziyeleri kabul etti. Şahinkaya'nın cenazesi Üsküdar Büyük Selimiye Camii’nde öğlen namazından sonra kılınan cenaze namazının ardından Karacaahmet Mezarlığındaki aile kabristanında toprağa verildi.[5][6] Cenaze törenine, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Akın Öztürk, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Salih Zeki Çolak, Harp Akademileri Komutanı Orgeneral Abdullah Recep, eski Başbakanlardan emekli Oramiral Bülent Ulusu, eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu eski Kara Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Aytaç Yalman, Kenan Evren’in damadı Erkan Gürvit ile çok sayıda subay katıldı.[7][8]
Serveti
değiştirZaman gazetesi, Tahsin Şahinkaya'nın "Time" dergisi tarafından dünyanın en zengin 50 generalinden biri[9] olarak gösterildiğini iddia etse de Profesör Dr. Celâl Şengör bu konuyu araştırdığını, anılan dergide böyle bir yayın olmadığını savunmaktadır.[10] Cêlal Şengör, Time dergisi editörleriyle e-mail yoluyla iletişime geçtiğini, derginin editörlerinden bu nüshanın bir kopyasını istediğini ancak derginin editörlerinin, böyle bir nüshanın bulunmadığını ve ayrıca dergide Tahsin Şahinkaya ile ilgili herhangi bir yayının da bulunmadığını söylediklerini ifade etmiştir.[11]
Tahsin Şahinkaya'nın mal varlığının 20 milyon dolar civarında olduğu ve bu mal varlığını 1980 sonrasında F-16 uçaklarının alımında elde ettiği iddia edilmiştir.[12] Ancak Şahinkaya, hakkındaki bu iddiaları kesin bir şekilde reddetmiştir.[13] 1986 yılında Lockheed Martin firması da uçak alımları için Türkiye’nin de aralarında bulunduğu bazı ülkelerde rüşvet verildiğini kabul etmiş ancak kimlere ve ne kadar verildiğini açıklamamıştı.[14]
Yargılanması
değiştir12 Eylül Darbesi'ni gerçekleştiren komutanların yargılanmasını engelleyen Anayasa'nın geçici 15. maddesinin 2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu ile kaldırılması sonucu Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'ya dava açıldı. Anayasal düzeni ortadan kaldırmakla suçlanan Şahinkaya hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. Evren ve ardından Şahinkaya'nın ölümleri üzerine dava düştü.
Yıllar sonra, 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi sonrası; Kenan Evren'in ifadesini alan dönemin Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekili, Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'ya dava açan dönemin Ankara Cumhuriyet Savcısı, açılan davaya ilk bakan hâkimler ve iddia makamında bulunan savcılar, "Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) soruşturması" kapsamında meslekten ihraç edildiler.[15]
Kaynakça
değiştir- ^ https://web.archive.org/web/20180121073304/http://www.hho.edu.tr/Hakkimizda/eskikomutanlarimiz.php [yalın URL]
- ^ "12 Eylül darbesinin son komutanı öldü". www.aa.com.tr. 9 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2024.
- ^ "Tahsin Şahinkaya vefat etti". NTV. 9 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2024.
- ^ "Tahsin Şahinkaya defnedildi". Aljazeera.com.tr. 11 Temmuz 2015. 8 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ Habertürk. "Tahsin Şahinkaya'nın cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'ndaki aile kabristanında toprağa verildi". Habertürk. 9 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2024.
- ^ "Tahsin Şahinkaya toprağa verildi". Hürriyet. 11 Temmuz 2015. 2 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2015.
- ^ "Tahsin Şahinkaya toprağa verildi". www.aa.com.tr. 9 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2024.
- ^ "Tahsin Şahinkaya toprağa verildi". Milliyet. 12 Temmuz 2015. 9 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2024.
- ^ "'Şahinkaya should also be tried for corruption over F-16 jets'". 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015.
- ^ Teke Tek Özel - 5 Kasım 2017 "Mustafa Kemal Atatürk" (Üner Kırdar, Celal Şengör) 13 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim Tarihi: 31 Ağustos 2020
- ^ "F-16 dosyası 30 yıl sonra yeniden açılıyor". 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2012.
- ^ "30 yıl sonra konuştu". 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2012.
- ^ "F-16 dosyası 30 yıl sonra yeniden açılıyor". 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2012.
- ^ "12 Eylül davasının savcı ve hâkimleri FETÖ'cü çıktı". 11 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ethem Ayan |
Türk Hava Kuvvetleri Komutanı 21 Ağustos 1978 - 6 Aralık 1983 |
Sonra gelen: Halil Sözer |
| Önce gelen: Nurettin Ersin |
Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri 5 Eylül 1977 - 24 Ağustos 1978 |
Sonra gelen: Arif Akdoğanlar |