İngiliz Casus
İngiliz Casus (Orijinal İngilizce adı: The English Patient) Sri Lanka asıllı Kanadalı yazar Michael Ondaatje'nin 1992'de yazdığı romandır. II. Dünya Savaşı'nın sonunda, İtalya'da geçen romanda bir şekilde bir araya gelmiş, farklı geçmişlere sahip dört karakterin hikâyesi anlatılır. Kanadalı hemşire Hana, romanın başlık karakteri "İngiliz hasta", hırsız ve casus David Caravaggio ve İngiliz ordusunda görev yapan Hint istihkâmcı Kip.
| The English Patient | ||||
 Can Yayınları'ndan çıkan baskının ön kapağı. | ||||
| Yazar | Michael Ondaatje | |||
|---|---|---|---|---|
| Çevirmen | Ahu Antmen | |||
| Ülke | Kanada | |||
| Dil | İngilizce | |||
| Tür | Tarihsel üstkurmaca | |||
| Yayım | Eylül, 1992 | |||
| Yayımcı | McClelland and Stewart (özgün) Can Yayınları, Alfa Yayıncılık (Türkçe) | |||
| Sayfa | 320 (Orj.), 304 (Tr.) | |||
| Ödüller | Booker Ödülü, Altın Man Booker Ödülü | |||
| ISBN | 0-7710-6886-7 (özgün) 9789755107509 (Türkçe) | |||
| OCLC | 26257641 | |||
| Seri | ||||
| ||||
İlk kez 1992'de Kanada'da McClelland and Stewart tarafından yayınlanan roman 2018'e kadar 38 dile çevrildi.[1] Bazı çevirilerde kitap için farklı isimler tercih edilmişti. Türkçede ilk olarak Can Yayınları'nın 1997'de İngiliz Casus adıyla yayınladığı roman 2018'de Alfa Yayıncılık tarafından İngiliz Hasta adıyla yayınlandı. Éditions de l'Olivier'den çıkan ilk Fransızca baskısı L'Homme flambé (yanmış adam) adıyla çıkmışken, filmin getirdiği şöhretten sonra 1997'de yine aynı yayınevinden çıkan baskıda Le Patient anglais (İngiliz hasta) adı kullanıldı.
En iyi postkolonyalizm eserlerinden biri olarak kabul edilen İngiliz Casus yayınlandığı yıl Booker Ödülü'ne, 2018'de de o tarihe kadar ödül verilmiş romanlar içerisinde en iyisine verilen Altın Man Booker Ödülü'ne layık görüldü. Kitaptan uyarlanan İngiliz Hasta filmi en iyi film ve yönetmen dahil olmak üzere 9 Akademi Ödülü kazandı.[2]
Arka plan
değiştir
İngiliz Casus romanının çıkış noktası, klasik bir karakter veya olay örgüsü değildi. Eleanor Watchel'e röportaj veren yazar Michael Ondaatje'ye göre, romanın temeli, zihninde canlanan belirsiz bir görüntüye dayanıyor: Uçak kazası geçirmiş, hakkında hiçbir şey bilinmeyen bir adam. Ondaatje, bu gizemli figürün kimliğini ortaya çıkarma arayışıyla romanı yazmaya başlıyor. Roman, bu hayali uçak kazasının nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleştiği gibi sorulara cevap arama çabasıyla şekilleniyor.[3] Oluşturulan roman tamamen kurgusal olsa da, Yüzücüler Mağarası ve Zerzura araştırmalarındaki karakterler ve olayların bir kısmı gerçek Almasy'nin Libya Çölündeki keşiflerini konu alan The Geographical Journal dergisinde yayınlanmış makalelere dayanmaktadır.
Teknik
değiştirİngiliz Casus parataktik tarzın yoğun bir şekilde kullanıldığı bir romandır.[4] Farklı geçmişleri derleme ve bunları parataktik tarzda anlatma tarzı yazarın diğer romanlarında da kendini göstermektedir. Kimi eleştirmenler bu yöntem ile Ondaatje'nin savaşın bilinmezliğine ve tamamlanmamışlığına vurgu yaptığını düşünmektedir.[5]
Ondaatje'nin İngiliz Casus'da anlatı devamlılığına aykırı bir teknik izlediği görülmektedir. Romanda anlatıcının bakış açısı sıklıkla ve ani bir şekilde değişmektedir.[6] Bu değişim özellikle Almasy'nin hikâyesini anlattığı kısımlarda dikkat çeker. İngiliz hastanın kendi hikâyesinde kasten yaptığı birinci ve üçüncü şahıs anlatıcı değişikliklerine romanda Carvaggio'nun "Biraz önce kim konuşuyordu?" sorusu ile dikkat çekilir.[7]
Yayım geçmişi
değiştirİngilizce
- The English Patient. McClelland and Stewart, 1992, ISBN 0-7710-6886-7 (Ciltli baskı, ilk Kanada baskısı, Eylül 1992).
- The English Patient. Knopf Doubleday, 1992, ISBN 0-679-41678-1 (Ciltli baskı, 29 Eylül 1992).
- The English Patient. Vintage, 1993, ISBN 0-679-74520-3. (Ciltsiz baskı)
- The English Patient. Vintage, 1996, ISBN 0-679-74520-3. (Ciltsiz baskı)
- The English Patient. Everyman, 2011, ISBN 1-84159-339-7. (Ciltli baskı)
- The English Patient. Random House Audio, 2007, ISBN 1-4159-3958-6. (Kısaltılmamış sesli kitap; seslendiren: Christopher Cazenove)
- The English Patient. Random House Audio, 2008. (3 CD, Kısaltılmış sesli kitap; seslendiren: Ralph Fiennes)
Türkçe
- İngiliz Casus. Can Yayınları, 1997, ISBN 9789755107509. (Ciltsiz baskı, çeviren: Ahu Antmen, Şubat 1997)
- İngiliz Hasta. Alfa Yayınları, 2018, ISBN 9786051717975. (Ciltsiz baskı, çeviren: Ahu Antmen, 21 Eylül 2018)
Kaynakça
değiştir- ^ Sullivan, Jane (10 Ağustos 2018). "Turning Pages: Michael Ondaatje, The English Patient and the Golden Booker". The Sydney Morning Herald. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2018. (İngilizce)
- ^ Görmez, Aydın; Perot, Shwana Q. (2018). "Michael Ondaatje'nin The English Patient adlı eserinde savaş ve kimlik". Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41. ss. 9-20. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. (Türkçe)
- ^ Provencal, Vernon (2003). "The PseudoHerodotean Origins of The English Patient". English Studies in Canada. 29 (3-4). ACCUTE. ss. 141-142. doi:10.1353/esc.2003.0036. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021.(İngilizce)
- ^ Lane, Richard J. (2011). The Routledge Concise History of Canadian Literature. Routledge. s. 188. ISBN 9780415470469. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021.(İngilizce)
- ^ Vadde, Aarthi (2012). "National Myth, Transnational Memory: Ondaatje's Archival Method". NOVEL: a Forum on Fiction. 45 (2). Durham, Kuzey Karolina: Duke Üniversitesi. ss. 257-275. 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024.
- ^ Wan-lun, Lee (Kasım 2014). "Telling Stories in a World That Doesn't Fit Them: Michael Ondaatje's The English Patient". International Journal of English and Literature. 5 (9). Nijerya: Academic Journals. ss. 241-249. doi:10.5897/IJEL2014.0630. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021. (İngilizce)
- ^ Penner, Tom (Ekim 2019). "Four Characters in Search of An Author-Function: Foucault, Ondaatje, and the "Eternally Dying" Author in The English Patient" (PDF). Canadian Literature, 165. Kanada. ss. 78-93. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. (İngilizce)