Mehmed Ali Paşa (müşir)
Mehmed Ali Paşa ya da Ludwig Karl Friedrich Detroit (1827, Magdeburg – 7 Eylül 1878, Yakova), Alman kökenli bir Osmanlı generaliydi. 93 Harbi'nin ilk aylarında Tuna Cephesinin komutanıydı. Şair Nâzım Hikmet'in annesinin dedesidir.
| Mehmed Ali Paşa | |
|---|---|
 Müşir Mehmed Ali Paşa | |
| Doğum | 1827 Magdeburg[1] |
| Ölüm | 1878 (50-51 yaşlarında) Kosova |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1853-1878 |
| Rütbesi | Müşir |
| Çatışma/savaşları | Kırım Savaşı 93 Harbi |
| Ailesi | |
| Eşi | Ayşe Sıdıka Hanım |
Ludwig Karl Friedrich Detroit 1827 yılında o zamanlar Prusya Krallığı'nın sınırları içinde yer alan Magdeburg şehrinde doğdu. Ailesinin soyu 16. veya 17. yüzyılda Fransa'dan Protestan mültecilerin soyundan gelen Huguenot soyuna dayanıyordu. 12 yaşında Hamburg'dan kalkan bir gemide çalışırken gemisi İstanbul limanında demirlediği sırada kaçarak Osmanlı Devleti'ne sığındı.[2] Osmanlı Devletinin önde gelen devlet adamlarından biri olan Mehmed Emin Âli Paşa'nın himayesine girdi. Harbiye'ye girerek Mehmed Ali adını aldı.
1853 yılında Osmanlı ordusu bünyesinde Kırım Savaşı'na katıldı. 1865 yılında generalliğe (paşa) yükseldi. 18 Temmuz 1877 tarihinde Müşir olarak 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Tuna Cephesi komutanlığını Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa'dan devraldı. Bu görevi 2 Ekim 1877 tarihine kadar sürdürdü ve Süleyman Hüsnü Paşa'ya devretti. Savaşın bitiminde Aleksandros Karatodori Paşa ve Sadullah Paşa'yla birlikte Berlin Kongresi'nde Osmanlı Devleti'ni temsil eden 3 kişiden biriydi. Kongrenin kararlarından memnun olmayan Müslüman halkı yatıştırmak için Arnavutluk'a gönderildi. Kosova'nın Yakova kasabasında halk tarafından yapılan saldırıda Abdullah Paşa Dreni ile beraber linç edilerek öldürüldü.
Diğer bir görüşe göre Koca Mustafa Reşid Paşa, Londra Büyük elçiliği esnasında elçilik ayak hizmetlerinde kullandığı bir Polonya Yahudi'sini İstanbul'a dönüşünde beraberinde getirmiştir. Mehmed Ali Paşa bu Polonyalının oğludur.[3]
Ailesi
değiştirMehmed Ali Paşa'nın Hayriye Hanım, Leyla Hanım, Adviye Hanım ve Zekiye Hanım adlarında 4 kızı vardı. Bu kızlarından olan torunlarının ve torun çocuklarının arasında Nâzım Hikmet, Mehmet Ali Aybar, Oktay Rifat ve Ali Fuat Cebesoy gibi kişilikler bulunmaktadır.[4]
Soyundan gelen bazı kişilerin listelendiği soy ağacı:[5][6][7]
| Müşir Mehmed Ali Paşa | Ayşe Sıdıka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hüseyin Hüsnü Paşa | Hayriye | Leyla | Hasan Enver Paşa | Adviye | Binbaşı Tevfik Bey | Zekiye | İsmail Fazıl Paşa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rahmi Arslan | Nimet | Yarbay Tahsin Bey | Münevver | Sâmih Rifat | Celile Hikmet | Hikmet Nâzım Bey | Albay Mehmed Ali Cebesoy | Ali Fuat Cebesoy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mehmet Ali Aybar | Oktay Rifat | Zeynep Menemencioğlu | Hasan Menemencioğlu | Nâzım Hikmet | Prof. İsmail Fazıl Cebesoy | Ayşe Sarıalp | Ruhi Sarıalp | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
değiştir- ^ "Marmara". Academia.edu (Almanca). 15 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017.
- ^ "Mehmet Ali Paşa'nın torunu Nazım Hikmet Ran". 10 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2008.
- ^ Sultan Abdülhamid ile ilgili bir belgesel, Youtube
- ^ "Atatürk ile Paşaların arasını açmak istediler, Aksiyon dergisi, Sayı:562 12.9.2005". 15 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2008.
- ^ Beydilli, Kemal (2019). "MEHMED ALİ PAŞA, Müşir". TDV İslâm Ansiklopedisi. Ek–2 (gözden geçirilmiş 3. bas.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 218-220. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ Osman Selim Kocahanoğlu (20 Mart 2017). "Tarihi yanında götüren kadın: Ayşe Cebesoy". Aydınlık. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ "Yüzyılın tanığı Zeynep Menemencioğlu'nu kaybettik…". Kadıköy Life. 2 Ocak 2017. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.