Yılmaz Güney'in kazandığı ve aday gösterildiği ödüller listesi
Yılmaz Güney'in kazandığı ve aday gösterildiği ödüller listesi, Kürt kökenli Türk yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu ve yazar Yılmaz Güney'in kazandığı ve aday gösterildiği ödüllerin bir listesidir.
 | ||
| Festival / Kurum | Ödül | Adaylık |
|---|---|---|
| Altın Küre Ödülleri | 0 | 1 |
| Cannes Film Festivali | 3 | 4 |
| Berlin Uluslararası Film Festivali | 5 | 6 |
| Locarno Uluslararası Film Festivali | 2 | 2 |
| César Ödülleri | 0 | 1 |
| Londra Film Eleştirmenleri Ödülleri | 1 | 1 |
| National Board of Review Ödülleri | 1 | 1 |
| Antalya Altın Portakal Film Festivali | 8 | 8 |
| Adana Altın Koza Film Festivali | 11 | 11 |
| Sinema Yazarları Derneği Ödülleri | 9 | 9 |
| TOPLAM | 41 | 45[a] |
1970'li yılların sonuna kadar Güney, yalnızca birçok yerel ödül kazanmış önemli bir sinemacıydı. 1959'da sinemaya başlayan Güney'in bu alanda aldığı ilk ödül, Lütfi Ömer Akad'ın yönettiği 1966 yapımı Hudutların Kanunu filmiyle 1967'de aldığı Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülü oldu. 1968'de kendi yapım şirketi Güney Film'i kurdu ve bundan sonra çeşitli filmlerinin yapımcılığını ve yönetmenliğini de üstlendi. 1969, 1970 ve 1971 yıllarında özellikle Altın Koza Film Festivali'nde pek çok ödülün sahibi oldu. 1970'te çektiği Umut, "Türk sinemasının ilk gerçekçi filmi" olarak görüldü ve ertesi yıl Cannes Film Festivali'nde gösterildi.[1][2][3] 2015 yılında Sinema Yazarları Derneği, yayımladığı listede Umut'u "100 yıllık Türk sinemasının en iyi filmi" seçti.[4]
Güney'in uluslararası alanda tanınırlığı, 1978 yapımı Sürü filmiyle başladı. Sürü, 1979 Berlin Film Festivali'nde çeşitli ödüller kazandı ve aynı yıl Locarno Uluslararası Film Festivali'nde "En İyi Film" (Altın Leopar) seçildi. 1979'da çekilen Düşman ise Berlin Film Festivali'nde "En İyi Film" (Altın Ayı) için aday gösterildi ve birkaç ödül kazandı. 1981 yapımı Yol filmiyle de Güney'in uluslararası alandaki ünü arttı. Yol, 1982 Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilip Altın Palmiye kazandı ve Güney de bu ödülü Türkiye'den alan ilk yönetmen oldu. ABD ve Avrupa'da bazı ödüllere daha layık görülen Yol, 40. Altın Küre Ödülleri'nde Yabancı Dilde En İyi Film dalında aday gösterildi. Yol, şimdiye dek Altın Küre Ödülleri'ne aday gösterilen tek Türkiye yapımı filmdir.[5] Ancak bu adaylıklara, filmin yapımında desteği olan İsviçre başvurdu; çünkü Türkiye hükûmeti, Yol filmini "devlet aleyhine propaganda" yapmakla suçlayarak ülke sınırlarında gösterilmesini yıllarca yasakladı.[6] Hatta İsviçre, Yol filmini 1983'teki 55. Akademi Ödülleri için "kendi adına" seçip başvuruda bulundu. Ancak film aday gösterilemedi ve ilk 5'e giremedi. Yol'un Altın Palmiye başarısından sonra Time eleştirmeni Richard Corliss, Yılmaz Güney'i "dünya çapında bir film yapımcısı" olarak tanımladı.[7] 2016'da ise Amerikan dergisi The Hollywood Reporter, Yol'u "Altın Palmiye tarihinin en iyi 65. filmi" olarak derecelendirdi.[8] Güney'in ölmeden bir sene önce Fransa'da çektiği Duvar (1983) filmi, aynı yıl Cannes'da gösterilip Altın Palmiye için yarıştı ama ödül alamadı.
Günümüzde her yıl düzenlenmeye devam eden Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali, onun anısına 2008 yılından beri "Yılmaz Güney Ödülü" isminde özel bir ödül vermektedir.
Ödülleri ve adaylıkları
değiştirKaynak: [9]
Diğer ödülleri
değiştirNotlar
değiştir- ^ Kayıtlardaki yetersizlikler nedeniyle adaylık sayıları eksik olabilir.
- ^ Festivalin ilk aşamasında jüri üyeleri, Baba filmine "En İyi Film" ve "En İyi Erkek Oyuncu" ödüllerinin verileceğini duyurdular. Ancak sonrasında Adana Belediye Başkanı'nın itirazı ve politik baskılar sebebiyle bu ödüller ikinci olan isimlere verildi. Oyunculuk kategorisinde ikinci sırada bulunan Cüneyt Arkın, ödülü reddederek "O ödül Yılmaz'ın hakkı" dedi.[10]
- ^ Yılmaz Güney, senaryosunu yazdığı Endişe filminin ilk gün yaklaşık 10 dakikalık kısmını çektikten sonra Adana, Yumurtalık'taki bir gazinoda bir yargıcın öldürülmesi olayına bulaşır ve tutuklanır. Filmi arkadaşı ve asistanı Şerif Gören tamamlar. Ödül, filmin yapımcısı olduğundan ötürü Güney'e verilir. Yine bu filmle kazanılan "En İyi Yönetmen Ödülü" ise Gören'e verilir.
- ^ Sürü, 1980'de düzenlenmesi planlanan 17. Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film Ödülü de dâhil olmak üzere altı farklı dalda ödüle değer görülmüş, ancak 12 Eylül Darbesi nedeniyle festival düzenlenememiş ve ödüller, 31 yıllık aranın ardından 2011'de sahiplerine teslim edilmiştir. En İyi Film Ödülü'nü, filmin ortakları Zeki Ökten ile Yılmaz Güney hayatlarını kaybetmiş olduklarından ötürü, yapımcısı Yılmaz Güney'in eşi Fatoş Güney almıştır.
- ^ Yol, şimdiye dek Altın Küre Ödülleri'ne aday gösterilen tek Türkiye yapımı filmdir. İsviçre'nin başvurduğu film, ödülü Oscar sahibi Gandhi filmine kaptırdı.
- ^ İsviçre hükûmeti, Yılmaz Güney'in Türkiye'de yasaklanan ve Altın Palmiye kazanan Yol filmini "kendi adına" 55. Akademi Ödülleri'nde "En İyi Yabancı Film Ödülü" için seçip başvuruda bulundu. Ancak film aday gösterilemedi ve ilk 5'e giremedi.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Dönmez–Colin, Gönül (2007). The Cinema of North Africa and the Middle East (İngilizce). Wallflower Press. ss. 41-49. ISBN 978-1-905674-10-7. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ "Sinemamızın en iyi 100 filmi". Hürriyet. 25 Mart 2017. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
- ^ "Lokum yalanıyla 'Umut' yolculuğu". Hürriyet. 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ "47. SİYAD Türk Sineması Ödülleri sahiplerini buldu". ensonhaber.com. 12 Mart 2015. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ Sonok, Hakan. "Kış Uykusu, Fransa'da Yol'un gerisinde kalabilir". Antrakt Sinema. 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Akbalık, Seher (17 Mart 2024). "Bir Başyapıtın Yasaklanma Hikayesi: Yol Filmi ve Türkiye'de Sansür". Malatya Söz. 28 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024.
- ^ Corliss, Richard (18 Ekim 1982). "YOL" (İngilizce). Time. ISSN 0040-781X. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ Staff, T. H. R. (10 Mayıs 2016). "Cannes: All the Palme d'Or Winners, Ranked" (İngilizce). The Hollywood Reporter. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ "Yılmaz Güney". MUBI. 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ "Usta sanatçı Cüneyt Arkın, Altın Koza'da ödülü neden reddettiğini böyle açıklamıştı: 'O ödül Yılmaz Güney'in hakkıydı'". Cumhuriyet. 28 Haziran 2022. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024.