Hollywood film ve dizilerinin Yeşilçam uyarlamaları listesi
Bu madde veya bölüm Turksploitation adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Hollywood film ve dizilerinin Yeşilçam uyarlamaları, ABD'de üretilmiş bazı popüler sinema filmlerinin ve televizyon dizilerinin, özellikle 1970'li ve 1980'li yıllarda yoğun olmak üzere, Türkiye'de Türk oyuncular ve yönetmenler tarafından yapılan yerelleştirilmiş yeni versiyonları için yapılan tanımlamadır. Küçümseyici hattâ alaycı bir tanımlamayla bu tür filmlere "İstismar sineması"nın (Exploitation films) bir alt türü olarak "Turksploitation filmleri" adı takılmıştır.[1][2]
Arka plan
değiştirYeni konu ve senaryolara her zaman aç olan sinemanın ilk günlerinden beri uyarlamaya başvurması pek de yadırganacak bir şey değildir. Yıllar içinde binlerce roman, öykü, tiyatro oyunu, masal, çizgi karakterler hattâ dini metinler defalarca sinemaya uyarlanmıştır ve halâ da uyarlanmaya devam etmektedir.
Sinemadaki uyarlamaların bir değişik türü de, bir ülkede belli bir zamanda çekilmiş bir filmin, genelde başka bir ülkede farklı bir ekip tarafından yeniden çekilmesidir. Bu yeniden çekimlerde mekânlar, kişiler ve bir ölçüde konu yerel şartlara ve zamana göre değişikliğe uğratılır. Bu türetilmiş uyarlama filmler genelde yeniden çevrimin yapıldığı ülkenin kendi iç pazarı için üretildikleri için, o ülke halkı tarafından yadırganmıyacak bir forma sokulurlar, yani yerelleştirilirler. Örneğin Akira Kurosawa'nın "Yedi Samuray" (1954) filmi samurayların hüküm sürdüğü Orta Çağ Japonya'sında geçiyorken, bu filmin 1960 tarihli Amerikan uyarlaması olan "Yedi Silahşörler"de (The Magnificent Seven) yönetmen John Sturges, konuyu ve karakterleri 19. yüzyılın Vahşi Batı'sına taşımıştı. Sinema tarihinde bu gibi sayısız örnekler vardır.[kaynak belirtilmeli]
Türkiye'de de Yeşilçam sineması duruma ilgisiz kalmamış ve çok sayıda Hollywood filminin uyarlamasını yapmıştır. Bu 'furya' özellikle 1960'lı yıllardan başlayıp 1980'lerin sonuna kadar tüm hızıyla sürmüş, sonra da bu uyarlama filmlerin sayısı giderek azalmıştır. Yeşilçam uyarlamalarının bir kısmı da 'uyarlamanın uyarlaması' şeklinde olmuştur. Örneğin yukarıda bahsedilen "Yedi Silahşörler" filmi, 1964 yılında Tunç Başaran tarafından On Korkusuz Adam adıyla uyarlanmış ve konusu o tarihte güncelliğini koruyan Kıbrıs Olayları'na taşınmıştı. Hattâ aynı yönetmen ertesi yıl On Korkusuz Kadın adıyla filmin başka bir uyarlamasını daha çekmişti.[3] Yeşilçam uyarlamalarının bir kısmı aslına birebir benzerken, bazıları oldukça serbest uyarlamalardır. Bir kısmı da çok absürd bulunan bu tür filmlere "Turksploitation" filmleri adı verilmiş ve "İstismar sineması"nın (Exploitation films) bir alt türü olarak kategorize edilmiştir.[2] Terim Der Spiegel dergisinden kaynaklanmaktadır.[1]
Filmler
değiştir| Özgün film adı | Özgün filmin yılı | Kopya filmin adı | Kopya filmin yılı | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Dracula (Drakula) | 1931 | Drakula İstanbul'da | 1953 | Sadece Dracula karakteri alınmış, öykü yerelleştirilmiş. |
| Tarzan the Ape Man | 1932 | Tarzan İstanbul'da | 1952 | Kopyalanmış görüntüler mevcut[6] |
| It Happened One Night (Bir Gecede Oldu) | 1934 | Halk Çocuğu | 1964 | {{Netleştir}} |
| Mr.Deeds Goes to Town | 1936 | Anadolu Çocuğu | 1964 | {{Netleştir}} |
| Flash Gordon | 1936 | Baytekin Fezada Çarpışanlar | 1967 | 1936 tarihli özgün film, ABD'de ve Türkiye'de sinemalarda dizi halinde (serial) gösterilmiştir. {{Netleştir}} |
| Snow White and the Seven Dwarfs | 1937 | Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler | 1970 | Çizgi film uyarlaması |
| The Adventures of Robin Hood | 1938 | Vatan Kurtaran Aslan | 1966 | {{Netleştir}} |
| Captain America | 1944 | 3 Dev Adam | 1973 | Filmin diğer iki süper kahramanı "Örümcek Adam" ve "Santo" |
| Superman | 1948 | Süpermen Fantoma'ya Karşı | 1969 | |
| Superman | 1948 | Süper Adam | 1971 | |
| Superman | 1948 | Süpermen Geliyor | 1972 | |
| Superman | 1948 | Süper Adam İstanbul'da | 1972 | |
| Superman | 1948 | Süper Adam Kadınlar Arasında | 1972 | |
| Superman | 1948 | Süpermen Dönüyor (film, 1979) | 1979 | |
| Superman | 1948 | Süpermenler | 1979 | |
| Superman | 1948 | Üç Süpermen Olimpiyatlarda | 1984 | |
| Cinderella | 1950 | Sinderella Kül Kedisi | 1971 | Çizgi film uyarlaması {{Netleştir}} |
| The Wizard of Oz | 1951 | Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde | 1971 | |
| Viva Zapata | 1952 | Reşo: Vatan İçin | 1974 | {{Netleştir}} |
| Roma Tatili | 1953 | İstanbul'da Aşk Başkadır | 1961 | {{Netleştir}} |
| Roma Tatili | 1953 | İstanbul Tatili | 1968 | Senaryo: Bülent Oran[7] {{Netleştir}} |
| Roma Tatili | 1953 | Bir Günlük Aşk | 1986 | [7] |
| Sabrina | 1954 | Şoförün Kızı | 1965 | {{Netleştir}} |
| Some Like it Hot | 1959 | Çapkın Kızlar | 1975 | "Bazıları Sıcak Sever"in üçüncü Yeşilçam uyarlaması.[8] Bu da renkli çekilmiş. |
| The Magnificent Seven | 1960 | On Korkusuz Adam | 1964 | {{Netleştir}} |
| Psycho | 1960 | İstanbul Dehşet İçinde | 1966 | {{Netleştir}} |
| West Side Story | 1961 | Yasak Sokaklar | 1994 | {{Netleştir}} |
| A Pocketful Of Miracles | 1961 | Elmacı Kadın | 1971 | {{Netleştir}} |
| One-Eyed Jacks | 1961 | Dağların Kartalı | 1970 | {{Netleştir}} |
| İlk 4 James Bond filmi | 1962-1965 | Cezmi Band 007.5 | 1965 | İngiliz filminden uyarlama {{Netleştir}} |
| İlk 4 James Bond filmi | 1962-1965 | Altın Çocuk[9] | 1966 | İngiliz filminden uyarlama {{Netleştir}} |
| Irma La Douce | 1963 | Kırmızı Fener Sokağı | 1968 | Uyarlama senaryo Suavi Sualp {{Netleştir}} |
| The Sound of Music | 1965 | Sen Bir Meleksin | 1969 | [10] |
| Professionals | 1966 | Devlerin İntikamı | 1967 | Aslen bir "köy filmi" olan "Devlerin İntikamı" klasik mert delikanlı-kötü toprak ağası çatışmasını Western kalıplarında perdeye yansımıştı[11] {{Netleştir}} |
| Batman | 1966 | Betmen Yarasa Adam | 1973 | |
| Bonnie and Clyde | 1967 | Cemo İle Cemile | 1971 | {{Netleştir}} |
| Red Kit | 1967 | Çifte Tabancalı Damat | 1967 | Çizgi karakterden uyarlandı, zira bu siyah-beyaz film dünyadaki ilk Red Kit uyarlaması. Öztürk Serengil Red Kit Ahmet rolünde. {{Netleştir}} |
| Daisy Town | 1970 | Red Kit | 1974 | Çizgi filmden ve karakterlerden uyarlandı. Siyah-beyaz. Red Kit'i İzzet Günay oynuyor. |
| A Star Is Born | 1970 | Minik Serçe | 1978 | {{Netleştir}} |
| And Soon the Darkness | 1970 | Macera Yolu | 1974 | Özgün filmde bisikletleriyle Fransa kırsalında tatile çıkan iki İngiliz kızının başından geçenler anlatılıyorken, Yeşilçam çevriminde konu Antalya kırsalına taşınmış. Orijinal filmin 2010'da aynı adla yeniden çevrimi yapıldı, bu kez olaylar Arjantin'de geçiyordu. {{Netleştir}} |
| Daisy Town | 1971 | Atını Seven Kovboy (Red Kit Daltonlara Karşı) | 1974 | Çizgi filmden ve karakterlerden uyarlandı. Renkli. Bu kez Sadri Alışık Red Kit. {{Netleştir}} |
| Straw Dogs | 1971 | Kadınca | 1984 | {{Netleştir}} |
| Dirty Harry | 1971 | Kelepçe | 1982 | {{Netleştir}} |
| The Sting | 1973 | Belalılar | 1974 | {{Netleştir}} |
| The Exorcist | 1973 | Şeytan | 1974 | Şeytanı kızın vücudundan çıkartan rahip, Türk versiyonunda imam olmuştur ve kıza zemzem atar. |
| Emmanuelle | 1974 | Kasımpaşalı Emmanuel | 1979 | Fransız filminden uyarlama |
| Death Wish | 1974 | Cellat | 1975 | {{Netleştir}} |
| Jaws | 1975 | Çöl | 1983 | |
| Rocky | 1976 | Kara Şimşek 1 | 1985 | |
| Star Wars | 1977 | Dünyayı Kurtaran Adam | 1982 | |
| The Postman Always Rings Twice | 1980 | Sarı Bela | 1985 | Birebir aynısı |
| The Blues Brothers | 1980 | Sazcı Kardeşler | 1990 | Soft pornografik bir uyarlama {{Netleştir}} |
| The Shining | 1980 | Biri Beni Gözlüyor | 1988 | {{Netleştir}} |
| Endless Love | 1981 | Bitmeyen Sevda | 1986 | {{Netleştir}} |
| E.T. | 1982 | Badi | 1983 | E.T.'nin iki uyarlamasından ilki. Diğeri ise "Homoti" |
| E.T. | 1982 | Homoti | 1987 | E.T.'nin iki uyarlamasından ikincisi. İlkinin adı "Badi" |
| Tootsie | 1982 | Şabaniye | 1984 | {{Netleştir}} |
| First Blood | 1982 | Vahşi Kan | 1983 | |
| First Blood | 1982 | Ramo - Türk Rambosu | 1986 | |
| Breathless | 1983 | Çılgın Aşıklar | 1990 | {{Netleştir}} |
| Falling In Love | 1984 | Bir Günah Gibi | 1987 | {{Netleştir}} |
| Rambo: First Blood Part II | 1985 | Korkusuz (Rambo) | 1986 | Afişi bile aynı |
| Fatal Attraction | 1988 | Sapık Kadın | 1988 | {{Netleştir}} |
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Türkische B-Movies: Süpertrash aus Hüllywood" (Almanca). Der Spiegel. 20 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ^ a b "Turksploitation" (İngilizce). en.wiki.x.io. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ^ Göral, Burak (Mart 1995). "Alaturka Uyarlamalar / Kullanılmış Hikâye Avcıları". Sinema dergisi. Cilt Sayı 6. ss. sayfa: 68-70.
- ^ "ensonhaber.com - Hollywood kopyası Türk filmleri". 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ "MOTÖR - Kopya Kültürü ve Popüler Türk Sineması belgesel". 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ a b Scognamillo, Giovanni (1988). Türk Sinema Tarihi-II. Metis Yayın.
- ^ "Çapkın Kızlar". alkislarlayasiyorum.com. 24 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
- ^ "Altın Çocuk" (İngilizce). mondo-digital.com. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ^ Göral, Burak (Mayıs 1986). "Ediz Hun". Sinema dergisi. s. 86.
- ^ "Devlerin İntikamı (1967)". radikal.com.tr. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2013.
- Sinema dergisi, Mart 1995 tarihli 6. sayısındaki Burak Göral yazısı (68-70. sayfalar)
- IMDb'nin ilgili sayfaları.
- Sinematürk23 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sitesindeki ilgili sayfalar.
- Milliyet gazetesi arşivinde22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ilgili sayfalar.
Dış bağlantılar
değiştir- "Der Spiegel" dergisinde "Türkische B-Movies: Süpertrash aus Hüllywood"20 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)