Tartışma:Soçi Mutabakatı (2018)

Madde adı ve içerik

Madde adının diğer sürümleri "Idlib demilitarization", "Zone démilitarisée à Idleb", "Zona desmilitarizada de Idlib" gibi isimlerle anılıyor. "İdlib'in askersizleştirmesi" şeklinde bağlamında bir isimlendirme daya uygun olacak gibi.

Diğer konu da içerik. Ortada bir karmaşa var, maddeyi düzgünce elden geçirmek gerek, anlatılanlar diğer dil sürümleriyle hiç uyumlu değil görünüyor, "askersizleştirme" olayı biraz daha kapsamlıca aktarılmalı. --Ahmet Turhan (mesaj) 16.07, 5 Mart 2020 (UTC)

• Bu madde daha önce şuradaki tartışma neticesinde açılmıştı. Sağ olsun @Yzkoc o gün sorunu çözmüştü.

Ahmet'in oluşturduğu başlığı görmedim. @Nanahuatl taşıma yapmış, şimdi görebildim. Öncelikle şunu söylemek lazım diğer sürümler hatalı. O yüzden o sürümlere güvenerek böyle bir adım atmak pek doğru değil. İngilizcede hem anlaşmayı hem de İdlib'in aslında "askersizleştirilmesi" değil de "silahsızlandırılması" sürecini aynı kefeye koymuşlar. Olabilir elbette, öyle yazmışlar ama bu süreç araştırılırsa 2018'de bu anlaşma ile başlamıyor. Yani diğer dillerdeki sürümler burada eksik. Daha önce Astana süreci var, daha sonra Türkiye-Rusya-İran arasındaki anlaşmalar var. Bu süreç 2017'de başlıyor ki Türk ordusunun İdlib'e 2017'de girişi de tamamen bununla ilgili. Mesela bu anlaşmaya baktığımızda;

1. madde: İdlib gerginliği azaltma bölgesi korunacak. Türkiye gözlem noktaları güçlendirilecek.

Türkiye buraya gözlem noktalarını ne zaman kurdu, ne amaçla kurdu? Eğer silahsızlandırma politikası bu anlaşmaya başlıyorsa gözlem noktalarının bu anlaşma itibarıyla kurulması gerekmez mi?

9. madde: İdlib’de sürdürülebilir ateşkes rejiminin sağlanabilmesi için etkili önlemler alınacak. İran, Türkiye, Rusya ortak koordinasyon merkezi geliştirecek.

İran-Türkiye-Rusya arasında ortak koordinasyon merkezi bu anlaşmayla mı var oldu yoksa daha önce var mıydı? Elbette ki vardı, 2017'de başladı bu koordinasyon.

İdlib'in silahtan arındırılması 2018'de bu anlaşmayla başlayan bir politika değil. Bu anlaşma sürecin bir parçası. Madde adını güncelleyeceksek 2017'den itibaren İdlib'de ne oluyor ne bitiyor hepsini araştırmamız, buna uygun bir madde çıkarmamız gerekir ve bu mutabakatı da o zaman maddenin içine mi koyarız yoksa yeni bir madde olarak mı tutarız bilmiyorum. Baştan sona kayda değer bir mutabakat olduğunu da ayrıca düşünüyorum. Türkiye'ye karşı Rusya ve İran, İdlib'de çok uzun süredir vekalet savaşı veriyorlar. En son şubatta yaşananlar malum ve o zaman her iki ülke de birbirini Soçi'ye uymamakla suçluyordu, bayağı ortaya atıldı bu mutabakat. Kayda değerliğini tartışmalı mıyız bilmiyorum.

İdlib'in silahsızlandırılma süreci de kayda değer elbette ama bence bu başka bir maddenin konusu. İngilizcede ortak almışlar, dediğim gibi bu da bir tercih ama doğru olduğunu düşünmüyorum. Mesela yine Soçi'den gidecek olursak, 2019'da başka bir Soçi Mutabakatı görüyoruz. O maddenin adını "Türkiye'nin Fırat'ın doğusundaki sınırlarının 30 kilometre derinlikte silahsızlandırılması" yapmak mı daha uygun yoksa Soçi Mutabakatı (2019) olarak kalması mı daha uygun?

Özetle bu bir anlaşma, İdlib'in silahsızlandırılmasıysa bir süreç. Bu anlaşma da sürecin bir parçası. Maddenin şu anki durumunun bu isimle kalması doğru olacaktır diye düşünüyorum. Eklemeler yapılırsa, 2017'den itibaren süreç anlatılırsa -sanıyorum Ahmet bunun için heveslendi keza Rusların bu konuda birçok haberi mevcut ama hepsinin çürütülebilir olduğunu da ayrıca belirteyim- o zaman madde adının değişmesi veya yeni bir madde olarak oluşturulması gündeme gelebilir. Bu doğrultuda madde adını eski hâline getirdim.--Göktürk97 (mesaj) 21.45, 5 Ekim 2020 (UTC)