Vikipedi

Kullanıcı:Erdall/Türk Tarihi/Kronoloji

< Kullanıcı:Erdall
Selçuk Bey'e ait olduğu düşünülen ve İran'da bulunan bir heykelin kafası. New York Sanat müzesinde sergilenmektedir.

Türklerin Tarihi, günümüzdeki Türk Halklarının ve yabancı halkların arasında zamanla erimeden önce türkçe konuşmuş olan Türk topluluklarının ortak tarihi. Tarihte uzun süre Türk egemenliği altında kalarak zamanla türkleşen halklar (örneğin Kırgızlar, Moğol-Tatarlar, Soğdlar) (bilgi yanlış: kırgızlar Türk'tür; Soğdlar Türk'tür; Moğollar Türk değildir. Türkler Alpin'dir. Moğollar ise Sinotik'tir. Tatarlar Moğollar ile akraba değildir. Tatar tabiri "Kıpçak" tandanslı Türkler için kullanılagelmiştir.) ve Göktürklerden önce varolmuş Türkçe konuşan topluluklara Türk değil Ön Türk (adlandırma yanlıştır. Ön Türk adlandırması İndocuların bakış açısına uygun bir yaklaşımdır. Ön Türk değil ama Türk dilli halklar denilebilir. Doğrudan Türk denilmesinde de hiçbir sakınca yoktur.) denildiği dikkate alındığında Türkçe konuşan toplulukların tarihi demek daha doğru olabilir.

2500 yıl önce kuzeydoğu Asya'da başlayan Türklerin tarihi (Bu tarihlendirme yanlıştır. Cilasun, Ögel, Caferoğlu, von Gabain, V. Togan, Thomsen, Tekin, Tuna, Arat ve daha birçok Türkolog bu konuları çok açık bir biçimde ortaya koymuştur. Tarihlendirme de yer de yanlıştır.), insanlık tarihinin önemli bir bölümüdür. Avrasya ve Kuzey Afrika'da ortaya çıkan her halkın tarihi uzaktan veya yakından Türklerin hareketlerinden etkilenmişdir. Türkler doğu kültürlerini batıya ve batı kültürlerini doğuya taşımakla da önemli bir rol oynamışlardır (Bu bilgi yanlıştır. Taşıyıcı uluslar eski Yunanlılar, Araplar ve Roma'dır. Türk tarihi üretken bir halktan bahseder. Yukarda örneklerini verdiğim bilim adamlarına ait literatürü inceleminde fayda var.) Benimsedikleri dinlerin çok kez en büyük öncüsü ve savunucusu olmuş ve yayılmalarını ve gelişmelerini sağlamışlardır (örneğin Mani dini, Budizm, İslam) (Bilgi yanlış. Sadece islam dini ile ilgili coğrafyada dinsel anlamlar yüklenmişlerdir).

Ancak eski Türklerin göçebe yaşam tarzlarından dolayı yeterince kazı yapılacak alanlar ve yazı kullanmaya geç başladıkları için Türkçe konuşduklarına dair kanıtlar bulmak güçtür (Ooof off ! Neresini düzelteyim. Tamamen yanlış ve eksik bir bilgidir bu.). Bu yüzden tarihleri hakkındaki bilgilerin büyük bir kısmı kendilerine karşı düşmancıl olmuş olan yabancı halkların tarihi yazılı belgelerinden toplanmıştır. Ayrıca eski Türklerin yabancı halklara karşı yaptıkları seferlerde ele geçirdikleri yabancı malzemelerin bugün yapılan kazılarda mezarlarından çıkması örneğin iskitlere ve diğer irani halklara (Yanlış bilgi. İskitler Türk magestriasıdır. Mezarlardan çoğunlukla Türklere özgü buluntular çıkmaktadır.) ait altın sanat eserleri veya çin ve bizans paraları çıkmasıyla Türk olduklarını kanıtlamayı dahada zorlaştırmaktadır. Bu yüzden Türk tarihi hakkında birbirinden çok farklı görüşler yaygındır. Özellikle Türkiye içinde ve yurt dışında kabul edilen Türk tarihi sürümleri çok farklıdır:

Türk Tarih Tezi, Osmanlı tarihyazımının mirası olan İslam merkezli tarih yorumlarına ve Avrupa merkezli tarih yorumlarına karşı alternatif bir ulusçu yorum geliştirilmesi amacıyla 1930'larda ortaya atılmıştır.

Türk Tarih Tezi'nin iki temel amacından söz edilebilir (Bu tez bu amaçla işlenemez. O zaman bilimsel olmaz. İndocular da bu sebeble bilimsel değildir. "Ulusalcı Tarih Tezi Yazılacaaaaaaak, Yazz !" mantığı bilimsel değildir. Aynısını, kendileri için Batı Avrupalılar ve İranlılar ve elbette Çinliler yapıyorlar ve bu nedenle bilimsel olamıyorlar. Ancak Türk Tarihi sadece söylediğiniz merkezlere ait bakış açılarıyla da yazılmamıştır. Emperyalist bilimCİLİĞİ tarihle karıştırmamak lazımdır. O, bir probaganda ve dezenformasyon biçimidir. Türk Tarihi zaten yeteri kadar açıktır ve incelenebilir durumdadır):

  • Türk ulusunu odak alarak tarihi yeniden yazarak bir Türk ulusal kimliğinin yaratılmasına katkıda bulunmak, bu şekilde Cumhuriyet'in temel amacı olan ulus-devlet yaratma sürecine tarihsel bir referans oluşturmak.
  • Türklerin dünya uygarlıklarının gelişiminde önemli bir yere sahip olduğu tezini kanıtlayarak Türkiye Cumhuriyeti'nin meşrutiyetinin tarihsel olgularca doğrulandığını göstermek.

İlk Türkçe konuşanlar

değiştir

Ana madde: İlk Türk Topluluklarında Yaşam Tarzı

 

Yaklaşık 10.000 yıl önce son buzul çağı sona ermeye, eriyen buzulların suları alçalmış olan denizleri tekrar doldurmaya başlamıştır. Bu zamana kadar varolmuş olan Asya - Amerika bağlantısı Beringiya da tekrar sular altında kalmış ve o zamana kadar iki kıta arasında gerçekleşen göçebe trafiğine son vermiştir.

Türklerin de en eski ataları aralarında bulunmuş olması gereken bu çekik gözlü ve brakisefal tipi insanlardan oluşan göçebe toplulukların o dönemdeki yaşam şekillerini, Sibirya ile Alaska yerlilerinin ortak noktalarını bularak, net bir şekilde ortaya koyabilmek mümkündür. Elde edilen manzara iyi gelişmiş bir göçebe kültürünü göstermektedir (Yanlış bilgi. Elde dilen bilgi ve buluntular bunu göstermiyor.). Türklerin en eski ataları uzun süre böyle yaşamış, ve bu kültürü hayvan yetiştiriciliği ile geliştirmişdir. M.Ö.450 yıllarına kadar Sibiryanın Tayga ikliminde ren geyiği yetiştiricileri olarak yaşadıkları kabul edilir. Ancak bunun dışında özellikle Türk tarihçileri tarafından vurgulanan diğer hipotezler de vardır (Türk Tarih Tezi). M.Ö.450'den itibaren Moğolistan'a doğru haraket ettikleri ve orada bulunan Hint-Avrupa halklarını oradan kaçırdıkları, bölgede bulunan kafataslarının incelenmesi ile kanıtlanmışdır (Bu bilgi yanlış. Orada Hint-Avrupa kavimleri hiç yaşamadı. Zaten, Hint-Avrupa adlandırması "hipotetik" bir adlandırmadır ve varsayımsaldır.Bunun böyle olmadığı ispatlandı. Jean-Paul Roux, varsayımsal bir temel veriyor. Avrupalılar (aslında sadece İskender ile gidenler) Büyük İskender dönemi hariç Doğu'ya hiç yürümediler.) .

Jean-Paul Roux Türklerin Tarihi adlı kitabında Altay halklarının bu dönemdeki coğrafi dağılımlarını şöyle tarif etmektedir:

Az çok güvenilir bir yer saptamasında bulunamadığımız en eski Orta Asya insan coğrafyası tablosu Ön-Tunguzları en doğu uç noktaya, yani bugünkü Mançurya'ya, Ön-Moğolları Doğu Moğolistan ile Batı Mancurya'ya yerleştirir. Ön-Türkleriyse Moğolistan'ın büyük bir bölümüne ve Balkaş Gölü yönünde biraz daha batıya doğru yayarak yerleştirmektedir. Bunun dışında kalan bütün bölgeler ile güneydeki ve batıdaki bozkırlar Hint-Avrupalıların ve paleo-Asyalıların bölgeleridir ve bu bölgelerde en küçük Altay yerleşimine henüz rastlanılmamıştır. Sibirya'da zamanında Karasuk diye anılan (M.Ö.1200-700) ve Yukarı Yenisey kıyısında bulunan Minusinsk bölgesinde yapılan kazılarda çıkan brakisefal kafataslarında düzenli bir artış görülmüştür. Bu, büyük bir olasılıkla Ön-Türklerin sonraki devirlerde buraya yerleşmesinden kaynaklanmaktadır. Tagar çağındaysa (M.Ö.700-300) aynı durum Altay bölgesinde meydana gelmiştir. Ve nihayet M.Ö.300 yılından sonra Güney Sibirya ile Altay sıradağlarının güneyinde brakisefallerde artış meydana gelmiştir. Dolayısıyla Türklerin o güne kadar hep kuzeyde kalan atalarının miladın başlarında, önceleri yavaş yavaş, daha sonralarıysa birden kopup gelerek Balkaş Bozkırları ile Tien-Şan Dağlarının kuzey bölgelerine kadar eriştiklerini söyliyebiliriz.
Bu yeni gelenler, önlerine çıkan Hint-Avrupalıları kovmuşlar, onlara karışmışlar ya da onları etkileri altına alarak, kendi kültür ve dillerini benimsemelerini sağlamışlardır. Büyük bir olasılıkla Kırgızlar da bu etkinin altında kalmıştır ve onlarla birlikte ilk defa (?) Hint-Avrupalı olan, en azından Mongoloyit olmayan bir halk da Türklerin arasına katılır. (Sayfa 53/54)


Eski Çağ/Ön Türkler

değiştir

M.Ö. 3`ncü yüzyıl

değiştir
 

M.Ö.364: Ankara Fetih Edildi

  • M.Ö.312: Çin/Hiung nu arasında Kuzey Şansi Savaşı
  • M.Ö.240: Bozkır halklarına karşı Çin'in duvar inşası
  • M.Ö.210: Hiung nu lideri Teoman'ın ölümü
  • M.Ö.201: Kırgız halkından ilk kez söz edilmesi


M.Ö. 2`nci yüzyıl

değiştir
 
  • M.Ö.187: Çin'in Hiung nu üzerine Pa-i-Teng seferi
  • M.Ö.177-M.Ö.165: Yue-çilerin Hiung nu'lar tarafından Kansu'dan Baktriane'ye sürülmeleri ve oradaki Helen krallığını ortadan kaldırmaları
  • M.Ö.177-M.Ö.165: Hiung nu'ların Çin'e akınları
  • M.Ö.138-M.Ö.126: Baktria'da Çang Kien elçiliği. Çin-İran ilişkileri


M.Ö. 1`nci yüzyıl

değiştir
 
 


1`nci yüzyıl

değiştir
 


2`nci yüzyıl

değiştir
 
  • Aşağı İtil'de (Hazar denizi'nin kuzeyi) Hun varlığı


3`ncü yüzyıl

değiştir
 


4`ncü yüzyıl

değiştir
 
  • 304-351: Çin'in kuzeyinde Hiung-nu krallıkları (Han Zhao, Hou Zhao)
  • 388-392: Çin'in kuzeyinde Ding-ling krallığı (Wei)
  • 374-375: Avrupa Hunlarının Don nehrini geçişi
  • 386-409: Tabgaçlar Kuzey Çin'de (Kuzey Vey)


5`nci yüzyıl

değiştir
 
  • 402: Rouran'ın kuruluşu (Yüan Yüan/Avarlar?)
  • 407-431: Çin'in kuzeyinde Hiung-nu krallığı (Xia)
  • 422: Lo-yang'ın Tabgaçlar tarafından alınışı
  • 427: Romalılar ve Hunların ittifakı
  • 434: Bizans ile Hunlar arasında Margos Antlaşması
  • 440: Ak Hun (Eftalit) istilalarının başlaması
  • 451: Attila Galya'da (bugün Fransa)
  • 452: Attila'nın Roma seferi ve Papa I. Leo ile görüşmesi
  • 480: Hazar denizi ile Tuna nehri arasında Ön Bulgarlar
  • 480: Mazdek İsyanları'nda Sasaniler'e Ak Hunların yardım etmesi


Orta Çağ/Türkler

değiştir

6`ncı yüzyıl

değiştir
 
 
  • 531-578: Kafkas surları'nın iranlı Hüsrev tarafından dikilmesi
  • 534: Tabgaçların (Vey Hanedanlığı) dağılması
  • 552: Tu-kiu'lerin (Türküt'ler/Göktürkler) Rouran egemenliğe karşı ayaklanması. Birinci Göktürk Kağanlığı'nın kuruluşu.
  • 565: Ak Hunların (Eftalitler) Göktürkler tarafından ortadan kaldırılmaları
  • 582: Birinci Göktürk Kağanlığının bölünmesi


7`nci yüzyıl

değiştir
 


Bulgarların bölünmesi:


8`nci yüzyıl

değiştir
 


9`ncu yüzyıl

değiştir
 
 
Hazar Hanlığı gücünün zirvesindeyken



10`ncu yüzyıl

değiştir
 


11`nci yüzyıl

değiştir
 
  • 1016: Rus ve Bizanslıların Hazarları ortadan kaldırması.
  • 1026-1090: Bizansa karşı Peçenek saldırıları.
  • 1040: Selçukluların Gaznelileri yenmesi
  • 1059: İsfahan'ın Selçuklular tarafından alınışı
  • 1071: Malazgirt savaşı: Selçukluların Bizanslıları yenmesi.
  • 1071-1076: Türklerin Antakya, Şam ve Kudüs'e gelişi
  • 1081: Anadolu Selçuklu Devleti'nin (ya da Rum Selçuk Devleti) kuruluşu
  • 1090-1091: Peçeneklerin ve Çaka beyin İstanbulu kuşatması.
  • 1091: Kıpçakların Bizanslıların yardımına koşup Peçenekleri bozguna uğratışı.
  • 1096: Haçlıların Anadoluya girişi
  • 1099: Kudüs'ün haçlılar tarafından alınışı


12`nci yüzyıl

değiştir
 
  • 1122: Tüm Peçenek halkının Kıpçaklar tarafından katledilmesi
  • 1130-1135: Moğol Hitayların Tunguz Curcenler (Jin) tarafından batıya doğru kaçırılmaları, ve Kitanların Orta Asya'da Kara Hıtay'ı kurmaları.
  • 1150: Gaznelilerin Gurlular tarafından ortadan kaldırılmaları.
  • 1157: Büyük Selçukluların sonu
  • 1176: Miryakefalon Savaşı: Bizanslıların Selçuklular tarafından bozguna uğratılmaları.
  • 1187: Gazneliler İmparatorluğunun sonu.


13`ncü yüzyıl

değiştir
 
Moğol İmparatorluğu'nun yayılmasından önce son durum
 
13'ncü yüzyılda Moğol İmparatorluğu'nun yayılması


14`ncü yüzyıl

değiştir
 
Moğol İmparatorluğunun bölünmesinden sonra Altın Ordu devleti türkleşiyor. Çağatay Hanlığı 1350 yılından itibaren tamamen türkleşmiş oluyor.


15`nci yüzyıl

değiştir
 
 


Yeni Çağ

değiştir

16`ncı yüzyıl

değiştir
 
  • 1500: Muhammed Şeybani ve Maveraünnehir'de Özbekler
  • 1502: Altın Ordu Devleti'nin sonu
  • 1502: İsmail'in İran'da Safevi Hanedanlığını kurması
  • 1510: Muhammed Şeybani'nin İsmail tarafından mağlup edilmesi
  • 1512-1520: I. Selim
  • 1516: Osmanlıların Cezayir'e ayak basması
  • 1516-1517: Suriye ve Mısır'ın Osmanlılar tarafından fethi
  • 1520-1566: "Muhteşem Süleyman" (Kanuni) dönemi
  • 1525: Babür Şah Hindistan'da
  • 1534: Osmanlıların Tunus'a girişi
  • 1551: Osmanlıların Trablusgarp'a gelişi
  • 1552: Kazan'ın Ruslar tarafından alınışı
  • 1555: Astrahan'ın Ruslar tarafından alınışı
  • 1557: Nogay Hanlığı'nın Ruslar tarafından ilhakı
  • 1556-1605: Ekber Hindistan İmparatoru
  • 1571: İnebahtı Savaşı: Osmanlılar ile birleşmiş hristiyan Orduları arasında dünya tarihinin en büyük deniz savaşı.
  • 1571: Kırım Hanı'nın Moskovayı yakması.
  • 1572: Kasım Hanlığı'nın Ruslar tarafından yıkılması
  • 1584: Sibiryalıların Kozakları mağlup etmesi
  • 1595: Rusların Baraba Türklerini katledip yok etmesi

17`nci yüzyıl

değiştir
 


18`nci yüzyıl

değiştir
 
  • 1705: Tunus'un bağımsızlığını kazanması
  • 1713: Kazaklar üzerinde Rus himayesi
  • 1717-1730: Osmanlıların Lâle Devri
  • 1736-1747: Nadir Şah akını
  • 1742-1775: Rusya'da Pugaçev savaşı (Tatar ayaklanması)
  • 1757: Sincan'ın (Doğu Türkistan) Çin tarafından ilhakı.
  • 1782: Yakut ülkesinin Ruslar tarafından ilhakı.
  • 1783: Kırım'ın Ruslar tarafından ilhakı.
  • 1794: İran'da Kacar hanedanlığının bir Türk tarafından kuruluşu.
  • 1798-1799: Napoleon Bonaparte'ın Mısır seferi. Türk-Fransız mücadelesi.


19`ncu yüzyıl

değiştir
 
  • 1822-1844: Kazak hanlıklarının Ruslar tarafından ortadan kaldırılması.
  • 1828: Azerbaycan hanlıklarının Ruslar tarafından ortadan kaldırılması.
  • 1830: Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanması.
  • 1830: Fransızların Cezayir'e gelişi
  • 1832: Mısır valisi Mehmet Ali'nin Anadolu'ya gelişi
  • 1839: Tanzimat dönemi
  • 1858: Babür İmparatorluğunun sonu.
  • 1863: Kazak topraklarında Türkistan Rus Generalliği'nin kurulması.
  • 1866: Buhara'nın Rus vasalı olması
  • 1873: Hive'nin Ruslar tarafından ilhakı
  • 1876: Hokand Hanlığı'ın Ruslar tarafından ilhakı
  • 1876: İlk Türk anayasası
  • 1878: Ayastefanos Antlaşması: Sırbistan, Karadağ, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlıklarını kazanması.
  • 1882: Mısır'ın İngiltere tarafından işgali

20`nci yüzyıl

değiştir
 
 
Anadolu türkleri 60 yıl kadar bir zaman için tek uzun ömürlü, bağımsız bir devlete sahib türk topluluğu olarak kalmıştır.


21`nci yüzyıl

değiştir
 
  • 2020: Azerbaycan'ın Ermeniler tarafından işgal edilen bölgelerinin işgalden kurtarılması.

Kaynakça

değiştir

[[Kategori:Türk tarihi]]

"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Kullanıcı:Erdall/Türk_Tarihi/Kronoloji&oldid=27955754" sayfasından alınmıştır