Kara Davud Paşa
Kara Davud Paşa ya da Sultan II. Osman'ı öldürdükten sonraki unvanıyla Hain Davud Paşa,[1] Sultan I. Mustafa'nın ikinci padişahlık döneminde, 20 Mayıs 1622 - 13 Haziran 1622 tarihleri arasında 24 gün Veziriazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Kara Davud Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 20 Mayıs 1622 - 13 Haziran 1622 | |
| Hükümdar | I. Mustafa |
| Yerine geldiği | Ohrili Hüseyin Paşa |
| Yerine gelen | Mere Hüseyin Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 18 Ocak 1623 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Hayatı
değiştirAslı Boşnak'tır.[2] Enderun'da eğitim aldı. Çuhadar olarak atandı. III. Mehmed döneminde kapıcıbaşılık görevi ile saraydan çıktı. 1604'te Rumeli Beylerbeyi, 1605'te Anadolu Beylerbeyi olarak görevlendirildi. Anadolu'da Celali isyanlarının bastırılmasında, 1612'de İran seferinde, 1621'de II. Osman'ın Lehistan seferinde bulunmuştur.
1618'e İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa yerine kaptan-ı derya görevine getirildi.
Davut Paşa padişah I. Mustafa'nın kız kardeşiyle evlenerek Osmanlı Hanedanı'na damat girmişti.
I. Mustafa kısa bir süre tahtta kaldıktan sonra yerine tahta çıkan Genç Osman'a karşı yeniçeriler isyan ettiler. Yeniçeriler I. Mustafa'yı ikinci bir kez tahta çıkarttıkları gibi eniştesi olan Kara Davut Paşa'yı da 19 Mayıs 1622 tarihinde sadrazam yaptılar. Osmanlı tarihçisi İbrahim Peçevi'ye[3] göre Kara Davut Paşa kendisi, yeniçeri ağası Derviş Ağa ve bölük ağaları ile birlikte bir pazar arabasına bindirip Genç Osman'ı Yedikule Zindanları'na götürdü. Ertesi gün orada II. Osman Kara Davud Paşa huzurunda öldürüldü. Kara Davud Paşa'nın II. Osman'ın bir kulağını kesip "nişan" olarak saraya gönderdiği bildirilir.[4]
I. Mustafa'nın ikinci saltanatı yeniçerilerin isteklerine göre sadrazamların değiştirildiği bir anarşi dönemiydi. Kara Davut Paşa'nın sadrazamlığı ancak yirmi yedi gün sürdü. I. Mustafa zihin engelli olduğu için bu süre boyunca I. Mustafa'nın annesi Halime Sultan ile birlikte devletin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı. Ancak bunda başarılı olamadı. 13 Haziran 1622'de sadrazamlıktan azledildi.
II. Osman'ın öldürülmesi nedeniyle Anadolu'da ayaklanmalar çıkmıştı. Timarlı sipahiler, İstanbul'daki kapıkulları aleyhine eyleme geçmişlerdi. Bunlar asi yeniçerileri ve kapıkulu sipahilerini kaygılandırmaya başladı ve aklanmak için çeşitli taşkınlıklarda bulunmaya başladılar. 31 Aralık 1622'de sipahiler II. Osman'ın kan davası ile ayaklandılar. Ocak ayının ilk haftası boyunca Divanhane önüne gelip gürültülü eylemlerde bulunup II. Osman katillerinin cezalandırılmasını istediler. I. Mustafa kısaca "tiz kaatiller bulunsun" kelimelerinden oluşan bir hattı-humayun yayımladı. Diğer katiller aranıp yakalanmakta iken, 5 Ocak günü Eyüp'te bir samanlıkta saklanmış bulunan Kara Davut Paşa da ele geçirildi ve hemen Yedikule zindanına hapis edildi. Cellad Süleyman Usta'ya karısı rüşvet teklif ederek onun idamını geciktirmeye çalıştı. Ama 7 Ocak'ta Divan-ı Hümayun Kara Davut Paşa'nın idamı için karar aldı. Davut Paşa'nın II. Osman'ın Yedikule'ye götürülürken su içtiği çeşme başında idamı uygun görüldü. Kara Davut Paşa bu çeşme başına getirilince koynundan II. Osman'ın katli için Anadolu ve Rumeli kazaskerlerinin verdikleri fetvaları ve I. Mustafa'nın verdiği fermanı çıkartıp etraftakilere gösterdi. Orada bulunan yeniçeriler paşayı korumak için onu ata bindirip Orta Camii'ne götürdüler. Fakat Sadrazam buna karşı tedbir almıştı ve 200 asker ile Orta Camii'ni bastırıp Kara Davut Paşa'yı ele geçirip tekrar Yedikule'ye götürttü. Burada Kara Davut Paşa ile II. Osman'ın katlinde rol oynamış olan diğer yakalananlardan vezir Derviş Paşa, Kalender Uğrusu ve Meydan Bey 8 Ocak'ta idam edildiler.[4]
Naaşı Aksaray'da Murat Paşa Camii mezarlığına gömülmüş idi. Fakat sonradan 19. yüzyılda yol genişletilmek üzere mezarlık istimlak edilince mermerden olan lahdi açılmıştır. Yapılan tıbbî incelemelerden sonra verilen raporda lahitteki iskeletin başsız olduğu ve uzun boylu olduğu belirtilmiştir.[5]
Popüler kültürdeki yeri
değiştirStar TV'de yayınlanan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Mustafa Üstündağ tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
değiştir- ^ "DÂVUD PAŞA, Kara - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.375-376
- ^ İbrahim Efendi Peçevi (haz. Bekir Sıtkı Baykal), (1999) Peçevi Tarihi 2 Cilt, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları;
- ^ a b Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak ISBN 975-329-299-6 say.232
- ^ İhtifalcı M. Ziya Bey, "İstanbul ve Boğaziçi", say. 86
Dış bağlantılar
değiştir- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.375-376
- Danişmend, İsmail Hâmi (1971), Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Tektaş, Nazım. (2009), Sadrâzamlar - Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı. İstanbul:Çatı Kitapları. ISBN 9789758845000
- Danon, M.A. (1919), Contributions a l'histoire des Sultans Osman II et Mouçtafa I Paris (Fransızca)
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ohrili Hüseyin Paşa |
 Osmanlı Sadrazamı 20 Mayıs 1622 - 13 Haziran 1622 |
Sonra gelen: Mere Hüseyin Paşa |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa |
Kaptan-ı Derya 1619 - 1620 |
Sonra gelen: Damat Halil Paşa |