Vikipedi

Karasu

Sakarya'nın ilçesi
Başlığın diğer anlamları için Karasu (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Karasu, Marmara Bölgesi'nde, Sakarya iline bağlı bir ilçedir. Doğusunda Kocaali ilçesi, güneyinde Hendek ilçesi, güneybatısında Ferizli ilçesi, batısında Kaynarca ilçesi ve kuzeyinde de Karadeniz ile çevrilidir.[1] Marmara Bölgesi'nin Batı Karadeniz ile birleştiği yerde, Sakarya'nın kuzeyinde yer alan ilçe toprakları hafif dalgalı alçak alanlardan oluşmuştur. Karadeniz kıyısındaki düzlüklerin gerisinde hafif eğimlerle yükselen alanlar, bu alanların güneyinde de dalgalı düzlükler bulunur. Ancak birkaç yıl içerisinde kıyı bölümlerinin bir kısmına dalgakıran yapılarak akıntı kısmi engellenmiştir.

Karasu
İlçe
Sakarya'nın ilçeleri
Sakarya'nın ilçeleri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlSakarya
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İdare
 • KaymakamMehmet Uğur Arslan
 • Belediye başkanıİshak Sarı (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam457 km²
Rakım5 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam64.124
 • Kır
-
 • Şehir
66.852
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu54500
İl alan kodu0264
İl plaka kodu54

Köken bilimi

değiştir

Karasu'nun eski yerleşim yeri Küçük Karasu köyüydü. Köyün etrafındaki bataklıklardan dolayı karasu denilmiştir. Halk çıkan salgın hastalıktan sonra bu gün Karasu merkezinde bir mahalle olan İncilli'ye yerleşmiş ve burası Karasu adını almıştır.

İlçe topraklarını Sakarya Nehri sulamaktadır. Sakarya'nın taşıdığı alüvyonlarla vadi tabanlarında ve denize ulaştıkları kesimlerde verimli düzlükler oluşturur. Acarlar, Akgöl ve Küçükboğaz Gölleri ilçedeki belli başlı göllerdir. İl merkezine 50 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 788 km2'dir.

Tarihçe

değiştir
 
İpsiz Recep'in Karasu'daki kabrindeki mezartaşı

İlçede, MÖ 3. yüzyılda başlayan Bitinya Krallığının egemenliği MÖ 1. yüzyıldaki Roma yönetimine kadar sürmüştür. Bizanslıların Optimatoi Thema'sının sınırları içerisindeki Sakarya bölgesi zaman zaman Arap istilalarına uğramıştır. 11. yüzyılın sonlarında Selçuklulardan Artuk Bey'in buradaki Bizanslıları yenmesi ile yöre Selçuklu Hanedanının eline geçmişse de 1072'de yeniden Bizanslılar yöreye hakim olmuşlardır. Bunun ardından 1097'de Haçlıların, Danişmendlilerin, Anadolu Selçuklularının ve İznik'te merkezi kurulan Nicaia İmparatorluğunun yönetimine girmiştir. 1322'de Orhan Gazinin komutanlarından Konuralp tarafından Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır. 1888 yılına kadar, "Pazarsuyu" adıyla Kastamonu'ya, sonrasında İzmit'e bağlanmıştır. 1933'e kadar Bucak, 1933'te ilçe yapılarak İzmit'e bağlanmıştır. 1954 yılında Sakarya ilinin kurulmasıyla, bu ile bağlı ilçe olmuştur.

En eski tarihî eserler Sakarya nehri kıyısındaki günümüze ancak temel kalıntıları kalan, Karapınar ve Akkum köyleri arasındaki Karasu Kalesidir. Bugün fındıklıklar içinde kalan kaleden geriye fazla bir kalıntı kalmamıştır. Bizans döneminde Sakarya nehir ulaşımının güvenliği için yapıldığı düşünülmektedir.[2][3]

Eski adı "İncilli" olan Karasu, 19. yüzyıl sonlarında bağımsız İzmit Mutasarrıflığının Kandıra kazasına bağlı bir nahiye idi. Evliya Çelebi, Seyahatnamesi'nde Karasu'dan; “Bundan 300 sene evvel Karasu Köyü'nde kurulmuştur. İzmit Sancağı'nın Kandıra Kazası'na bağlı bir kasabadır. Halkı çoğunlukla kömür taşımacılığı ve balıkçılık yapmaktadır.” diye söz etmektedir.

1898 yılında Karasu'da çinko ve kurşun bulunmuş ve 1. Cihan Harbine kadar işlenmeye devam etmiştir.[4]

Karasu tarihinde İpsiz Recep Emice ismi önemli bir yer tutar. Aslen Rizeli olan İpsiz Recep Kurtuluş Savaşında Karasu'yu kendine karargâh yapmış, Millî Mücadeleye önemli katkılarda bulunmuş milis yüzbaşıdır. İpsiz Recep Kurtuluş Savaşı sonrası Karasu Yenimahalle'ye yerleşmiş, burada vefat ederek, Ulu Camii Mezarlığına defnedilmiştir.

Cumhuriyet döneminde bataklıklar kurutulmuş, Kafkasya ve Balkanlardan gelen göçmenler yöreye yerleştirilmiştir. 1940'larda başlayan ve hâlen devam eden Doğu Karadeniz'den aldığı göçlerle hızla büyümüştür.

II. Dünya savaşında Karasu açıklarında batırılan 30. denizaltı filotillasıdan U-20 Alman denizaltısının yeri yakın zamanda bulunmuştur.[5][6]

İklim

değiştir

Karadeniz ikliminin hakim olduğu Karasu'da kışlar çok soğuk değildir, yazlar aşırı sıcaklar görülmez, her mevsim yağışlı geçmektedir. Kar yağışları birkaç gündür, yerde fazla kalmaz. Yıllık yağış ortalaması 1200 mm'dir.

Ekonomi

değiştir

İlçe ekonomisi tarım, turizm ve balıkçılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında fındık, mısır ve buğday gelmektedir. Hayvansal üretim ilçenin ikinci gelir kaynağı durumundadır. Ayrıca kent yakınındaki Sakarya ağzı balıkçı tekneleri için doğal bir liman olup, küçük ölçekli tekne yapım yerleri de vardır.

Karasulu balıkçılar genelde kum midyesi, deniz salyangozu, palamut, lüfer, barbunya, tekir, mezgit, istavrit, kalkan, kefal, tirsi, köpek balığı ve vatoz avlarlar. 143 tekne ile yıllık 2.000 ton (2003) deniz ürünü yakalanmaktadır. Yakın zamana kadar liman bulunmadığından Sakarya Nehri'nin ağız kısmı (Yeni Mahalle) sığınma yeri olarak kullanılmaktadır. Depolama imkânı olmadığından sabah çıkan balık mezat usulü bekletilmeden satılmaktadır.[7]

İlçe sınırlarında MTA tarafından, Çam Dağı'nın kuzeyinde bakır, kurşun, çinko zuhuratı, İhsaniye sahilinde kumul alanlarda titanyum madeni varlığı saptanmıştır.[8][9]

11 Nisan 2015 tarihinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından Denizköy ve İhsaniye köyleri arasına Karasu Otomotiv İhtisas Endüstri Bölgesi kurulacağı duyurulmuş,[10] aynı gün resmi gazetede karar yayınlanmıştır.[11] Bakan Fikri Işık tarafından; Yaklaşık 222 hektar üzerine kurulacak sanayi alanında motor, elektrikli-hibrit araçlar üzerinde çalışacak firmalara öncelik verileceği, 7 ila 8 bin kişiye istihdam sağlanacağı, 1,5-2 milyar dolar yatırım beklendiği, açıklanmıştır.[10]

Turizm

değiştir

Kıyı boyunda yazlık daire ve siteler geniş yer tutar. Pansiyonculuk hizmeti yaygındır. Deniz turizminin yanında son yıllarda Acarlar Longozu (su basar orman) endemik bitki ve hayvan türleriyle, uluslararası boyutta incelenmekte ve ilgi çekmektedir.

Maden Deresi Kanyonu yazın aşırı sıcak zamanlarında bile serin atmosferiyle piknikçilerin gözde yeridir.

Küçükboğaz Gölü ilginç oluşumu ile amatör balıkçıların ve piknikçilerin vazgeçemediği yerlerdendir.

Yeni Mahalle'de Sakarya Nehrinin denize döküldüğü Sakarya Ağzı görülecek yerlerdendir. Çevresi alkollü ve alkolsüz restoranları, yeni yapılan yürüyüş yolları, oturma banklarıyla çekici hale gelmiştir.

Karasu sahilde kurulması düşünülen sivil havacılık pisti ile yakın zamanda bu konuda da ismini duyurmaya başlayacaktır.

Karasu ve çevresinde karstik taşların varlığından dolayı pek çok küçük ve orta ölçekli mağara mevcuttur.

Karasu'da son yıllarda Karasu Limanının yapımına başlanması, serbest bölge ilan edilmesi, tersane kurulması ile birlikte hızlı bir gelişme başlamıştır. Bu olay kent nüfusunun hızla artmasına çok miktarda yeni konut yapılmasına ve arsaların hızla değerlenmesine neden olmuştur.

Sakarya Nehri'ne 2000 yılından itibaren Mersin balığı yavruları bırakılmaktadır. Geçmiş yıllarda Sakarya Nehri ağzında bolca avlanan, belediye ambleminde yer alan Mersin balığı nesli yeniden canlandırılmaya çalışılmaktadır.[12][13] Nesli tüketilen balığın anısına festival düzenlenmektedir.[14]

1987 yapımı Türk filmi Otobüs Yolcuları / İhsaniye - Karasu, Karasu'nun İhsaniye köyünde çekilmiştir.[15][16] Sakarya merkez'e yaklaşık olarak 55 kilometre mesafededir. Kendisine en yakın ilçe olan Kocaali ile arasında yaklaşık 16 kilometre mesafe vardır. İstanbul'a dökülen Melen Çayı ile arasında da 25 kilometre mesafe vardır.

Nüfus

değiştir
 
Karasu ve çevresinin 2003.05.02 tarihinde NASA'nın uzaydan (382 km) çektiği fotoğrafı
Yıl Toplam Şehir Kır
Karasu ilçesi (Kocaeli)
1935[17] 17.587 2.087 15.500
1940[18] 20.354 2.406 17.948
1945[19] 23.700 2.906 20.794
1950[20] 29.695 3.398 26.297
Karasu ilçesi (Sakarya)
1955[21] 36.169 4.165 32.004
1960[22] 44.903 5.683 39.220
1965[23] 52.770 7.060 45.710
1970[24] 60.385 10.198 50.187
1975[25] 66.259 11.600 54.659
1980[26] 66.852 10.157 56.695
1985[27] 69.360 12.155 57.205
1990[28][a] 47.973 14.500 33.473
2000[29] 54.630 24.672 29.958
2007[30] 51.596 25.607 25.989
2008[31] 53.275 27.253 26.022
2009[32] 53.842 27.914 25.928
2010[33] 53.708 28.782 24.926
2011[34] 53.928 29.615 24.313
2012[35] 54.434 30.746 23.688
2013[36] 55.342 55.342 veri yok
2014[37] 57.008 57.008 veri yok
2015[38] 59.130 59.130 veri yok
2016[38] 61.533 61.533 veri yok
2017[38] 62.866 62.866 veri yok
2018[38] 64.124 64.124 veri yok
2019[38] 64.790 64.790 veri yok
2020[38] 66.852 66.852 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Galeri

değiştir

Notlar

değiştir
  1. ^ Kocaali ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Karasu, Sakarya". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2009. 
  2. ^ "Karasu Kalesi". karasu.bel.tr. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015. 
  3. ^ "Karasu Kalesi ortaya çıkacak". sakaryayenigun.com.tr. 11 Kasım 2014. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015. 
  4. ^ Prothero, G.W. (1920). Anatolia. Londra: H.M. Stationery Office. s. 103. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2013. 
  5. ^ "Derinlerdeki tarih ağlara takıldı". kesfetmekicinbak.com. Eylül 2010. 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  6. ^ "U-20 Denizaltısı". karasu.bel.tr. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015. 
  7. ^ UZMANOĞLU, Selçuk; SOYLU, Meral (2006). "Giriş" (PDF). Karasu(Sakarya) Bölgesi Deniz Balıkçılarının Sosyo-Ekonomik Yapısı. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2006. 6 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2014. 
  8. ^ "MTA". 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  9. ^ "MTA". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  10. ^ a b "Sakarya'da Otomotiv İhtisas Endüstri Bölgesi kuruluyor". sabah.com.tr. 11 Nisan 2015. 24 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015. 
  11. ^ "Karar Sayısı : 2015/7527". Resmî Gazete. resmigazete.gov.tr. 11 Nisan 2015. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015. 
  12. ^ "5. MERSİN BALIĞI FESTİVALİ YAPILDI". www.denizhaber.com. 24 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2014. 
  13. ^ "KARASU MERSİN BALIĞI FESTİVALİ". www.tudav.org. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2014. 
  14. ^ "Dünyada İlk ve Tek". www.karasu.bel.tr. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2014. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2012. 
  16. ^ [1]
  17. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  18. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  19. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  20. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  21. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  22. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  23. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  36. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  37. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  38. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Karasu Nüfusu - Sakarya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Sakarya Karasu Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Karasu&oldid=32777211" sayfasından alınmıştır