Türkiye Birlik Partisi
Türkiye Birlik Partisi (TBP) (1973'e değin Birlik Partisi), 1966-1981 arasında etkinlikte bulunan siyasi parti.
Birlik Partisi (1966-1973) Türkiye Birlik Partisi (1973-1981) | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | TBP |
| Genel başkan | Hüseyin Ekici |
| Kurucu | Hasan Tahsin Berkman |
| Kuruluş tarihi | 17 Ekim 1966 |
| Kapanış tarihi | 16 Ekim 1981 |
| İdeoloji | Alevi hakları Sekülerizm Azınlık hakları Sol popülizm |
| Siyasi pozisyon | Sol |
Alevi kökenli bir grup siyaset adamınca 17 Ekim 1966'da Birlik Partisi (BP) adıyla kuruldu, genel başkanlığa Hasan Tahsin Berkman getirildi. Partinin amblemi Ali'yi simgeleyen bir aslanla, onun çevresinde 12 imamı temsil eden 12 yıldızdan oluşuyordu.[1]
Birlik Partisi programında din ve vicdan özgürlüğü vurgulanıyor,[2] kamu düzenine, genel ahlaka ve yasalara aykırı olmayan ibadetlerin serbest bırakılması isteniyordu.[3] 1967'de Genel Yönetim Kurulunca görevden alınan Berkman'ın yerine genel başkanlığa Hüseyin Balan getirildi. BP 1969 Milletvekili Genel Seçimleri'nde aldığı toplam 254.695 oyla (yüzde 2,8) 8 milletvekilliği elde etti. Bu seçimden sonra Millet Partisi'nden (MP) iki milletvekili de Birlik Partisi'ne katıldı.
Partinin 23-24 Kasım 1969'daki II. Kongresinde genel başkanlığa Sivas milletvekili Mustafa Timisi seçildi.[4] Ertesi yıl Birlik Partisi'nin bazı milletvekilleri Adalet Partisi'ne (AP) geçti. 27-28 Kasım 1971'deki III. Kongrede parti adının önüne "Türkiye" sözcüğü eklendi.[5] Parti 1973'te TBP adıyla girdiği genel seçimlerde toplam 121.759 oy (yüzde 1,1) aldı, yalnızca Timisi milletvekili seçilebildi. Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski genel başkanı Mehmet Ali Aybar TBP'nin İstanbul listesinden seçime katıldıysa da seçilemedi. 12 Ekim 1975'te 25 ilde yapılan Cumhuriyet Senatosu üçte bir yenileme seçimindeyse TBP ancak 28.283 oy (yüzde 0.54) alabildi.
5 Haziran 1977'deki genel seçimlerde aldığı 58.540 oyla (yüzde 0,4) TBP hiç milletvekili çıkaramadı. 11 Aralık 1977'deki yerel seçimlerde oy kaybı devam etse de tek belediye başkanlığını Amasya ilinin Merzifon ilçesine bağlı Kayadüzü kasabasında kazandı. Ancak bu seçimlerden sonra TBP'nin siyasal etkinlikleri fiilen sona erdi, parti başka hiçbir seçime katılmadı. 12 Eylül 1980 Darbesi'nden sonra etkinliği durdurulan TBP 16 Ekim 1981'de öteki bütün partilerle birlikte Millî Güvenlik Konseyi tarafından kapatıldı.
Genel başkanlar listesi
değiştir| # | İsim | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Hasan Tahsin Berkman | 1966 | 1967 |
| 2 | Hüseyin Balan | 1967 | 1969 |
| 3 | Mustafa Timisi | 1969 | 1981 |
Türkiye Birlik Partisi ve seçimler
değiştirGenel seçimler
değiştir| Türkiye Büyük Millet Meclisi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Oran | ± | Sandalye | ± | Meclis | Sıra |
| 1969 | Hüseyin Balan | 254.708 | %2,8 | — | 8 / 450
|
— | Muhalefet | 6. |
| 1973 | Mustafa Timisi | 121.759 | %1,1 |  1,7 |
1 / 450
|
7
|
Muhalefet | 7. |
| 1977 | 58.540 | %0,4 | 0,7 |
0 / 450
|
6
|
-- | _ | |
Yerel seçimler
değiştir| Seçim | İl Genel Meclisi | Belediye | ||
|---|---|---|---|---|
| Oy | % | ± | ||
| 1968 | 149.832 | %1,64 | — | 0 |
| 1973 | 41.092 | %0,41 | 1,23 |
0 |
| 1977 | 29.039 | %0,23 | 0,18 |
1 |