Bayırcık
Bayırcık, Rize ilinin Ardeşen ilçesine bağlı bir köydür.
| Bayırcık | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin Türkiye'deki konumu | |
  Bayırcık Bayırcık'ın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Ardeşen |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 508 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 107 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53480 |
Tarihçe
değiştirBayırcık köyünün eski adı Yanivati'dir.[3] 1917 yılında Lazeti bölgesinde araştırma gezisi yapan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze de köyün adını Yanivati (ჲანივათი) şeklinde yazmıştır.[4] Bu yer adı Türkçeye Yanivat (یانیوات) olarak girmiştir.[5][6]
Yanivati köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[7] Bu yerleşim 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 27 hanede yaşayan 115 kişiden oluşuyordu. Bu sayının sadece erkek nüfusunu ihtiva etme ihtimali bulunmaktadır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 23 koyun, 89 keçi, 55 inek ve 100 öküz kaydedilmiştir.[8]
Yanivati köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesine araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyü adını Gürcü alfabesiyle Yanivati (ჲანივათი), Rus alfabesiyle Enivat (Eниват) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köyde 58 hanede 280 kişi yaşıyordu.[9] Nikolay Marr ise, 1910 yılındaki araştırma gezisinde Atina kazasında 69 köy bulunduğunu ve bu köylerden 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmış, Yanivati köyünü de Lazcanın konuşulduğu yerleşim yerleri arasında saymıştır.[10]
Yanivati köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının Ardeşen nahiyesine bağlıydı.[11] 1935 genel nüfus sayımında, Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 284 kişiden oluşuyordu.[12] Yanivati veya Yanivat Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Bayırcık olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Aramağan köyünün nüfusu 541 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 211 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Bayırcık köyünde eski bir köprü ile 1875 tarihinde yaptırılmış ve 1956'da onarılmış bir cami bulunmaktadır.
Coğrafya
değiştirKöy; Rize il merkezine 67 km, Ardeşen ilçe merkezine 18 km uzakta olup rakımı ortalama 450 metredir.[15] Köyün Mğesti adlı büyük bir mezraası bulunmakta olup, ayrıca Kaçkar Dağları eteklerinde üç yaylası (Büyük Yayla - Küçük Yayla - Çamlık Yaylası) bulunmaktadır. Bu yaylalara kara yolu ile ulaşım mümkündür. Köyde Trambona ve Dobira Mahallesi bulunmaktadır.
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 107[2] |
| 2019 | 89[2] |
| 2018 | 255[2] |
| 2017 | 226[2] |
| 2016 | 233[2] |
| 2015 | 291[2] |
| 2014 | 320[2] |
| 2013 | 254[2] |
| 2012 | 184[2] |
| 2011 | 195[2] |
| 2010 | 179[2] |
| 2009 | 196[2] |
| 2008 | 255[2] |
| 2007 | 237[2] |
| 2000 | 306[15] |
| 1990 | 599[15] |
| 1985 | 746[15] |
| 1876 | 115[16] |
| 1842 | 93 (erkek nüfus)[16] |
Kaynakça
değiştir- ^ "Bayircik, Turkey Page". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Ardeşen Bayırcık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 146, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 168". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 620.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 156, 168". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 73, ISBN 9786055753634.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;web.archive.orgisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 385.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 780". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 524.
- ^ a b c d "Bayırcık Köyü". YerelNet.org.tr. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ a b Murat Ümit Hiçyılmaz, “Ardeşen Nüfus Kütüğü 1842 Ardeşen Sülaleleri”, Ardeşen Belediyesi Kültür Sanat Tanıtım Eserleri Serisi-13, 2011, Rize, ss. 18-25