Aramazd (ErmeniceԱրամազդ) Zerdüştçülüğün Ermeni versiyonunda baş ve yaratıcı tanrıydı.[1] Tanrı ve adı, MÖ 6. yüzyılda Medler'in Ermenistan'ı ele geçirmesinden sonra tanrı Ahura Mazda'dan türetilmiştir.[2] Aramazd, cömert bir doğurganlık, yağmur ve bereket tanrısı ve Anahit, Mihr ve Nane gibi diğer tanrıların babası olarak görülüyordu. Ahura Mazda gibi, Aramazd da diğer tanrıların babası olarak görülüyordu, nadiren bir eşle, bazen de Anahit veya Spandaramet'in kocası olarak görülüyordu. Aramazd, Ahura Mazda'nın Partça biçimiydi.[3]

Ahura Mazda'nın iki kelimesinin birleşmesine ilk olarak, tanrıdan Auramazdāha olarak söz eden Ahameniş Kralların Kralı Büyük Darius (h. MÖ 522 - MÖ 486)tarafından oyulmuş Behistun Yazıtı'nın Eski Farsça bölümünde rastlanır.[4] Avestan belgelerinde Ermenistan'da tek bir isim olarak kabul edilmiş form iki kelimeyle yazılmaya devam etti.[5] Aramazd, Ahura Mazda'nın Partça biçimiydi.[3]

Tarihçe

değiştir

Aramazd, Mihr, Anahit, Vahagn ve Tir, Ermeni panteonunun baskın tanrılarıydı.[6] Daha sonra panteonda reform yapmak için girişimlerde bulunuldu ve önde gelen tanrıyı sayısı üçe düşürüldü: Aramazd, Anahit ve Vahagn.[7] Aramazd'ın ana tapınağı Kemah'ta bulunuyordu. Aramazd'ın bir başka kutsal alanı, Ağrı Ovası'ndaki iktidar koltuğuna yakın olan Bagavan'da bulunuyordu.[8] Zerdüştlükte, Ahura Mazda zenginliğin yaratıcısı olarak kabul edilir ve bu nedenle Ermeniler, Aramazd'a parart-utiwn ("şişmanlık, bolluk" anlamına gelen İran kökenli bir kelime) veren kişi olarak inandılar.[9] Part Zerdüştlüğünün özelliklerinden biri, Ermenilerin taklit ettiği tanrıların putlarına sahip olmalarıydı. Aramazd, çoğu zaman Yunan tanrısı Zeus ile ilişkilendirildi.[10]

Diğer tanrılarla özdeşleşme

değiştir

Aramazd, ikisi genellikle büyüklük, cesaret veya güçle ilgili belirli ortak özellikleri nedeniyle interpretatio graeca tarafından Zeus ile özdeşleştirilmekteydi.

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Russell 2005, s. 29; Ellerbrock 2021; La Porta 2018, s. 1613; Boyce 2001, s. 84; Frenschkowski 2015, s. 469; Canepa 2018, s. 199
  2. ^ Russell 2005, s. 29.
  3. ^ a b Boyce 2001, s. 84.
  4. ^ Russell 1987, ss. 207–208.
  5. ^ Russell 1987, s. 208.
  6. ^ Garsoïan 1985, ss. 181–182.
  7. ^ Garsoïan 1985, s. 182.
  8. ^ Russell 2004, s. 378.
  9. ^ Russell 2004, s. 126.
  10. ^ Russell 2004, s. 383.

Bibliyografya

değiştir