Guam
Guam (İngilizce: Guam, telaffuz:
Guam Territory of Guam Guåhån Guam Toprağı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan Where America's Day Begins | |||||||||
_(small_islands_magnified).svg) | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Hagåtña | ||||||||
| En büyük | Dededo | ||||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce Çamorroca | ||||||||
| Hükûmet | Özerk | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
• Su (%) | - | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2007 tahminî | 173.456 (179.) | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2000 tahminî | ||||||||
• Toplam | 3,2 milyar $ (167.) | ||||||||
• Kişi başına | 21.000 $ (35.) | ||||||||
| Para birimi | Amerikan doları (USD) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC+10 | ||||||||
| Telefon kodu | 1 671 | ||||||||
| İnternet alan adı | .gu | ||||||||
Chamoru halkı adaya yaklaşık 3500 yıl önce yerleşmiştir. Portekizli kâşif Ferdinand Macellan, İspanya'nın hizmetindeyken, 6 Mart 1521'de adayı ziyaret eden ilk Avrupalı oldu. Guam, 1668'de İspanya tarafından sömürgeleştirildi. 16. ve 18. yüzyıllar arasında Guam, İspanyol Manila Kalyonları için önemli bir mola yeriydi. İspanya-Amerika Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri 21 Haziran 1898'de Guam'ı ele geçirdi . 10 Aralık 1898'de imzalanan Paris Antlaşması uyarınca İspanya, Guam'ı 11 Nisan 1899'dan itibaren geçerli olmak üzere A.B.D.'ye devretti.
İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Guam, Mikronezya'daki Wake Adası, Polinezya'daki Amerikan Samoası ve Hawaii, Filipinler ile birlikte Pasifik Okyanusu'ndaki beş Amerikan yargı bölgesinden biriydi. 8 Aralık 1941 tarihinde, Pearl Harbor saldırısından saatler sonra Guam, Japonlar tarafından işgal edildi. Amerikan kuvvetleri, Kurtuluş Günü olarak anılan 21 Temmuz 1944'te adayı geri aldı. 1960'lardan bu yana, Guam'ın ekonomisi öncelikle turizm ve Guam'ın önemli bir stratejik varlık olduğu ABD ordusu tarafından destekleniyor.[2]
Tarih
değiştirİspanyollar adına sefer yapan Portekizli denizci Ferdinand Magellan'in 1521'de Guam'a çıktığı ve Yerlilerin davranışı nedeniyle adaya Ladrones (Hırsızlar) adını verdiği sanılır. İspanya 1565'te Guam üzerinde resmen hak iddia etti; ada halkı da 1668'den başlayarak boyun eğmeye ve Katolikliği kabul etmeye zorlandı. Sonraki 200 yıl boyunca Guam İspanya'nın ileri karakolu oldu.
Guam, 1898 İspanya-Amerika Savaşı sonunda ABD'ye verildi. 1930'ların ortalarında okyanusaşırı uçuşlarda durak olarak kullanıldı. 1941'de Japonlarca işgal edildi; 1944'te ABD kuvvetlerince geri alındı ve önemli bir hava ve deniz üssüne dönüştürüldü. 1950'de ABD Deniz Kuvvetlerinin yetkisi altında İçişleri Bakanlığı'nca yönetilmeye başladı. Aynı yıldan itibaren de Guamlılar ABD vatandaşı kabul edildiler.
Coğrafya ve iklim
değiştir
Yüzölçümü 541 km² olan ada, yüzey şekilleri bakımından iki bölgeye ayrılır. Kuzeyde, 150 m yüksekliğinde, mercan kökenli kireçtaşlarından oluşmuş bir plato yer alır. Güneyde ise en yüksek noktasına Lamlam Dağında (406 m) ulaşan alçak volkanik dağ sırası uzanır. Dağların aşınmış yamaçları yumuşak bir eğimle batıya, daha dik bir eğimle de doğudaki yalıyarlara doğru alçalır.
Guam'ın iklimi tropiktir. Sıcaklık 21-32 °C arasında değişir. En çok yağış Temmuz ile Eylül ayları arasında düşer. Bitki örtüsü kıyı boyunca uzanan hindistancevizi ağaçlarından dağlardaki otlara ve iç kesimlerdeki sık çalılıklara kadar değişen bir çeşitlilik gösterir.
Yönetsel koşullar
değiştirGünümüze Guam sivil bir yönetici (1970'ten itibaren) ile halkın seçtiği 21 üyeli yasama meclisince yönetilen özerk bir bölgedir. Adadaki 19 seçim bölgesinin her birinin başında bir yönetici (comissioner) bulunur. 1972'de çıkarılan yasa uyarınca ABD Temsilciler Meclisine iki yıl için seçilen bir temsilci gönderir. Temsilci komisyonlarda oy kullanır, ama mecliste oy kullanamaz. Guam'da bir federal bölge mahkemesi vardır.
Demografi
değiştirEtnik gruplar
değiştir2010 tahminlerine göre, en büyük etnik grup, toplam nüfusun% 37,3'ünü oluşturan yerli Chamorros'tur. Diğer önemli etnik gruplar arasında Filipinli (% 26,3) ve Chuukese (% 7) etnik kökenler bulunmaktadır. Gerisi diğer Pasifik Adaları veya Asya kökenli. Tahminî ırklararası evlilik oranı %40'ın üzerindedir.
Dil
değiştirAdanın resmî dilleri İngilizce ve Çamorroca'dır. Filipin dili aynı zamanda adanın genelinde ortak bir dildir. Diğer Pasifik adası dilleri ve birçok Asya dili de Guam'da konuşulmaktadır. 300 yıldır yönetim dili olan İspanyolca artık adada yaygın olarak konuşulmuyor, ancak dilin izleri doğru adlarda, kredi sözcüklerinde ve yer adlarında kalıyor.
Ekonomi
değiştirGuam ekonomisi büyük ölçüde turizm ve ulaştırma sektörlerine dayanır. Bugün Guam'nin batı kıyısında, Hawaii'ye, Filipinler'e Avustralya'ya ve Uzak Doğu'ya hizmet veren havayollarının durak noktalarından biridir. Turistlerin çoğu Japonya ve Çin'den gelir.
Guam'da günümüzde de ABD'nin önemli deniz ve hava üsleri bulunmaktadır. Üsler ada ekonomisinin temel direğidir ve topraklarının yaklaşık üçte biri ABD silahlı kuvvetlerine aittir.
Kaynakça
değiştir- ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ Rogers, Robert F. (1995). Destiny's Landfall: A History of Guam. Honolulu: University of Hawaii Press.