Vikipedi

Nizip

ilçe
24 Ekim 2024 tarihinde kontrol edilmiş kararlı sürüm gösterilmektedir. İnceleme bekleyen 2 değişiklik bulunmaktadır.

Nizip, Gaziantep'e bağlı ilçedir.

Nizip
İlçe
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlGaziantep
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamOsman Uğurlu[1]
 • Belediye başkanıAli Doğan (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam1046 km²
Rakım510 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam142.389
 • Kır
-
 • Şehir
146.528
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu27700
İl alan kodu0342
İl plaka kodu27

Gaziantep ilinin en büyük ilçesidir. Nizip ilçesinde tarım ve tarıma dayalı sanayi oldukça gelişmiştir. Orta Fırat Bölümünde bulunur. İklim olarak Akdeniz ve karasal iklim özellikleri arasında geçiş bölgesinde yer alır.[2] İlçede Narenciye, Zeytin, Palmiye vb. Akdeniz Bitkileri rahatlıkla Yetişmektedir. Yazları Sıcak Ve Kurak Kışları serin Ve Yağışlıdır. Don ve kar olayları nadir yaşanmaktadır. Antep fıstığı ve Zeytin bahçeleri yaygındır. Bu bahçelerden toplanan Antepfıstığı ve Zeytin Meyveleri işlenmeden piyasaya sürülemez. Bunları işleyecek 100'den fazla orta ölçekli fabrika ve işletme mevcuttur. Karasal iklimde yetişen zeytinlerin aroması ve kokusu çok yoğundur. Nizip ilçesinde toplanan zeytinlerin kendine özgü aroması vardır. Bu zeytinyağından elde edilen sabunları meşhurdur. 1960'lı yıllarda Türkiye'nin Sabun ihtiyacının %90'ı Nizip ilçesindeki Sabun Fabrikalarında üretilmekteydi. Zeugma, diğer adıyla Belkıs harabeleri ilçeye 8 km uzaklıktadır.

Nizip'in kuşbakışı görünümü

Tarihi ve coğrafi yapısı

değiştir

Nizip ilçesinin tarihi MÖ 2000 yılına kadar uzanır. Eski Hitit zamanında (M.Ö. 18. yüzyılda) I. Mursil, M.Ö. 13. yüzyılda İmparatorluk Hititleri zamanında da I. Şuppiluliuma tarafından Hitit devletine bağlanmıştır.[3]

1517 yılında Yavuz Sultan Selim Nizip'i Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katmıştır. İlçe, Fırat nehrinin meydana getirdiği Orta Mezopotamya havzasındadır. Gaziantep-Nusaybin demiryolu diğer bir deyişle Bağdat Demiryolu ve E-90 karayolu ile Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu da ilçeden geçer. Gaziantep İli, Nizip İlçesi'nin 10 km. doğusundaki Belkıs Köyü'nde, Fırat Irmağı kıyısında, Zeugma Antik Kenti bulunmaktadır. Tarih öncesi çağlardan beri kesintisiz iskan gösteren bu yerleşimin önemi, Fırat Irmağı'nın en kolay geçit verdiği iki noktadan birisinde olmasıdır. Zeugma, kelime olarak "köprübaşı" ve "geçit yeri" anlamına gelmektedir. Yaklaşık 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmuş olan bu antik kentin 1/3'ü, su tutulması Ekim 2000'de tamamlanmış olan Nizip-Birecik Barajı göl alanı altında kalmıştır.

İklim

değiştir

Nizip'te yazların sıcak ve kurak, kışların serin ve yağışlı geçtiği Akdeniz iklimi hüküm sürer. Sıcaklık sıfırın altına pek düşmez, karlı gün sayısı ortalama bir veya iki gündür. Akdeniz bitkisi olan zeytin, bağ, limon ve turunçgiller iklim şartlarına elverişlidir. Tarım olarak zeytin yetiştiriciliği ve fıstık yetiştiriciliği yaygındır. Nizip zeytini bu bölgeye has bir zeytin türüdür.[4]

İdari, sosyal, eğitim ve kültür durumu

değiştir

İlçe Gaziantep'in Büyükşehir Statüsünde olmasından dolayı merkezi ile birlikte 110 mahallesi bulunmaktadır.

İlçede bir devlet hastanesi, 3 devlet hastanesine bağlı semt polikliniği, 1 özel hastane, 10 sağlık ocağı, 19 sağlık evi, SSK sağlık istasyonu, ana çocuk sağlık ocağı, aile planlama merkezi, verem savaş dispanseri bulunmaktadır. Merkezde bir tane fen lisesi, bir spor lisesi, sosyal bilimler lisesi, 7 tane Anadolu lisesi, ticaret lisesi, kız meslek lisesi, sağlık meslek lisesi, imam hatip lisesi kız imam hatip lisesi Endüstri meslek lisesi ve 3 adet özel lise vardır. Yatılı ilköğretim bölge okulu olmak üzere kasaba ve köylerdeki toplam 121 ilk ve orta dereceli okulla eğitim öğretim hizmeti verilmektedir. Bunlardan 2 tanesi özel okuldur Gaziantep Üniversitesi'ne bağlı Meslek Yüksek Okulu da ilçededir. Halk Eğitim Merkezi bünyesinde biçki-dikiş, makine nakışı, halıcılık ve konfeksiyon kursları, hat kursu, kasaplık kursu, Arapça ve İngilizce kursları açılmaktadır. Bir grup öğretmenin kurduğu Bağbozumu Tiyatro Grubu ilçede faaliyet göstermektedir.

Ekonomik durum

değiştir

Nizip tarıma dayalı sanayi ve ticaret bölgesidir. Sabun, Antep fıstığı, Nizip zeytini, mercimek, buğday, arpa ve bağcılık faaliyetleri üzerine kurulu çeşitli sanayi kuruluşları ilçeyi ekonomik yönden canlı tutmaktadır. Özellikle zeytinyağı üretimi yaygındır.

Nüfus

değiştir

20. yüzyılın başlarında kasabada çoğunluğu Çepni ve Barak Türkü olmak üzere 15.000 kişi yaşıyordu.[5]

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[6] 48.717 7.041 41.676
1935[7] 40.100 7.621 32.479
1940[8] 44.352 9.009 35.343
1945[9] 47.461 10.017 37.444
1950[10] 54.557 11.642 42.915
1955[11] 61.341 15.331 46.010
1960[12] 68.313 19.336 48.977
1965[13] 74.213 22.675 51.538
1970[14] 85.134 30.219 54.915
1975[15] 94.662 36.190 58.472
1980[16] 96.367 38.967 57.400
1985[17] 112.644 50.067 62.577
1990[18][a] 106.381 58.604 47.777
2000[19] 115.043 71.629 43.414
2007[20] 129.432 91.486 37.946
2008[21] 132.018 93.101 38.917
2009[22] 132.408 94.835 37.573
2010[23] 133.093 96.229 36.864
2011[24] 134.434 97.956 36.478
2012[25] 135.819 100.488 35.331
2013[26] 135.588 135.588 veri yok
2014[27] 136.365 136.365 veri yok
2015[28] 137.878 137.878 veri yok
2016[28] 139.304 139.304 veri yok
2017[28] 140.779 140.779 Veri yok
2018[28] 142.389 142.389 veri yok
2019[28] 143.994 143.994 veri yok
2020[28] 146.528 146.528 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Önemli kişiler

değiştir
  • Cahit Tanyol (1914–2020), Türk sosyolog
  • Mehmet Ali Yaprak (1949–2004), Türk işadamı ve uyuşturucu kaçakçısı
  • Mustafa Cengiz (1949–2021), Galatasaray Spor Kulübünün başkanlığını yapmış işadamı
  • Mehmet Görmez (1959 doğumlu), Diyanet İşleri Başkanlığı eski Başkanı.
  • Zihni Çakır (1969 doğumlu), gazeteci ve yazar
  • Ali Şahin (1970 doğumlu), Ocak 2016'dan bu yana Avrupa Birliği Bakan Yardımcısı olarak görev yapan Türk siyasetçi.
  • Abdülhamit Gül (1977 doğumlu), Türk siyasetçi
  • Celal Doğan (1943 doğumlu), Türk siyasetçi, avukat, spor adamı.

Ayrıca bakınız

değiştir

Notlar

değiştir
  1. ^ Karkamış ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  2. ^ "Güneydoğu Anadolu Böl. - Nizip Belediyesi". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2015. 
  4. ^ "Gaziantep ve çevresinin iklimi" (PDF). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  5. ^ Banse, Ewald (1923). "Nisib, nö Syrien, Stadt von 15000, meist türk". Lexikon der Geographie ... (Almanca). G. Westermann. s. 198. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
  6. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  7. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  9. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  13. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  26. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  27. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  28. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Nizip Nüfusu - Gaziantep". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Gaziantep Nizip Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Nizip&oldid=34128311" sayfasından alınmıştır