Kent Oyuncuları
Kent Oyuncuları (Kenterler), 1962-2014 arasında temsiller vermiş İstanbul'da yerleşik özel tiyatro topluluğu.
Tiyatrocu Yıldız Kenter ve Müşfik Kenter kardeşler ile Şükran Güngör ve Kamuran Yüce tarafından 1959-1960 yılında kurulan Kent Oyuncuları, 1960-1970 döneminde, hem yeni eserleri, hem tiyatro tarihinin belli başlı yapıtlarını, hem de telif eserler sahneleyen yenilikçi sanat tiyatrocularının öncüsü idi.[1] Topluluk, koltuk satma kampanyası ile destek toplayarak Şişli'deki tiyatro binasını inşa etmiştir (1968). Halâskârgazi Caddesi No:35'te yer alan tiyatro binası, Yıldız Kenter'in 2019 yılında hayatını kaybetmesinden bir süre sonra, Ekim 2020'de İstanbul Şehir Tiyatroları bünyesine katılmıştır.[2]
Tarihçe
değiştirMuhsin Ertuğrul'un 1958'de Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü görevinden alınmasından sonra Devlet Tiyatroları'ndan istifa eden Yıldız Kenter ve Müşfik Kenter, İstanbul'da Şükran Güngör ve Kamuran Yüce ile bir araya gelerek 1959-1960 tiyatro sezonunda birlikte oyunlar sergilemeye başladılar.[3] Oyunlarını, İstanbul Şehir Tiyatroları'nın başına geçen Muhsin Ertuğrul'un yönetimindeki Küçük Sahne'de sergileyen toplulukta Cahit Irgat, Genco Erkal da oyuncu olarak yer aldı.[4] Sahneledikleri ilk oyun Amerikalı yazar William Gibson'un Salıncakta İki Kişi adlı oyunu oldu.[5] Salıncakta İki Kişi'yi "Çöl Faresi", "Tahta Çanaklar" gibi eserler takip etti.
İstanbul'daki Karaca Tiyatrosu ile anlaşarak oyunlarını Site Sineması'nın üst katında sergilemeye başlayınca "Site Tiyatrosu" adını; daha sonra "Birleşmiş Oyuncular" adını kullandılar.[6] Topluluk, gittikleri her tiyatroda farklı bir isimle oynamaktan vazgeçip 1962'de yeni bir isim seçti; hem İstanbul kentini temsilen, hem de soyadlarına atfen "Kent Oyuncuları adını aldı.[6]
Kent Oyuncuları oyunlarını bir süre Karaca Tiyatrosu'nda, ardından Dormen Tiyatrosu'nda sahneledi. İlk oyunları, Jean Anouilh'in "Antigone" adlı eseriydi. Topluluk, kurulduğu ilk yıllardan itibaren pek çok ödül aldı; o yılların en prestijli tiyatro ödülü olan "İlhan İskender Armağanı"'na defalarca layık görüldü. Oyunları seyirciden büyük ilgi gördü; Ionesco'nun yazdığı "Sandalyeler" oyunu gibi seyirci tarafından pek de kolay anlaşılmayacağı düşünülen oyunları dahi aylarca kapalı gişe oynadı.[6] Topluluk, uzun yıllar Anadolu'ya turne yaparak tanındı.[7]
Kent Oyuncuları'nın koltuk satma kampanyası ile destek toplayarak Harbiye'de inşa ettikleri 450 koltuklu tiyatro binası 1968'de tamamlandı.[8] 11 Kasım 1968 günü Shakespeare'in Hamlet oyunu ile perdelerini açtı.
Topluluk, Necati Cumalı'nın Nalınlar, Derya Gülü, Cahit Atay'ın Pembe Kadın, Melih Cevdet Anday'ın Mikadonun Çöpleri gibi yerli oyunları, Anton Çehov'un Üç Kızkardeş, Bertolt Brecht'in Üç Kuruşluk Opera, Eugene Ionesco'nun Sandalyeler, Harold Pinter'in Kapıcı gibi yabancı oyunları sergiledi. 1994 yılında Kültür Bakanlığı tarafından "Yılın En Başarılı Tiyatro Topluluğu" seçildi.
Kent Oyuncuları belli bir dönem, "Akademi Kenter" adıyla sanatçılık eğitimi de vermiştir. Topluluk, 2014 yılında oyun üretmeme kararı verdi ancak Kent Oyuncuları'nın tiyatro sahnesinde farklı topluluklar oyun sergilemeyi sürdürdü ve sahne kiralamanın geliri ile binanın fizik yapısı korundu.[9] Yıldız Kenter'in 2019 yılında ölümünün ardından, tiyatronun bulunduğu ve Kenter Sinemacılık Tiyatroculuk A.Ş.'ye ait olan bina, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alındı ve Ekim 2020'de İstanbul Şehir Tiyatroları bünyesine katıldı.[2]
Kurucular
değiştirOyunları
değiştir- Evdeki Yabancı: Claude Magnier, yön: Kâmran Yüce
- Yarın Cumartesi: Güner Sümer, yön: Lütfi Atak
- Kapıcı: Harold Pinter, yön: Yıldız Kenter
- Öfke: John Osborne
- Antigone: Jean Anouilh, yön: Yıldız Kenter
- Baharın Sesi: John Von Drutten, yön: Müşfik Kenter
- 1961 - 1962
- Raşomon: Fay Michael Kanin, yön: Yıldız Kenter
- Aptal Kız: Marcel Achard, yön: Kâmran Yüce
- Büyük Sebastiyanlar: Howard Lindsay - Russel Crouse, yön: Yıldız Kenter
- Aşk Efsanesi: Jean Anouilh, yön: Müşfik Kenter
- Nalınlar: Necati Cumalı, yön: Mahir Canova
- 1962 - 1963
- Sandalyeler - Ders (oyun): Eugène Ionesco, yön: Genco Erkal
- Mary-Mary: Jean Kerr, yön: Yıldız Kenter
- Nalınlar: Necati Cumalı, yön: Mahir Canova
- Martı: Anton Çehov, yön: Yıldız Kenter
- 1963 - 1964
- Derya Gülü: Necati Cumalı, yön: Mahir Canova
- Kim Korkar Hain Kurttan: Edward Albee, yön: Şükran Güngör
- Gülerek Girin: Joseph Stein, yön: Yıldız Kenter
- Kalbin Sesi - Halkın Gözü: Peter Shaffer, yön: Yıldız Kenter - Müşfik Kenter
- Miras (oyun): Ruth Goetz - Augustus Goetz, yön: Müşfik Kenter
- 1964 - 1965
- Üç Kuruşluk Opera: Bertolt Brecht, yön: Tuncay Çavdar
- Taşralı: Chales Dyer, yön: Yıldız Kenter
- Pembe Kadın: Hidayet Sayın, yön: Müşfik Kenter
- 1965 - 1966
- 1966 - 1967
- 1967 - 1968
- 1968 - 1969
- 1969 - 1970
- 1970 - 1971
- 1971 - 1972
- 1972 - 1973
- 1973 - 1974
- 1974 - 1975
- 1975 - 1976
- 1976 - 1977
- 1977 - 1978
- 1978 - 1979
- 1979 - 1980
- 1980 - 1981
- 1981 - 1982
- 1982 - 1983
- 1983 - 1984
- 1984 - 1985
- 1985 - 1986
- 1986 - 1987
- 1987 - 1988
- 1988 - 1989
- 1989 - 1990
- 1990 - 1991
- 1991 - 1992
- 1992 - 1993
- 1993 - 1994
- 1994 - 1995
- 1995 - 1996
- 1996 - 1997
- 1997 - 1998
- 1998 - 1999
- 1999 - 2000
- Martı: Anton Çehov, yön: Jossef Raikhelgaouz
- Nükte (oyun): Marget Edson, yön: Yıldız Kenter
- Oyunun Oyunu: Michael Frayn, yön: Müşfik Kenter
- 2000 - 2001
- 2001 - 2002
- Çözüm: David Auburn, yön: Yıldız Kenter
- Hep Aşk Vardı: Yıldız Kenter, yön: Yıldız Kenter
- 2002 - 2003
- 2003 - 2004
- 2004 - 2005
- 2005 - 2006
- 2006 - 2007
- 2007 - 2008
- 2008 - 2009
- 2009 - 2010
- 2010 - 2011
- 2013 - 2014
Kaynakça
değiştir- ^ Erkoç, Gülayse. "1960-1970 Dönemi Tiyatro Hareketleri" (PDF). Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Cilt 2002, Sayı 13. 15 Şubat 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ a b "Yıldız Kenter Tiyatrosu, İBB Şehir Tiyatroları bünyesine katıldı". Birgun.net 16 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ Ergün, Selda. "1923-1960 Yılları Arasında Türk Tiyatrosunda Özel Çalışmalar". Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Sayı 30, Yıl 2010. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
- ^ Dursun, Adem. "Yıldı Kenter". Tiyatronline.com sitesi, 21 Ocak 2009. 25 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
- ^ Asilyazıcı, Hayati. "Türk Tiyatrosunun Divası Yıldız Kenter 2". Aydınlık gazetesi, 17.9.2013. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
- ^ a b c Haşar, Sündüz. "Yıldız Kenter'i Kaybettik". İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 10, Yıl 2019,. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ Nutku, Hülya (2021). "Kenter Tiyatrosu" (PDF). Turna Sanat Dergisi, "Türkiye'de Tiyatro "sayısı. 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Yıldız Kenter kimdir?". Haber61.net, 17 Ocak 2018. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
- ^ Ulukaya, Ceyda. "Kenter Tiyatrosu Dönüşümün Öncüsü Olsun". Milliyet gazetesi, 1 Aralık 2019. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.