AGM-88 HARM
AGM-88 HARM (High-speed Anti-Radiation Missile, Türkçe: "Yüksek-hızlı Anti-Radar Füzesi") Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.
| AGM-88 HARM | |
|---|---|
 HARM serisinin en gelişmiş ve yeni üyesi, AGM-88E | |
| Çeşidi | Havadan karaya anti-radar füzesi |
| Uyruğu | Amerika Birleşik Devletleri |
| Hizmet geçmişi | |
| Hizmet | 1985- |
| Üretim tarihi | |
| Üretici | Raytheon (önceden Texas Instruments) |
| Üretildiği tarih | 1985 |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 360 kg |
| Uzunluk | 4.1 m |
| Namlu Çapı | 254 mm |
| Etkili menzil | 90 km |
| Kanat genişliği | 1.1 m |
| İtici güç | Pasif radar güdümlü, karıştırıcı sinyale odaklanma (home-on-jam) sistemi (AGM-88E serisinde aktif radar güdümlü) |
Çift tepkili, thiokol katı yakıtlı roket motoru sayesinde ses hızının iki katına (Mach 2) ulaşabilen AGM-88 HARM, asgari mürettebat katkısı ile düşman radar sistemlerinin yerini ve türünü tespit edip saldırı gerçekleştirebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bunun için geliştirilen oransal güdüm sistemi ve buna ait sabit anten füzenin burun kısmında yer almaktadır. Tasarımı ABD Deniz Kuvvetleri öncülüğünde (ve finansmanında) gerçekleştirilen füze, 1985 yılından itibaren ilk olarak F/A-18 Hornet, A-6 Intruder ve A-7 Corsair II uçaklarında kullanılmaya başlamıştır.
AGM-88 HARM, ilk olarak 1986 yılında ABD'nin Libya'ya yönelik gerçekleştirdiği hava operasyonları sırasında bir SA-5 uçaksavar füze bataryasının etkisiz hale getirilmesinde kullanılmıştır. Bu dönemde ABD Hava Kuvvetleri envanterine de giren füze, I. Körfez Savaşı boyunca yaygın olarak kullanılmıştır.
ABD ve NATO'ya bağlı hava güçleri bünyesindeki telsiz muhaberelerinde bir HARM füzesinin ateşlenmesi "Magnum" kodu ile duyurulur.
ABD Hava Kuvvetleri ile İtalyan Savunma Bakanlığı tarafından ortaklaşa yürütülen bir program dahilinde HARM füzelerinin AGM-88E AARGM (Advanced Anti-Radiation Guided Missile, Türkçe: "Gelişmiş Anti-Radar Güdümlü Füze") standardına yükseltilmesi planlanmaktadır. AGM-88E AARGM, anti-radar füzelerine karşı sıklıkla uygulanan radar kapatma taktiklerine karşı geliştirilmiş, aktif radar güdüm sistemini de içeren bir dizi elektronik donanım ve yazılım ile güçlendirilmiştir.
Körfez Savaşı'nda yaşanan dost ateşi olayı
değiştirAGM-88 HARM füzesi, I. Körfez Savaşı sırasında yaşanan bir dost ateşi olayına konu olmuştur. Bir B-52 bombardıman uçağına eşlik eden bir F-4G Wild Weasel savaş uçağının ateşlediği HARM füzesi, B-52'nin kuyruk kısmında yer alan radar güdümlü savunma topunu Irak uçaksavar radarları ile karıştırmış ve uçağın kuyruk kısmına isabet etmiştir. Ancak füzenin patlayıcı gücü dev bombardıman uçağını düşürmek için yeterli olmadığı için olay hafif hasarla atlatılmıştır. Aynı B-52 daha sonra olaya atfen "In HARM's way" (Türkçe: "HARM'ın yolunda", ancak aynı deyim İngilizce "başı belada" anlamına da gelmektedir) olarak adlandırılmıştır.
Kaynakça
değiştirAGM-88 HARM hakkında bilgi (İngilizce) (PDF), Raytheon Corporation