Vikipedi

Eskişehir

Eskişehir ilinin merkezi olan şehir
(Eskişehir (şehir) sayfasından yönlendirildi)
1 Kasım 2024 tarihinde kontrol edilmiş kararlı sürüm gösterilmektedir. İnceleme bekleyen 1 değişiklik bulunmaktadır.
Bu madde şehir hakkındadır. İl için Eskişehir (il) sayfasına bakınız. Başlığın diğer anlamları için Eskişehir (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 39°46′N, 30°31′E

Eskişehir, Türkiye'nin Eskişehir ilinin merkezi olan şehirdir. 1993 yılında çıkarılan kanunla Büyükşehir Belediyesi olmuştur. Ortasından Porsuk Çayı geçen şehir, Avrupai tarzdadır. Ayrıca içerisinde Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir Teknik Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesinin bulunması nedeniyle bir öğrenci kenti görünümündedir.

Eskişehir
Şehir
Üstten aşağı: Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı'ndaki Masal Şatosu, Aslan heykeli, Eskişehir tramvayı, Porsuk Çayı ve Porsuk Köprüsü
Slogan:
Şehir Eskişehir'dir!
Eskişehir'in Türkiye'deki konumu
Eskişehir'in Türkiye'deki konumu
ÜlkeTürkiye
İlEskişehir
İdare
 • Büyükşehir Belediye BaşkanıAyşe Ünlüce (CHP)
Rakım788 m
Zaman dilimiUTC+03.00 (TRS)
Posta kodu
26xxx
Alan kodu222
Plaka kodu26
İklimDsb, Bsk

Met helvası, nuga helvası, haşhaşlı çörek, Kalabak suyu, çibörek ve lületaşı ile meşhurdur. Ayrıca balaban kebabı da Eskişehir mutfağında önemli bir yer almaktadır. İşlenebilir lületaşı, Türkiye'de yalnızca Eskişehir'de çıkarıldığı için Eskişehir taşı olarak bilinir.[1] Türkiye'de Eskişehir ve Sivrihisar dolaylarında yetişen bir çoban köpeği olan akbaş da şehre ait önemli değerlerdendir.[2] Sanat kurumları ve tesisleri ile kültür ve sanatta gelişmiş bir şehirdir. Anadolu Üniversitesi ve büyükşehir belediyesi bünyesinde iki adet senfoni orkestrası bulunmaktadır. Ayrıca her yıl düzenlenen Uluslararası Eskişehir Festivali ile şehirde müzik, tiyatro, resim ve sinema dallarında sergiler ve gösteriler yapılmaktadır.[3]

Eskişehir günümüze kadar değişik uygarlıklar altında varlığını sürdürmüştür. Üzerinde kurulan medeniyetlerden bazıları Frigya, Bizans, Anadolu Selçukluları ve Osmanlı İmparatorluğu'dur.[4]

Eskişehir 2013 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Başkentliği unvanlarını taşımaktadır.[5]

Türk Hava Yolları'nın Airbus A330-200 tipi uçağı, TC-JNG, de 'Eskişehir' adını taşımaktadır. Eskişehir, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında yer almaktadır. İl merkezinin kuzeyinde Mihalgazi ve Sarıcakaya, doğusunda Alpu ve Ankara, güneyinde Mahmudiye, Seyitgazi ve Afyon, batısında ise İnönü ve Kütahya sınırları ile çevrilidir.

Vikigezgin'de Eskişehir ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

Kökeni

değiştir

Şehir, Antik ve Orta Çağlarda Yunanca Dorylaion, Latince Dorylaeum ismi ile tanınan bir kenttir. Yıkık ve terkedilmiş olan Dorylaion - Şarhöyük'ün yakınında, harabenin güneyinde kalan bölgede yeni bir yerleşim oluşmuştur. W.M Ramsay'ın bildirdiğine göre, büyük olasılıkla Dorylaion harabelerine Eskişehir adı verilmiş ve bu ad o zamandan günümüze ulaşmıştır.[6]

Tarihçe

değiştir

İlkçağ'dan 11. yüzyıla kadar

değiştir
 
Han ilçesi yakınlarında Friglerden kalma Yazılıkaya anıtı

MÖ 14. yüzyılda Hititler Eskişehir merkezli büyük bir devlet kurmuşlardır.[7] Eskişehir'in önemi ve yeri dolayısıyla Hititler döneminde Eti‘lik (Beylik) olduğu görülmektedir.[8] MÖ 12. yüzyılda Anadolu'ya giren Frigler Anadolu'ya yayılmış ve Dorylaion adı ile bölgeye yerleşmiştir.[8] Friglerden sonra bölgeye Lidyalılar daha sonra da Persler hakimiyeti altına almıştır. MÖ 4. yüzyılda Makedon kral İskender'in eline geçen Eskişehir, İskender'in ölüm tarihi olan MÖ 323 yılına kadar İskender'in İmparatorluğu altında kalmıştır. MÖ 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu kontrolüne geçen bölge, Roma'nın ikiye ayrılmasına kadar Roma İmparatorluğu’nun ayrıldıktan sonra da Bizans'ın hakimiyetinde kalmıştır.[8]

Selçuklular dönemi

değiştir

Yeniden Bizans egemenliğine giren Dorylaion 1074'te Selçukluların eline geçti. Şehir Anadolu Selçukluları zamanında, Selçuklular ile Haçlılar arasında yapılan savaşlara sahne olmuştur. Bu zamanda şehrin adı '"Sultanönü"' olarak anılmaktadır. Şehir içinde Selçuklu Hanedanına ait pek çok eser vardır.[9]

Arap coğrafyacı İbn Said (علي بن موسى المغربي بن سعيد, 'Ali ibn Musa ibn Sa'id al-Maghribi); Antalya - Marki (Fethiye) Körfezi arasındaki Cibâlu't Türkmân (Türkmen Dağları) adı verilen dağlık bölgede 200.000, Kastamonu yöresinde 100.000, Sultan Önü - Kütahya - Emirdağ - Karahisar-ı Sahip - Sivrihisar yörelerinde 200.000 ve Ankara'nın kuzeyindeki Karabuli denilen dağlık bölgede 30.000 çadırlık Türkmen kitlelerinin yığıldığını kaydetmektedir.[10]

Osmanlı dönemi

değiştir
 
13. yüzyıldan itibaren Moğollar istilasıyla Türkler ile birlikte Orta Asya'dan gelmiş, yöreye özgü Akbaş çoban köpeği[11]
 
Eskişehir minyatürü (1536)

1289'da Anadolu Selçukluları Eskişehir'i Osman Gazi'ye verdi. Orhan Gazi döneminde Karamanlıların eline geçen Eskişehir'i, I. Murad yeniden Osmanlı topraklarına kattı.

Fatih'in ilk zamanlarına kadar şehir Ankara Beyliği'ne bağlı olarak kalmıştır. 1451 yılından sonra Kütahya'nın Beylerbeylik haline gelmesi üzerine Anadolu İdari Teşkilatında değişiklik olmuş, bu arada Ankara'ya bağlı bulunan Eskişehir, Kütahya Beylerbeyliği'ne bağlanmıştır.[8]

Kent 1601'de bir süre Celali Deli Hasan ve yandaşlarının eline geçti. Hüdavendigâr (Bursa) Vilayetinin Kütahya Sancağına bağlı bir kaza olan Eskişehir'e demiryolu 1890'lı yıllarda ulaştı.[7]

Demiryolu'nun Eskişehir'e gelmesi ile şehirde ticaret canlandı.[7] 19. yüzyıl boyunca yöreye Kafkasya, Kırım, Romanya ve Bulgaristan'dan gelen göçmenler yerleştirildi.[9] Şehir 1877-1878 Osmanlı-Rus harbinden sonra muhacirlerin yerleştirilmeye başlamasıyla beraber gelişmeye başlamıştır.[8] Mondros Ateşkesi'nin maddelerinden biri olan İtilaf Devletleri'nin Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeki önemli noktaları güvenlik gerekçesiyle işgal edebilecekleri maddesine dayanarak 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul'a çıkan İngiliz kuvvetleri, İstanbul-Bağdat demiryolu hattı boyunca önemli gördükleri yerleri işgal etmeye başladılar, bu işgalden 2,5 ay sonra, 1919 yılının Ocak ayı sonlarında Eskişehir İstasyonu çevresinde karargâhlarını kurdu.[7]

Kurtuluş Savaşı dönemi

değiştir
Ana madde: Türk Kurtuluş Savaşı'nda Eskişehir
Ayrıca bakınız: Kütahya-Eskişehir Muharebeleri
 
Yunan ordusunun Eskişehir'e girişi (1921)

21 Haziran 1920 günü saat 11.00'de Millî Savunma Bakanı Fevzi Çakmak Paşa ve Genelkurmay Başkanı Albay İsmet İnönü ile tren istasyonuna gelmiştir.[7] Yunan taarruzunun aldığı vaziyeti, sınıf arkadaşı ve Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat Cebesoy ile burada görüşmüştür. Aynı gece de Ankara'ya hareket etmiştirler.

Eskişehir'de Türk Kurtuluş Savaşı'nın 5 önemli meydan muharebesinin üçü geçmiştir. Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğindeki Türk Kurtuluş Savaşı'nın önemli muharebelerinden biri olan I. İnönü Muharebesi Eskişehir topraklarında gerçekleşmiştir. Eskişehir, Kurtuluş Savaşı'nın kilit nok­talarından birini oluşturduğundan, savaşta maddi ve manevi olarak çok yıpranmıştır.[12]

I. Dünya Savaşı sonrasında demiryolu hattını denetlemek amacıyla 23 Ocak 1919'da Eskişehir İstasyonunu işgal eden İngiliz kuvvetleri, 20 Mart 1920'de Kuvâ-yi Milliye'nin baskısıyla işgale son verdi. 1921 yılında Eskişehir'e 40 km uzaklıktaki İnönü'de, Birinci ve İkinci İnönü Muharebeleri yapıldı.[7][13]

20 Temmuz 1921'de Yunanların işgal ettiği Eskişehir, bir süre Yunan ordularının karargâhı oldu. Eskişehir-Kütahya Savaşları sonunda Türk ordusu Sakarya'nın doğusuna çekildi. 23 Ağustos 1922'de Yunanlar yeniden saldırdı. 26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz ile düşman püskürtülmeye başladı ve 2 Eylül 1922 günü, Seyitgazi yönünden gelen Türk süvarileri Tekkeönü'nden Eskişehir'e inerek düşman kuvvetlerini Eskişehir'den çıkardılar. Eskişehir, Kurtuluş Savaşı'nın son aşaması olan Büyük Taarruz sonrasında 2 Eylül 1922'de kurtarıldığında yıkıntı hâlinde harap bir kasabaydı.[9][14]

Cumhuriyet dönemi

değiştir
 
21 Eylül 1925'te Atatürk, Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü'nün Eskişehir Garı'nda karşılanması.

Atatürk'ün 15 Ocak 1923'te Eskişehir hakkındaki sözü:[15]

“ Eskişehir'i ve Eskişehirlileri çok iyi tanırım. Millî Mücadele yıllarında büyük vatanseverlik ve üstün bir cesaretle mücadelemizin daima yanında olmuş, bu mücadeleye çok geniş yardımlarda bulunmuşlardır. Gördüğüme göre halk aydın ve faaldir. Toprak verimlidir. Az zamanda zayiatı telafi ve fedakârlıklarıyla iftahar edecektir. „

Mustafa Kemal Atatürk, 15 Ocak 1923'te Hükûmet Konağı'nda yaptığı konuşmada vurguladığı gibi Eskişehir, savaşın kazanılmasında büyük katkı yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa, bu nedenle kentin imarıyla yakından ilgilenmiştir. Cumhuriyet döneminde yapılan yatırımlarla kısa zamanda modern bir kent yaratılmaya çalışılmıştır.[7]

Cumhuriyet ilan edildikten sonra Eskişehir 1925 yılında il olmuştur.[16] 1926 yılında Eskişehir'in, Sivrihisar, Mihalıççık ve Seyitgazi olmak üzere üç ilçesi bulunmaktaydı. 1954 yılında çıkarılan kanunla Çifteler ve Mahmudiye, 1957 yılında çıkarılan diğer bir kanunla da Sarıcakaya ilçe hâline getirilmiş ve ilçe sayısı 6'ya çıkmıştır.[16]

Daha sonra 1987 tarihinde 3392 sayılı kanunla Alpu, Beylikova ve İnönü; 9 Mayıs 1990 tarih ve 3544 sayılı kanunla Günyüzü, Han ve Mihalgazi ilçe hâline getirilmiş, böylece ilçe sayısı 12'ye çıkmıştır.[16] 22 Mart 2008 tarihli resmî gazetede yayımlanan 5747 sayılı yasa ile de merkez ilçe kaldırılarak Odunpazarı ve Tepebaşı adıyla 2 yeni ilçe daha kurulmuş ve ilin toplam ilçe sayısı 14'e ulaşmıştır.

Eskişehir, 2 Eylül 1993'te çıkarılan 504 sayılı kanun hükmünde kararname[17] ile büyükşehir unvanı kazandı. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 20 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi.[18] 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.[19]

Eskişehir Depremi

değiştir

20 Şubat 1956'da Eskişehir'de oluşan şiddetli yer sarsıntısıdır. Şiddeti Richter ölçeğine göre 6,0 olan bu depremde, 1.379 bina ağır, 1.486 bina orta, 9.862 bina da hafif derecede hasar görmüştür. Bir kişinin öldüğü depremde 19 kişi de yaralanmıştır. Konumu 39° 89' kuzey enlemi ve 30° 49' doğu boylamı, odak derinliği yaklaşık 40 km olan depremin etkilediği alan 350.000 km² olarak hesaplanmıştır. Deprem alanı çeşitli doğrultularda Edirne, İzmir, Konya ve Zonguldak illerine kadar yayılmıştır. Depremin dış merkezinin bulunduğu bölge yerleşim yeri olmadığı için can kaybı fazla olmamıştır. Eskişehir depreminin oluştuğu bölge 3. derecede tehlikeli deprem bölgesidir.[20]

Sel Felaketi

değiştir

5 Mart 1950'de Porsuk Çayının taşması sonucu Eskişehir'de sel felaketi meydana gelmiş, 50 bin kişi açıkta kalmıştır. 2500 evin yıkıldığı ve 6 kişinin boğulduğu felakette Marshall Planı'ndan yardım gelmiştir.[21]

Eskişehir'de Türkiye'nin İlkleri

değiştir
 
1896'da çizilerek Türk tarihinin ilk modern haritası[kaynak belirtilmeli] olan 1/10.000 ölçekli Eskişehir plânı.

Eski tarihlerde de birçok ilklere adreslik etmiş coğrafyada, Osmanlı Dönemi ve sonrası Türkiye'nin ilkleri olarak gerçekleşenler[22]

  • Osmanlı'da ilk verginin alınması (Pazar Baçı)
  • Osmanlı'da ilk hutbenin okunması (Osman Bey Dönemi)
  • Türk tarihinin ilk modern haritasının çizilmesi. (1896)
  • İlk Temyiz Mahkemesinin açılması (1923)
  • İlk Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün kurulması (1925)
  • İlk eğitmen kursunun açılması (1936)
  • İlk Köy Enstitüsü'nün açılması (1940)
  • İlk Türk otomobili Devrim'in üretimi (1961)
  • İlk Türk lokomotifi Karakurt'un üretimi (1961)
  • Dünyada öğrencilerin kanlarını satarak kurduğu ilk tiyatro (1961)
  • İlk akülü yük aracı üretimi
  • İlk cadde süpürme aracı üretimi
  • İlk otobüs yıkama aracı üretimi
  • İlk damperli kamyon üretimi
  • İlk kantar üretimi
  • İlk jet motoru yenilemesi
  • İlk F-16 motoru üretimi
  • İlk helikopter parçası üretimi
  • Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı kupalarını kazanan ilk anadolu futbol takımı (1970-1971)
  • Dünyada ilk havaalanı işletme ruhsatı olan üniversiteye sahip olma ''Eskişehir Teknik Üniversitesi''(2007)[23]
  • İlk Türk 4x4 ticari aracı olan Türkar'ın üretimi (2009)
  • İlk Yüksek Hızlı Tren seferinin yapıldığı şehir (2009)

İklim

değiştir

Şehrin iklimi İç Anadolu Bölgesi tipi Karasal iklim'dir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve yağışsızdır. Yağışlar (dağlık kesimler hariç) az ve kısa sürelidir. Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları en az yağışı olan aylardır. Yıllık yağış ortalaması 373,6 mm'dir. Bir yılın 90-100 günü yağışlı geçmektedir. Sıcaklık rejimi karasal niteliktedir. Örneğin 800 metre yükseklikte kurulmuş olan Eskişehir il merkezinde en sıcak ve en soğuk ayların ortalamaları 21,5 °C ve -0,8 °C (Temmuz ve Ocak), kaydedilen en yüksek ve en düşük değerler ise 39,1 °C ve -26,3 °C'dir. Bitki örtüsü İç Anadolu Bölgesi'nin tipik bitkisel örtüsü olan bozkırdır.[24]


  Eskişehir iklimi  
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 20,2 22,3 29,1 31,2 33,9 36,8 40,6 39,0 36,4 33,0 25,4 21,4 40,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 4,0 6,4 11,4 17,0 21,9 25,9 29,1 29,3 25,4 19,4 12,5 6,1 17,3
Ortalama sıcaklık (°C) 0,0 1,5 5,2 10,3 15,1 19,1 21,8 21,6 17,3 11,9 6,3 2,1 11,0
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −3,5 −2,8 −0,3 3,8 7,9 11,4 14,0 13,7 9,6 5,4 1,1 −1,3 4,9
En düşük sıcaklık (°C) −27,8 −23,8 −16,5 −10,4 −2,2 0,5 5,0 3,6 −2 −7,1 −14,7 −20,3 −27,8
Ortalama yağış (mm) 40,6 32,6 37,8 40,6 43,0 32,8 13,0 9,2 15,1 29,8 30,0 45,5 370
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[25]


Nüfus

değiştir
Bu veriler Eskişehir ilinin şehir merkezinin nüfus verileridir. İl nüfusu için Eskişehir (il) sayfasına bakınız.
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[26] 81.759 32.341 49.418
1935[27] 103.252 47.045 56.207
1940[28] 121.883 60.742 61.141
1945[29] 150.531 80.030 70.501
1950[30] 175.107 89.879 85.228
1955[31][a] 187.629 120.092 67.537
1960[32][b] 209.046 153.096 55.950
1965[33] 243.033 173.882 69.151
1970[34] 284.100 216.373 67.727
1975[35] 324.950 259.952 64.998
1980[36] 373.988 309.431 64.557
1985[37] 430.670 366.765 63.905
1990[38][c] 447.926 413.082 34.844
2000[39] 519.602 482.793 36.809
2007[40] 595.157 570.825 24.332

2008 yılında merkez ilçe Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerine ayrılmıştır. Bu ilçelerle birlikte il merkezi nüfusu aşağıdaki gibidir.

Yıl Nüfus
2008[41] 599.796
2009[42] 617.215
2010[43] 629.609
2011[44] 648.396
2012[45] 659.924

2012 yılında ilin tamamı büyükşehir sınırlarına girmiştir.

Turizm

değiştir

Avrupa Yatırım Bankası'ndan alınan 250 milyon dolarlık kredinin 50 milyon doları ile ıslahı yapılan Porsuk Çayı ile şehrin çehresi değişmeye başlamıştır.[46] 2004 yılında ise, tramvay taşımacılığı başlamış, Estram hizmete açılmıştır.[47] Tramvay ve Porsuk Çayı ıslahı sonrası Eskişehir güzel bir görünüm kazanmış ve yerli turist çekmeye başlamıştır. Müzeleri, parkları ile sosyal etkinlikleri ile popüler olan şehri, 2022 yılında 500.000 kişi ziyaret etmiştir.[48]

Müzeler

değiştir

Eskişehir'deki şehir müzelerinin sayısı 14 adet olup, ilçelerde de müzeler bulunmaktadır.

  • Çağdaş Cam Sanatları Müzesi
  • Modern Müze
  • Balmumu Heykeller Müzesi
  • Daktilo Müzesi
  • Devrim Arabaları Müzesi
  • Lületaşı Müzesi
  • Kurtuluş Müzesi
  • Havacılık Müzesi
  • Eti Arkeoloji Müzesi
  • Cumhuriyet Tarihi Müzesi
  • Eğitim Karikatürleri Müzesi
  • Ahşap Eserler Müzesi
  • Osman Yaşar Tanaçan Fotoğraf Müzesi
  • Kent Belleği Müzesi

Parklar

değiştir
  • Sazova Parkı
  • Kentpark
  • Millet Parkı
  • Dede Korkut Parkı
  • Uğur Mumcu Parkı

Kardeş şehirler

değiştir

Notlar

değiştir
  1. ^ Çifteler ve Mahmudiye ilçelerinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
  2. ^ Sarıcakaya ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
  3. ^ Alpu ve İnönü ilçelerinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Madencilik Özel İhtisas Komisyonu" (PDF). Devlet Planlama Teşkilatı syf. 7,12. 19 Eylül 2009. 14 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2011. 
  2. ^ "Sivrihisar Akbaş, Sivas Kangal'a rakip oldu". Cnnturk.com. 19 Eylül 2009. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2011. 
  3. ^ "Eskişehir Kültür". Eskişehir Büyükşehir Belediyesi. 19 Eylül 2009. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2011. 
  4. ^ "Eskişehir Hakkında". Eskişehir Büyükşehir Belediyesi. 19 Eylül 2009. 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2011. 
  5. ^ "Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti". 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020. 
  6. ^ "Şehrimizin Adı". Eskişehir Valiliği. 19 Eylül 2009. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2009. 
  7. ^ a b c d e f g "Kurtuluş Savaşında Eskişehir". Eskişehir Valiliği. 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008. 
  8. ^ a b c d e "Kurtuluş Savaşına kadar olan dönemde Eskişehir". Eskişehir Valiliği. 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2008. 
  9. ^ a b c Türkiye İller Ansiklopedisi 1.Cilt s.409
  10. ^ Cahen C., 1968, Ibn Sa’id Sur L’Asie Mineure Seldjuqide, A.Ü. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi (IV: 10-11); 42-48.
  11. ^ "Doğan KARTAY, Türk Çoban Köpeği Akbaş'ın Kökeni 30 Haziran 2006". 23 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  12. ^ "Birinci İnönü Muharebesi ve Zafer". Genelkurmay Başkanlığı. 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2008. 
  13. ^ "İkinci İnönü Muharebesi ve Zafer". Genelkurmay Başkanlığı. 22 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2008. 
  14. ^ "Sakarya Meydan Muharebesi ve Zafer". Genelkurmay Başkanlığı. 13 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2008. 
  15. ^ "Atatürk'ün Eskişehir ile İlgili Sözleri". Eskişehir Valiliği. 19 Eylül 2009. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2009. 
  16. ^ a b c "Cumhuriyet Döneminde Eskişehir". Eskişehir Valiliği. 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2008. 
  17. ^ "Karar Sayısı: KHK/504" (PDF). 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014. 
  18. ^ "Kanun No. 5216". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014. 
  19. ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014. 
  20. ^ Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi 8.Cilt s.301-302
  21. ^ Eskişehir Portalı 20 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1950 Sel Felaketi 13 Eylül 2009 tarihinde erişilmiştir.
  22. ^ Eskişehir, Eskişehir Valiliği, Haziran 2011 s.20
  23. ^ "İlk ruhsatlı havaalanına sahip Üniversite". 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ İlköğretim Ansiklopedisi s.250
  25. ^ "Resmî İstatistikler - Eskişehir". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016. 
  26. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  27. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  28. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  29. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  30. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  31. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  32. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  33. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  37. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  38. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  39. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  40. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  41. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  42. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  43. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  44. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  45. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  46. ^ "'Örnek dere ıslahı yanı başımızda'". T24. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  49. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  50. ^ a b "Eskişehir′in kardeş şehirleri". Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Resmî Sitesi. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012. 

Yazılı kaynaklar

değiştir
  • Türkiye İller Ansiklopedis. Cilt 1. 
  • Ana Britannica Ansiklopedisi. Cilt 8. 
  • İlköğretim Ansiklopedisi. Cilt 1. Morpa Kültür Yayınları. 

Dış bağlantılar

değiştir
Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Eskişehir
hakkında daha fazla bilgi edinin
  Vikisözlük'te tanımlar
  Commons'ta dosyalar
  Vikikaynak'ta belgeler
  Vikigezgin'de seyahat bilgileri
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Eskişehir&oldid=34161171" sayfasından alınmıştır