Dokuz Oğuzlar

Dokuz Oğuzlar, (Eski Türkçe: , Toquz Oγuz, Çince: 鐵勒九姓 / 铁勒九姓, tielè jiǔxìng), Tielenin dokuz boyu.

Çin kaynaklarında, (九姓; Jiuxing) "dokuz boy, halk", Çin'deki Tabgaç hanedanı sırasında Uygurlar Gao Chu adıyla anılmışlardır. Bununla beraber Uygur Kağanlığı kurulduktan sonra Uygur kelimesi Dokuz Oğuz için de kullanılmaya başlandı. İslam coğrafyacıları, Tokuz-Oğuz Uygurları eş tutmuşlardır.

Dokuz Oğuz boyları şunlardı: Bugular (Pu-ku), Hun, Bayırku, Tongra, İzgil, Ch'i-pi, A-pu-sse, Ku-lun-wu-ku, Edizler. Bunların arasında Uygurlar da katılınca Dokuz Oğuzlar, "On Uygur" olarak anılmaya başlandı.

Kabile yapısı

Karabalgasun Yazıtı'nın Çince yüzünde Uygurların dokuz aileden meydana gelmiş oldukları anılmıştır. fakat bu "dokuz aile"nin isimleri tek tek sayılmamıştır. Başka Çin kaynakları yardımıyla Uygurların oluştuğu dokuz aile şu şekilde sıralanabilir;

1. 薬羅葛 Yüe-lo-ko (Yaγlaqar, Yağlaqar veya Yaglakar)
2. 胡咄葛 Hu-to-ko (Quturγar veya Uturkar)
3. 啒羅勿＝倶羅勃 To-lo-wo (Küräbür veya Kürebir)
4. 貊歌息訖 Mo-Ko-si-k'i (Bakasıkır)
5. 阿勿嘀 A-vu-ti (Ebirçeg)
6. 葛薩 Ko-sa (Qazar veya Kasar)
7. 斛嗢素 Hu-Wu-su (oguz)
8. 薬勿葛 Yüe-wu-ku (Yaγmurqar veya Yagmurkar)
9. 奚耶勿＝愛邪勿 Hi-Ye-Vu (Aymur veya Eymur)

Yurdu

Moğolistan'ın doğusunda özellikle Tola (Tuul, Tula) akarsuyu dolayında yaşayanlar Dokuz Boydan oluştukları için onlara Dokuz Oğuzlar denildi.