Norşuntepe Höyüğü
Norşuntepe Höyüğü, Elazığ İl merkezinin 26 km. güneydoğusunda Alişam Köyü'nün 3 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Höyük, Keban Barajı su toplama sahasında kalmış olup Baraj'ın tamamlandığı 1975 yılından itibaren yavaş yavaş göl suları etkisiyle erimekte olan bir adacıktır. Tepe baraj suları yükselmeden önce 150 x 130 metre boyutlarında ve 35 metre yükseklikteydi. Höyükteki yerleşme alanı ise 500 x 300 metrelik bir alana yayılmıştı.[2] 2022 yılının Mayıs ayında tapulama harici alanda yer alan Norşuntepe Höyüğü "Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı" özelliği gösterdiğinden sit alanı ilan edildi.[1]
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Norşuntepe Höyüğü |
| il: | Elazığ |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Alişam |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | 28.05.2022 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
değiştirHöyükteki kazılar Alman Arkeoloji Enstitüsü adına Dr. Harald Hauptmann başkanlığında 1968 yılında başlamış, baraj gölünde su toplanmaya başlanması dolayısıyla 1974 yılında sona erdirilmiştir.[2]
Tabakalanma
değiştirKazılarda belirlenen takabalanma, yeniden eskiye doğru şu şekildedir.
- 1. yapı katı, Orta Demir Çağı (Urartu Dönemi, MÖ 8. yüzyıl)
- 2. yapı katı, Erken Demir Çağı
- 3-5. yapı katları, MÖ 2. binyıl
- 6-8. yapı katları, Erken Tunç Çağı III C evresi
- 9-10. yapı katları, Erken Tunç Çağı III B evresi
- 11-12. yapı katları, Erken Tunç Çağı III A evresi
- 13-20. yapı katları, Erken Tunç Çağı III B evresi
- 21-24. yapı katları, Erken Tunç Çağı II A evresi
- 25-30. yapı katları, Erken Tunç Çağı I B evresi ve aradaki boşluk altında I A evresi
- 31-40. yapı evresi, Geç Kalkolitik Çağ[2]
Buluntular
değiştirKazılarda ortaya çıkan Erken Demir Çağı yapı kompleksinin, Geç Tunç Çağı'na ait bir yangın tabakasının üstünde yer aldığı ifade edilmektedir. Erken Demir Çağı tabakaları surla çevrili olup evler taş temel üzerinde ahşap hatıllarda desteklenen kerpiç duvarlarla inşa edilmiştir. Tüm yapılarda yangın izlerine rastlanmaktadır.[2]
Erken Demir Çağı tabakalarında yedi mezar bulunmuştur. Bu mezarlara gömüt armağanları olarak demir ok uçları ve demir bırakılmıştır.[2]
Değerlendirme
değiştirBölgedeki Korucutepe, Norşuntepe, Tepecik / Makaraz Tepe, Tülintepe, Könk gibi yerleşmelerin, civarlarındaki küçük köylerden daha hızla geliştikleri, böylece onlar üzerinde hakim bir konuma ulaştıkları, mimari gelişimlerinin izlenmesinden anlaşılmaktadır. Norşuntepe'de bu durum daha da belirgindir.[3] Norşuntepe Eski Tunç Çağı'na tarihlenen 6. tabakada "bey" olarak tanımlanan bir siyasi otoritenin konağı olabilecek anıtsal yapıya ilişkin mimari ortaya çıkarılmıştır. Aynı tabakada "gelişmiş binalar"dan da söz edilmektedir. Bu buluntular çerçevesinde söz konusu yerleşimlerin, özellikle de Norşuntepe'nın tek başına egemen şehir devletleri olduğu önerilmektedir.[4]
Dış bağlantılar
değiştir- Harita ve hava fotoğrafı 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yakın plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Elazığ'da "Norşuntepe Höyüğü" Sit Alanı İlan Edildi". www.23haber.com/. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022.
- ^ a b c d e "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2012.
- ^ Turgut Yiğit, Tarih Öncesi ve Hitit Döneminde İşuva Bölgesi 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sh.: 238
- ^ Turgut Yiğit, Akadlar Devrinde Anadolu'nun Siyasi Yapısı 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 40, 3-4 (2000), 13-28 Sh.: 18-19