12 Eylül

Olaylar

Doğumlar

Ölümler

Tatiller ve özel günler

Kaynakça

→ Bu madde 12 Eylül tarihiyle ilgilidir. Aynı gün yapılan darbe için 12 Eylül Darbesi'ne bakınız.

12 Eylül, Miladi takvime göre yılın 255. (artık yıllarda 256.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 110 gün vardır.

MÖ 490 - Atina ile Ahameniş ordusu arasında Maraton Muharebesi gerçekleşti.
1331 - Fransa Kralı VI. Filip, Monako'yu Grimaldi ailesine iade etti. Aile bu tarihten beri aralıksız olarak (II. Dünya Savaşı'ndaki İtalyan ve Alman işgalleri hariç) Monako'da hüküm sürmüştür.
1847 - Meksika-Amerika Savaşı'nın bir parçası olan Chapultepec Muharebesi başladı.
1937 - Dersim İsyanı'nın lideri Seyit Rıza teslim oldu. Seyit Rıza, yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.
1940 - Fransa'da 4 genç, 17 bin yıllık resimlerin bulunduğu Lascaux mağarasını keşfetti.
1943 - Benito Mussolini, Alman komandoları tarafından Gran Sasso'da tutuklu bulunduğu otelden kurtarıldı ve uçakla Viyana'ya getirildi.
1953 - Nikita Kruşçev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreterliği'ne seçildi.
1956 - 6-7 Eylül Olayları davası başladı.
1959 - Sovyetler Birliği, Luna 2 roketini aya fırlattı.
1963 - Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık antlaşması imzalandı.
1970 - Filistinli gerillalar; ABD, İsviçre, Birleşik Krallık ve Almanya'ya ait dört uçağı kaçırdılar. Gerillalar, uçaklardan üçünü Ürdün çölünde havaya uçurdular ve yolcuları rehin aldılar.
1975 - Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu, Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhine karar verdi.
1977 - 32. Uluslararası Halk Oyunları Yarışması, Fransa'nın Dijon kentinde yapıldı.
1980 - 12 Eylül Darbesi: Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kuvvet Komutanları ve Jandarma Genel Komutanı'ndan oluşan Millî Güvenlik Konseyinin liderliğinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından emir komuta zincirine uyularak yönetime el koyuldu.
1993 - Akit gazetesi yayımlanmaya başladı.
1996 - Ankara'ın Batıkent semtinde meydana gelen bombalı saldırıda, Ankara'nın Beypazarı kütüğüne kayıtlı Serkan Geniş olay sırasında öldü.
2006 - Diyarbakır'ın Bağlar beldesinde meydana gelen bombalı saldırıda, 8'i çocuk olmak üzere 10 kişi öldü ve 15 kişi de yaralandı.
2008 - Metallica'nın 9. stüdyo albümü Death Magnetic piyasaya sürüldü.
2010 - Anayasa değişikliği ile ilgili olarak anayasa değişikliği referandumu yapıldı. Sandıktan sonuç olarak "EVET" kararı çıktı.
2013 - Duman müzik grubu, Darmaduman albümünü çıkardı.
2021 - Sibirya Hafif Havacılık Uçuşu 51, Kazachinskoye Havaalanı'ndaki pistin yakınında düştü, dört kişi öldü

1492 - Lorenzo di Piero de' Medici, Floransa yöneticisi ve Urbino Dükü (ö. 1519)
1494 - I. François, 1515 ile 1547 yılları arasında hüküm süren Fransa Kralı (ö. 1547)
1777 - Henri Marie Ducrotay de Blainville, Fransız bilim insanı (ö. 1850)
1852 - Herbert Henry Asquith, İngiliz siyasetçi (Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı yapmış) (ö. 1928)
1880 - H. L. Mencken, Alman asıllı Amerikalı gazeteci, denemeci, dergi editörü, yazar ve Amerikan kültürü eleştirmeni (ö. 1956)
1882 - Ion Agârbiceanu, Rumen yazar (ö. 1963)
1885 - Heinrich Hoffmann, Adolf Hitler'in resmi fotoğrafçısı ve yayıncısı (ö. 1957)
1888 - Maurice Chevalier, Fransız şarkıcı ve sinema oyuncusu (ö. 1972)
1894 - Kyūichi Tokuda, Japon komünist devrimci, siyasetçi ve hukukçu (ö. 1953)
1897 - Irène Joliot-Curie, Fransız bilim insanı (ö. 1956)
1902 - Juscelino Kubitschek, Brezilyalı siyasetçi (ö. 1976)
1913 - Jesse Owens, Amerikalı atlet (ö. 1980)
1914 - Desmond Llewelyn, Galli oyuncu (ö. 1999)
1921
- Stanislaw Lem, Polonyalı yazar (ö. 2006)
- Turgut Cansever, Türk mimar, şehir plancısı ve düşünür (ö. 2009)
1924 - Amilcar Cabral, Afrikalı ziraat mühendisi, yazar, marksist ve vatansever siyasetçi (ö. 1973)
1927 - Mathé Altéry, Fransız şarkıcı
1931
- Ian Holm, İngiliz oyuncu (ö. 2020)
- Silvia Pinal, Meksikalı sinema ve tiyatro oyuncusu ve yapımcı
1939 - Pablo McNeil, Jamaikalı eski kısa mesafe koşucusu ve şimdilerde kısa mesafe koşu antrenörü (ö. 2011)
1940 - Linda Gray, Amerikalı aktris, model ve yapımcı
- K. V. Tirumalesh, Hint yazar, şair, eleştirmen ve akademisyen (ö. 2023)
1941 - Çetin İnanç, Türk rejisör
1943 - Michael Ondaatje, Sri Lanka asıllı Kanadalı şair ve romancı
1944 - Barry White, Amerikalı şarkıcı (ö. 2003)
1945 - Milo Manara, İtalyan çizgi roman sanatçısı
1948 - Aziz Kocaoğlu, Türk siyasetçi (2004-2019 yılları arasında İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı)
1949 - İrina Rodnina, Rus eski artistik patenci
1951
- Bertie Ahern, İrlandalı siyasetçi
- Joe Pantoliano, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu
1952 - Neil Peart, Kanadalı müzisyen, söz yazarı ve yazar (ö. 2020)
1954
- Gülsin Onay, Türk piyanist
- Zeynep Değirmencioğlu, Türk sinema oyuncusu
1956 - Leslie Cheung, Hong Konglu şarkıcı ve oyuncu (ö. 2003)
1957
- Hans Zimmer, Alman, film müziği bestecisi ve albüm yapımcısı
- Rachel Ward, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu
- Vojtěch Lindaur, Çek gazeteci, eğitimci ve müzik yapımcısı (ö. 2018)
1958 - Rıfat Benli, Türk eski futbolcu
1959 - Sigmar Gabriel, Alman siyasetçi
1960
- Hüsnü Çöllü, Türk siyasetçi
- Road Warrior Animal, Amerikalı profesyonel güreşçi
1961 - Mylène Jeanne Gautier, Fransız müzisyen
1962 - Sunay Akın, Türk şair, yazar, gazeteci ve araştırmacı
1963 - Michael McElhatton, İrlandalı oyuncu ve yazar
1964 - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (ö. 2015)
1965
- Ahmet Mümtaz Taylan, Türk oyuncu ve yönetmen
- Seden Gürel, Türk şarkıcı
1966 - Ben Folds, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1967 - Louis C.K., Amerikalı komedyen, oyuncu, yapımcı, yönetmen ve metin yazarı
1968 - Paul F. Tompkins, Amerikalı komedyen, oyuncu ve yazar
1969 - Ángel Cabrera, Arjantinli golfçü
1971 - Chandra Sturrup, Bahamalı kısa mesafe koşucusu
1973 - Paul Walker, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1974 - Nuno Valente, Portekizli eski millî futbolcu
1976 - Maciej Żurawski, Polonyalı eski futbolcu
1978 - Ben McKenzie, Amerikalı oyuncu
1979 - Abbas Ahmed Atvi, Lübnanlı futbolcu
1980 - Yao Ming, Çinli basketbolcu
1981 - Jennifer Hudson, Oscar ödüllü, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1982 - Zoran Planinić, Hırvat kökenli profesyonel basketbolcu
1983
- Frank Dukes, Kanadalı plak yapımcısı, söz yazarı ve DJ
- Júnior Díaz, Kosta Rikalı milli futbolcu
1984
- Akiko Niwata, Japon milli futbolcu
- Sevtap Özaltun, Türk oyuncu
1985
- Burak Aksak, Türk yönetmen, senarist ve dizi oyuncusu
- İsa Demir, İsveçli-Türk futbolcu
1986
- Alfie Allen, İngiliz oyuncu
- Yuto Nagatomo, Japon millî futbolcu
- Dimítrios Régas, Yunan kısa mesafe koşucusu
- Emmy Rossum, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1987 - Yaroslava Shvedova, Rus asıllı Kazak profesyonel tenisçi
1988 - Murat Yılmaz, Türk futbolcu
1989 - Kim Min-je, Güney Koreli futbolcu
1991
- Thomas Meunier, Belçikalı millî futbolcu
- Ece Seçkin, Türk şarkıcı
- Mike Towell, İskoç boksör (ö. 2016)
1992 - Shuma Kusumoto, Japon futbolcu
1993 - Resul Özgen, Türk futbolcu
1994
- Elina Svitolina, Ukraynalı profesyonel tenisçi
- RM, Güney Koreli rapçi
- Thessaly Zimmerman, Arubalı manken
- Go Won-hee, Güney Koreli aktris
- Yunus Emre Yalçın, Türk futbolcu
- Nicolás Orsini, Arjantinli futbolcu
1997 - Derin Yaya, Türk basketbolcu
1998 - Liam Walsh, İngiliz profesyonel ragbi birliği oyuncusu
1999
- Katarina Lazović, Sırp voleybolcu
- Choi Yoo-jung, Koreli şarkıcı ve rapçi

1185 - I. Andronikos, Bizans İmparatoru (d. 1118)
1362 - VI. İnnocentius; gerçek adı ile Étienne Aubert, Papa (d. 1282 ya da 1295)
1612 - IV. Vasili, Rus Çarı (d. 1552)
1764 - Jean-Philippe Rameau, Fransız barok besteci (d. 1683)
1819 - Gebhard Leberecht von Blücher, Prusyalı Generalfeldmarschall (d. 1742)
1869 - Peter Roget, İngiliz hekim ve dilbilimci (d. 1779)
1889 - Fustel de Coulanges, Fransız tarihçisi (d. 1830)
1906 - Ernesto Cesàro, İtalyan matematikçi (d. 1859)
1907 - İlia Çavçavadze, Gürcü edebiyatı ve siyasal yaşamının 19. yüzyılda en önde gelen adı (d. 1837)
1919 - Leonid Andreyev, Rus dışavurumcu yazar (d. 1871)
1941 - Eugen von Schobert, Alman general (d. 1883)
1961 - Carl Hermann, Alman Kristalografi profesorü (d. 1898)
1967 - Vladimir Bartol, Sloven yazar (d. 1903)
1968 - Tommy Armour, İskoç-Amerikalı golfçü (d. 1894)
1974 - Bedri Böke, Türk asker ve binici (d. 1920)
1977 - Steve Biko, Güney Afrikalı halk önderi (ırk ayrımına karşı mücadele eden) (d. 1946)
1981 - Eugenio Montale, İtalyan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1896)
1990 - Mustafa Düzgünman, Türk ebru sanatçısı (d. 1920)
1992 - Anthony Perkins, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
1993 - Raymond William Stacy Burr, Kanadalı oyuncu (d. 1917)
1994 - Tom Ewell, Amerikalı oyuncu (d. 1909)
1994 - Boris Borisovich Yegorov, Rus kozmonot (d. 1937)
1995 - Jeremy Brett, İngiliz aktör (d. 1933)
1996 - Ernesto Beckmann Geisel, Brezilyalı asker ve siyasetçi (d. 1907)
2003 - Johnny Cash, Amerikalı müzisyen (d. 1932)
2004 - Max Abramovitz, Amerikalı mimar (d. 1908)
2008 - David Foster Wallace, Amerikalı roman, deneme ve kısa öykü yazarı (d. 1962)
2009 - John Albert Kramer, Amerikalı tenisçi (d. 1921)
2009 - Norman Ernest Borlaug, Amerikalı tarım bilimci (d. 1914)
2010 - Claude Chabrol, Fransız film yönetmeni (d. 1930)
2012 - Tom Sims, Snowboard dünya şampiyonu ve aynı zamanda snowboard'un mucidi (d. 1963)
2012 - Christopher Stevens, Amerikalı diplomat ve avukat (d. 1960)
2012 - Sidney Watkins, İngiliz nörocerrah (d. 1928)
2013 - Ray Milton Dolby, Amerikalı Ses kayıt teknolojisi mucidi mühendis ve iş insanı (d. 1933)
2013 - Otto Sander, Alman oyuncu (d. 1941)
2014 - Atıf Muhammed Ebeyd, Mısırlı politikacı (d. 1932)
2014 - Salah El Mahdi, Tunuslu müzikolog, orkestra şefi, besteci, flütçü, müzik eleştirmeni ve hâkim (d. 1925)
2016 - Ali Cevan, İranlı fizikçi (d. 1926)
2017 - Siegfried Köhler, Alman orkestra şefi ve klasik müzik bestecisi (d. 1923)
2017 - Edith "Edie" Windsor, Amerikalı LGBT hakları savunucusu (d. 1929)
2018 - Shlomo Aronson, İsrailli tarihçi ve siyaset bilimci (d. 1936)
2018 - Rachid Taha, Cezayirli şarkıcı (d. 1958)
2019 - Samiuela 'Akilisi Pōhiva, Tongalı siyasetçi (d. 1941)
2020 - Nevid Efkâri, idam edilen İranlı güreşçi (d. 1993)
2020 - Jean-Claude Annaert, Fransız bisiklet yarışçısı (d. 1935)
2020 - Joaquín Carbonell, İspanyol şarkıcı-söz yazarı, gazeteci ve şair (d. 1947)
2020 - Carlos Casamiquela, Arjantinli ziraat mühendisi ve bakan (d. 1948)
2020 - Didier Lapeyronnie, Fransız sosyolog ve akademisyen (d. 1956)
2020 - Azmi Muhammed Mücahid, Mısırlı voleybolcu (d. 1950)
2020 - Kâtip Şadi, Görele ilçesinin Derekuşçulu köyünde doğmuş kemençe ustası ve sanatçısı (d. 1932)

Dünya İlkyardım Günü^[1]

Wikimedia Commons'ta 12_Eylül ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Ağu – Eylül – Ekim

^ https://kirikkaleism.saglik.gov.tr/TR,190861/12-eylul-dunya-ilkyardim-gunu.html^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1] ttps://kirikkaleism.saglik.gov.tr/TR,190861/12-eylul-dunya-ilkyardim-gunu.html^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]