Çoruh vilayeti
Çoruh vilayeti, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan on yıl sonra 1933 yılında Doğu Karadeniz Bölgesi'nde kurulan bir vilayettir. Adını Çoruh Nehri'nden almıştır. Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kuruldu. 1936'da Rize vilayeti yeniden tesis edilince, Çoruh vilayeti sadece Artvin vilayetinin yerini almış oldu. 1956 yılında vilayetin adı yeniden Artvin vilayetine dönüştürüldü.[1]
Çoruh vilayeti, kuruşunudan iki yıl sonra, 1935 yılında yapılan genel nüfusu sayımında Rize, Artvin, Borçka, Hopa, Pazar ve Şavşat olmak üzere altı kazayı kapsıyordu. Vilayetim idari merkezi Rize kentiydi ve nüfusu 14.717 kişiden oluşuyordu. Bu sırada birer küçük kasaba olan Artvin'de 3.512 kişi, Borçka'da 614 kişi, Hopa'da 2.884 kişi, Pazar'da 1.849 kişi ve Şavşat'ta 669 kişi yaşıyordu. Çoruh vilayetinin kentsel nüfusu 24.245 kişiden, kırsal nüfusu 247.655 ve toplam nüfusu 271.900 kişiden oluşuyordu.[2]
Rize ve Pazar kazaları 1936 yılında Çoruh vilayetinden ayrılarak yeniden Rize vilayeti kuruldu. Bunun sonucunda Çoruh vilayetinin sınırları daralmış oldu. Bununla birlikte, daha önce Erzurum vilayetine bağlı olan Yusufeli kazası Çoruh vilayetine bağlandı. 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayeti, Artvin, Borçka, Hopa, Şavşat ve Yusufeli kazalarından oluşuyordu. Artvin kasabası vilayetin idari merkeziydi ve nüfusu 2.901 kişiden oluşuyordu. Artvin aynı zamanda bu vilayetin en büyük kentsel yerleşmesiydi. Bu sırada ilçe merkezleri olan Borçka'da 687 kişi, Hopa'da 1.993 kişi, Şavşat'ta 309 kişi ve Yusufeli'de 329 kişi yaşıyordu. Bu sayımda Çoruh vilayetinin kentsel nüfusu 6,219 kişiden, kırsal nüfusu 143.238 kişiden ve toplam nüfusu 153.273 kişiden oluşuyordu.[3]
Çoruh vilayetinin kaza sayısı 1950 yılında gelindiğinde artmıştı. Vilayet Artvin, Ardanuç, Borçka, Fındıklı, Hopa, Şavşat ve Yusufeli kazalarını kapsıyordu. 1955 genel nüfus sayımında da Çoruh vilayeti yedi kazadan oluşuyordu. Ancak Fındıklı kazası Rize vilayetine, kaza yapılan Arhavi ise Çoruh vilayetine bağlanmıştı. Ertesi yıl 6668 sayılı bir kanunnameyle Çoruh vilayetinin adı Artvin vilayeti olarak değiştirilmiştir.[1]
Kaynakça
değiştir- ^ a b Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s, 99, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. V" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. XII" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.