Vikipedi

Siverek

Şanlıurfa'nın ilçesi

Siverek (Zazaca: Soyregı, Suk;[2] Kürtçe: Sêwreg[3]) Şanlıurfa'nın bir ilçesidir. 4.314 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en büyük ilçesidir.

Siverek
İlçe
Şanlıurfa ilinin siyasi haritası
Şanlıurfa ilinin siyasi haritası
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlŞanlıurfa
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
Köy sayısı180
İdare
 • KaymakamMusa Aydemir
 • Belediye başkanıAli Murat Bucak (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam4.314 km²
Rakım800 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam258.265
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu63600
İl alan kodu414
İl plaka kodu63
Fırat Nehri
Siverek

Etimoloji

değiştir

"Siverek" kelimesi Ermenice kökenlidir. Bizans kaynaklarında Sevaverek olarak geçmektedir, Bizans ve Ermeni kaynaklarında Siverek için kullanılan bu ismin kelime manası "Seav" siyah, "Averek" harabeler yani siyah harabeler anlamına gelmektedir.[4]

Tarihçe

değiştir

Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde (1867 sonrası) Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı bir kazaydı. Siverek'in bugün bağlı bulunduğu Şanlıurfa ise Halep Vilayeti'ne bağlı bir sancaktı. Urfa, Osmanlı'nın son döneminde Halep'ten ayrılarak vilayet statüsüne yükseltildi. Siverek ise Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı bir sancak oldu. 1923 yılında Viranşehir, Hilvan ve Çermik'in bağlanmasıyla il oldu. Ancak, 26 Mayıs 1926 tarihinde tekrar ilçeye dönüştürüldü.

Coğrafya

değiştir
 
İlçede yer alan Takoran Vadisi (Haziran 2020)

Şanlıurfa ilinin kuzeydoğusunda yer alan Siverek batısında Adıyaman'ın Kahta ilçesi, batıdan kuzeye doğru uzanan Atatürk Baraj Gölü, kuzeyinde ise Adıyaman'ın Gerger ilçesi ile Diyarbakır'ın Çermik ve Çüngüş ilçeleri, doğusunda Diyarbakır, güney doğusunda ise kısa bir sınır ile Mardin ili, Viranşehir ve Hilvan ilçeleri ile komşudur. Siverek ilçe merkezi 37.45 kuzey enlem ile 39.19 doğu boylamlarının kesiştiği noktalarda bulunmaktadır. Siverek ilçe merkezinin denizden yüksekliği 801 ile 840 metre arasında değişmektedir. Toplam yüzölçümü 4314 km'dir Karacadağ'ın eteklerinde kurulan Siverek'te, Akdeniz, çöl ve karasal iklimin etkileri görülmektedir. Karasal ve çöl ikliminin etkisiyle yazları oldukça sıcak geçen Siverek'te nem oranının yüksek olmaması nedeniyle, bu sıcaklar boğucu ve rahatsızlık verici derecelere ulaşmamaktadır. Bu yönüyle Akdeniz ikliminden ayrılır. Kışlar soğuk ve yağışlıdır. Şanlıurfa'nın diğer ilçelerine göre Siverek'te yağış oranı daha yüksektir. İlçe nüfusunun çoğunluğu Zazalar ve Kürtler meydana getirir. Karacadağ ile Karakeçi yörelerinde Türkmenler, ilçede çok az da Arap ve Süryani vardır.[5]

Eğitim

değiştir

Siverek Harran Üniversitesi Siverek Uygulamalı Bilimler Fakültesi (lisans) ve Siverek Meslek Yüksekokulu (önlisans) bulunmaktadır.

Kültür

değiştir

Siverek'te her yıl yapılmakta olan Uluslararası Takoran Festivali, Şire Üzüm Festivali, Geleneksel Karakeçili Bahar Şenlikleri ve Siverek Kültür Sanat Festivali ilçenin başlıca kültürel etkinliklerindendir.

Nüfus

değiştir
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[6] 43.122 14.962 28.160
1935[7] 44.244 15.137 29.107
1940[8] 44.878 16.711 28.167
1945[9] 46.692 17.264 29.428
1950[10] 52.752 17.926 34.826
1955[11] 61.202 21.099 40.103
1960[12] 75.392 26.134 49.258
1965[13] 78.694 27.527 51.167
1970[14] 90.027 34.146 55.881
1975[15] 97.065 40.990 56.075
1980[16] 82.022 29.464 52.558
1985[17] 112.145 48.333 63.812
1990[18] 133.832 63.049 70.783
2000[19] 224.102 126.820 97.282
2007[20] 201.768 108.094 93.674
2008[21] 204.638 105.475 99.163
2009[22] 210.400 107.634 102.766
2010[23] 215.988 111.628 104.360
2011[24] 221.875 115.891 105.984
2012[25] 227.017 120.556 106.461
2013[26] 232.290 232.290 veri yok
2014[27] 238.979 238.979 veri yok
2015[28] 245.385 245.385 veri yok
2016[28] 250.100 250.100 veri yok
2017[28] 254.162 254.162 veri yok
2018[28] 258.265 258.265 veri yok
2019[28] 260.970 260.970 veri yok
2020[28] 266.369 266.369 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "SİVEREK İLÇESİ BELEDİYELERİ COĞRAFİ BİLGİLERİ". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  2. ^ "Sêwrege". 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
  3. ^ "Kürtçe Anamnez - Anamneza bi Kurmancî" (PDF). 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2021. 
  4. ^ "Siverek Tarihçesi". 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2019. 
  5. ^ "Siverek Yerleşimleri". nisanyanmap.com. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2023. 
  6. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  7. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  9. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  13. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  26. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  27. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  28. ^ a b c d e f

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Siverek&oldid=34415716" sayfasından alınmıştır