Vikipedi

Tunç Başaran

Türk film yönetmeni (1938–2019)

Tunç Başaran (1 Ekim 1938, İstanbul - 18 Aralık 2019, İstanbul[1]), Türk yönetmen.[2]

Tunç Başaran
2008 Uluslararası İstanbul Film Festivali kapanış töreninde Tunç Başaran
Doğum1 Ekim 1938(1938-10-01)
İstanbul, Türkiye
Ölüm18 Aralık 2019 (81 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriBandırma, Balıkesir
MilliyetTürk
MeslekOyuncu, senarist, yönetmen
Etkin yıllar1961-2008
Evlilik
Füsun Önal
(e. 1980; b. 1983)
Ebeveyn(ler)Pakize Başaran
Fikri Başaran
Akraba(lar)Meriç Başaran (kardeşi)
ÖdüllerTüm Liste

İlk yılları

değiştir

Babası marangoz Fikri Başaran, annesi yazar Pakize Başaran, kızı Zeynep Göksu'dur. Çocukluğu ve gençliği İstanbul’un Fatih semtinde geçmiştir. Yaşamını değiştiren yerin, eskiden Direklerarası adı verilen Şehzadebaşı olduğunu söyler; çünkü orada yedi sekiz sinema vardır. Altı yaşından itibaren o sinemalarda oynayan filmlerle haşır neşir olur. Yazar İslam Çupi’yle Fatih Kaymakamlığı karşısındaki Hava Şehitleri Parkı’nın parmaklıklarına oturur, seyrettikleri filmleri tartışırlar. Ona John Ford lâkabını takan da Çupi’dir. 17 yaşındayken evden kaçar. Amacı kaçak olarak bir şilebe binip Amerika’ya gitmektir. Sinemacı olacaktır ve Charlton Heston’u görecektir her nedense. Ancak Adapazarı’nda yakalanır.

Kariyeri

değiştir

Edebiyat Fakültesi’nde okurken yönetmen Memduh Ün’le tanışır. Yazdığı bir senaryoyu okuyan Ün kendisine asistanlık teklif eder. Dört sene Ün’ün yanında çalışır. “Ne öğrendiysem ondan öğrendim” der Başaran. O arada Lütfi Akad, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz, Ertem Göreç gibi ünlü yönetmenlerin yanında da asistanlık yapar.

1964 yılında ilk filminde, “Borusunu Öttüren” adlı oyunu senaryo haline getiren Orhan Kemal’le çalışır. Sonra “Kara Memet” ve Orhan Kemal’in “Bekçi Murtaza”sını çeker. 1966’da askere gider. Sinemadan kopmaz, çok trajik bulduğu Adnan Menderes’in hayatını film yapmak ister, araştırmalara başlar.

Askerlik görevinin ardından yine setlere döner. 70'li yılların başında Yeşilçam’daki seks filmleri furyası ve gerçek film yapımcılarının piyasadan çekilmesinden dolayı yönetmenliği bırakıp bir gecede evini şehir dışına taşır. Bir yıl kadar hiçbir iş yapmaz. Menderes’le ilgili araştırmalarına devam etmektedir.

Reklam sektörüne geçer ve reklam filmleri çekmeye başlar. Bir süre sonra bu alanda bir numara olur. On beş yıl aradan sonra yeniden sinema filmi yapma zamanı geldiğine inanır. Kazandığı bütün parayı senaryosunu da kendi yazdığı “Biri ve Diğerleri” adlı filme yatırır. Film kendisine 1987 Antalya Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’nü, ardından 1988’de İstanbul Film Festivali’nde (o günlerdeki adıyla İstanbul Sinema Günleri) En İyi Türk Filmi Ödülü’nü getirir. Sonra “Uçurtmayı Vurmasınlar”ı (1989) yapar. Başta 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde kazandığı “Yılın En İyi Türk Filmi” ödülü olmak üzere, yurt içi ve yurt dışında En İyi Film, En İyi Yönetmen dallarında birçok ödül alan bu film “En İyi Yabancı Film” dalında Oscar aday adayı olur. Arkasından “Piano Piano Bacaksız” (1991) filmi gelir. O da “Uçurtmayı Vurmasınlar”ın başarısını yakalar. “Uzun İnce Bir Yol” (1993), “Sen de Gitme” (1996), “Kaçıklık Diploması”(1998), “Abuzer Kadayıf” (2000) Başaran’ın uluslararası sinema tarihinde yerini almış filmleridir. Uzun süre boyunca Adnan Menderes konulu belgesel çalışmalarını aralıklarla sürdürmüştür.

Filmleri

değiştir
Yıl Yapım Görevi
Oyuncu Senarist Yapımcı Yönetmen Not(lar)
1961 Avare Mustafa Reji ekibi
1961 Güneş Doğmasın
 Y
 Yönetmen yardımcısı
1961 Seviştiğimiz Günler
 Y
 Reji ekibi
1962 Akasyalar Açarken Yönetmen yardımcısı
1962 Beş Kardeştiler
 Y
 Yönetmen yardımcısı, Kurgu
1962 Gençlik Hülyaları Yönetmen yardımcısı
1962 Rıfat Diye Biri
 Y
1962 Üç Tekerlekli Bisiklet Yönetmen yardımcısı
1963 Bire On Vardı
 Y
 Yönetmen yardımcısı
1963 Yavaş Gel Güzelim Reji ekibi
1963 İki Gemi Yanyana Yönetmen yardımısı, Kurgu
1964 Hayat Kavgası
 Y
1964 Kanun Karşısında Reji ekibi
1964 Kara Memed
 Y
 Y
1964 On Korkusuz Adam
 Y
1964 Öp Annenin Elini
 Y
 Reji ekibi
1965 Asla Esir Olmayacağız
 Y
1965 Ebu Müslim Horasani
 Y
1965 Konyakçı
 Y
1965 Murtaza
 Y
1965 On Korkusuz Kadın
 Y
1966 Fatih'in Fedaisi
 Y
1966 Kanunsuz Yol
 Y
 Y
1966 Vatan Kurtaran Aslan
 Y
1967 Büyük Kin
 Y
 Y
1967 Elveda
 Y
 Y
1967 Kara Davut
 Y
1968 Gönüllü Kahramanlar
 Y
 Y
1969 Acı İle Karışık
 Y
 Y
1969 Allah'ın Arslanı Hazreti Ali
 Y
1969 Tarkan
 Y
1970 Cafer Bey
 Y
 Y
 Y
1970 Demir Yumruk Devler Geliyor
 Y
 Y
1970 Gölgedeki Adam
 Y
1970 Gönül Meyhanesi
 Y
 Y
1970 Kaderin Pençesinde
 Y
1970 Küçük Hanımın Şoförü
 Y
1970 Üç Kral Serseri
 Y
 Y
1971 Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde
 Y
 Y
1971 Korkusuz Kaptan Swing
 Y
1971 On Küçük Şeytan
 Y
 Y
1972 Cesurlar
 Y
 Y
1972 Delioğlan
 Y
 Y
1972 Gece
 Y
 Y
1972 Kozalı Gelin
 Y
 Y
1972 Mustafam
 Y
1972 Tehlikeli Görev
 Y
1972 Vur
 Y
 Y
1972 Şehvet
 Y
 Y
1973 Ben Böyle Doğdum
 Y
 Y
1973 Kaderim Kanla Yazıldı
 Y
1973 Muhteşem Hırsız
 Y
1973 Ömer Hayyam
 Y
 Y
1985 Bay Alkolü Takdimimdir
 Y
1986 Bizi Güldürenler
 Y
1987 Biri ve Diğerleri
 Y
 Y
 Y
1989 Uçurtmayı Vurmasınlar
 Y
 Y
1991 Uzun İnce Bir Yol
 Y
 Y
1992 Hadi Gel Bar
 Y
1992 Piano Piano Bacaksız
 Y
 Y
1995 Azmi
 Y
1995 Sen De Gitme
 Y
 Y
1998 Kaçıklık Diploması
 Y
 Y
2000 Abuzer Kadayıf
 Y
2000 Ceket
 Y
2002 Bana Abi De Genel Yönetmen
2005 Sinema Bir Mucizedir
 Y
 Y
2005 Teberik Şanssız
 Y
2006 Fantastiğin Sineması
 Y
2006 Pertev Bey'in Üç Kızı
 Y
2008 Vesaire Vesaire
 Y
 Y

Ödüller

değiştir

Ölümü

değiştir

Tunç Başaran 18 Aralık 2019'da İstanbul'da yumuşak doku kanseri tedavisi gördüğü bir hastanede 81 yaşında ölmüştür. Naaşı Karacaahmet Şakirin Camii'nde kılınan cenaze namazından sonra, Balıkesirin Bandırma ilçesinde defnedilmiştir.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Yönetmen Tunç Başaran'dan Acı Haber". Haberturk.com sitesi, 18 Aralık 2019. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  2. ^ "Sinematürk' te Tunç Başaran". 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Tunç_Başaran&oldid=33551361" sayfasından alınmıştır