Downburst veya aşağı yönlü hava patlaması, oraj veya sağanaktan kaynaklanan kuvvetli ve aşağıya doğru olan yerel hava hareketidir. Serin veya soğuk havanın dışarıya doğru gerçekleşen bu patlaması, yer ve yere yakın seviyelerde yere çarptıktan sonra yatay olarak yayılıp kuvvetli rüzgarla birlikte hasar yaratır.[1]

Microburstnasa
Hava yüzeye çarpana kadar aşağı doğru hareket eder. Daha sonra her yöne doğru yayılır. Bu olayı resmeden bir görsel.

Kümülüs kongestus veya kümülonimbus gibi dikey aşağı hava hareketlerine sahip(downdraft), yoğun, nemli konvektif koşullar altında ortaya çıkar. Zarar verici rüzgarlar üretebilen bu fırtına bazen hortum ile karıştırılabilir. Downburst'lerin ne kadar sürdüğü değişebilir, ancak genellikle birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürmektedirler. En şiddetli downburst'ler bile tipik olarak bir saatten az sürer. Havada ani ve kısa süreli artan bir rüzgarla karakterize edilir.

Kuru downburst'ler, yağış olmayan veya virga içeren bölgede oluşmakta iken[2] ıslak downburst'ler yağış esnasında yaşanmaktadır. Ayrıca Downburst'ler mikro ve makro olarak 2 çeşit olarak gözükmektedir. Mikro Downburst'ler 4 kilometreden daha küçük çapa yayılan, bir kaç saniyeden bir kaç dakikaya kadar süren ve makro downburst'lere kıyasla daha yavaş iken; makro downburst'ler, 4 kilometreden geniş çapa yayılan, birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürmekte ve mikro downburst'lere kıyasla daha hızlı ve görülme sıklığı daha azdır.

düşey hava patlamaları, özellikle iniş veya kalkış sırasında havacılık için tehlikeli olma potansiyeline sahip olan rüzgar makasını yarattığı için havacılıkta dikkate değer bir tartışma konusudur. Diğer olumsuz hava olaylarının yanı sıra rüzgar makasından kurtulma, uçuş mürettebatının aldığı ve başarıyla tamamlaması gereken uçuş simülatörü eğitiminde dünya çapında standart konulardan biridir.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "MGM Sözlük". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
  2. ^ Fernando Caracena, Ronald L. Holle, and Charles A. Doswell III. Microbursts: A Handbook for Visual Identification. 4 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 9 July 2008.