Çoraklı, Şavşat
Çoraklı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
| Çoraklı | |
|---|---|
 | |
 Köyün genel görünümü | |
  Çoraklı Çoraklı'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 216 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
değiştirÇoraklı köyünün eski adı, Garkloba veya Garklobi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Garkloba (გარყლობა), Türkçe kaynaklara Garkilob / Karkilob gibi farklı biçimlerde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli İmerhevi nüfus defterinde ve Artvin üzerine 1927 tarihli Osmanlıca bir kaynakta Karkuleb ve Garkilob (كارقیلوب) olarak geçer.[3][4]
Garkloba, tarihsel Gürcistan'ın güneybatısını oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Garkloba adının Gürcü kralı IV. Bagrat (1027-1072) zamanında kaleme alınan Matiane Kartlisa adlı eserde geçmesi, buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[5]
Garkloba köyü, 1835 tarihli müslim nüfus defterine göre Çıldır Eyaleti'ne bağlı İmerhevi sancağının köylerinden biriydi. Köy, Mirliva Osman Bey ile Mirliva Hüseyin Bey hisselerine ayrılmıştı. Bundan dolayı köyde iki muhtar bulunuyordu. Ancak köyün imamı yoktu. Vergi belirleme ve askere alma amacıyla Osmanlı idaresince sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte Garkloba köyünde 49 hanede 156 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 312 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[6]
Garkloba, uzun süre Osmanlı yönetimi altında kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Garklob (Гаркилобъ) olarak kaydettiği köy, Artvin Okrugu'nun Şavşet-İmerhevi kazasında Garkloba nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) 10 köyünden biriydi. 1886 yılı tespitine göre köyde, 286'sı erkek ve 262'si kadın olmak üzere, 73 hanede 548 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Garklona köyü, "Cami-megle" (Cami mahallesi), "Katakidze" (Kadagidze), "Kediel-ogli" (Kedielidze), "Mati-ogli" (Matidze), "Mikelet" (Mikeleti) ve "Şovşa" (Şavmta) olmak üzere, altı mahalleyi kapsıyordu. Garkolaba nahiyesi ise, Ahaldaba, Garkloba, Dabaketili, Cinal, Ohet-Manatba, Tbeti, Turmanidze, Tsitveti, Tsihisdziri, Cvarebi olmak üzere, 10 köyden oluşuyordu. Garkloba nahiyesine, 2.140 kişi erkek ve 2035 kişi kadın olmak üzere, 621 hanede 4.175 kişi yaşıyordu. Bu nüfus içinde 2.289 kişi Gürcü, 1.886 kişi de Türk olarak kaydedilmişti.[7]
Garklobi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Garklobi Türkiye'ye bırakıldı.[8]
Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfus göre Garkloba, Şavşat kazasının Merya nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Köyde 145 hanede 1.002 kişi yaşıyordu. Ancak bu tespitte nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.[9] Garkloba Türkçe olmadığı için köyün adı 1925’te Çoraklı olarak değiştirildi.[10] Çoraklı, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 1.275 kişiden oluşuyordu.[11] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 1.188 kişiyi düşmüştü ve bu nüfus içinde 439 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Çoraklı köyünün 3 kilometre kuzeydoğusunda Garkloba Kalesi yer alır. Bir kayalık tepede yer alan kale günümüze büyük ölçüde sağlam halde ulaşmıştır. Köyün eski camisi olan Çoraklı Köyü Camii'nin temelinde Şavmta Kilisesi'nin taşları kullanılmıştır.[13]
Coğrafya
değiştirÇoraklı köyü, Artvin il merkezine 89 km, Şavşat ilçe merkezine 24 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 212[2] |
| 2020 | 216[2] |
| 2019 | 218[2] |
| 2018 | 221[2] |
| 2017 | 194[2] |
| 2016 | 199[2] |
| 2015 | 209[2] |
| 2014 | 157[2] |
| 2013 | 247[2] |
| 2012 | 227[2] |
| 2011 | 230[2] |
| 2010 | 228[2] |
| 2009 | 223[2] |
| 2008 | 240[2] |
| 2007 | 244[2] |
| 2000 | 402[14] |
| 1990 | 592[14] |
| 1985 | 690[14] |
Kaynakça
değiştir- ^ "Corakli, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Çoraklı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri'nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 26". 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.
- ^ Matiane Kartlisa (Gürcüce), 1955.
- ^ Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri’nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 26, 94-98. 15 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1432-1441". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 160". 19 Ağustos 2019. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2019.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 29-30. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b c d "Çoraklı Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.