Vikipedi

Suriye İç Savaşı Kuzeybatı Cephesi

Kuzey Suriye'deki çatışma alanları
(Suriye İç Savaşı Kuzey Cephesi sayfasından yönlendirildi)

Suriye İç Savaşı Kuzeybatı Cephesi, Suriye'nin kuzeybatısındaki Hama, İdlib ve Halep illerindeki çatışmaları kapsamaktadır.

Suriye İç Savaşı Kuzeybatı Cephesi
Suriye İç Savaşı
TarihHaziran 2011-günümüz
Bölge
Hama, İdlip, Halep, Suriye
Sonuç

Devam ediyor

  • Halep Suriye Silahlı Kuvvetleri tarafından tekrar ele geçirildi.
  • YPG ve diğer Kürt gruplar Afrin ve Kobani ilçelerini ele geçirerek özerklik ilan ettiler.[15] Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Afrin'e gerçekleştirmiş olduğu Zeytin Dalı Harekâtı ile YPG Afrin'den atıldı.
  • IŞİD'e karşı muhalifler ve Kürt gruplar ortak hareket kararı aldı. ABD hava kuvvetleri IŞİD mevzilerini havadan hedef almaya başladı.[16] 2019 yılında IŞİD Suriye'de yenildi.
  • Suriye, Halep'te zaferini ilan etti.[17] Muhalifler, Halep'i yeniden ele geçirebilmek için Fetih Ordusu adı altında birleşti.[18]
  • Suriye ordusu Hama'da kontrolü sağladı.
Taraflar

Suriye Suriye Muhalefeti

Destekleyen:
Amerika Birleşik Devletleri ABD[1]
Türkiye Türkiye[2]
Fransa Fransa[3]
Birleşik Krallık Birleşik Krallık[4]
Avustralya Avustralya[5]
Katar Katar[6]
Suudi Arabistan Suudi Arabistan[7]

El Nusra Cephesi

Suriye Suriye

Ulusal Savunma Kuvvetleri
Hizbullah
İran Kudüs Gücü

Suriye Demokratik Güçleri[8]

Destekleyen:
Rusya Rusya[13]
İran İran[14]		 Irak ve Şam İslam Devleti

Ayaklanma evresi (2011)

değiştir

Suriye'nin çeşitli yerleşim birimlerindeki ayaklanmalara karşı hükûmet güçleri sivillere yönelik operasyonlara başlamıştır. 28 Mayıs ile 4 Haziran tarihleri arasında Hama'nın güneyindeki er-Resten ve Telbise kasabalarında askerler yolları kapatmış ve sivilleri tutuklamaya başlamışlardır. Bunun üzerine siviller ordu güçlerine karşı direniş göstermiş ve silahla karşılık vermişlerdir.[19] Ordunun da sivillere yönelik gerçek mermi kullanması üzerine iki kentte çatışmalar başlamıştır. Ordu güçleri kente sokulmamış ve ancak günler süren çatışmalar sonucunda iki kente hakim olabilmişlerdir. Çatışmalarda pek çok sivil ölmüştür.[20]

Haziran ayının başında Cisr eş Şuğur ilçesinde göstericiler devlet binaları ve polis karakolunu hedef almışlardır. Ordu güçleri ile silahlı çatışmalar yaşanmıştır. 4,000 civarında sivil çatışmalar üzerine Türkiye'ye geçmişlerdir. Sivillere ateş etmeyi reddeden askerlerin Suriye istihbaratınca gözaltına alındığı ve infaz edildiği haberleri yayılmıştır.[21] Dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan da, Beşşar Esad'ın kendi halkına karşı vahşet uyguladığını ifade etmiştir.[22]

1 Temmuz'da Hama'da, Suriye tarihinin o güne kadarki en büyük hükûmet karşıtı protestosu düzenlenmiş ve 400,000 insan gösterilere katılmıştır.[23] Bunun üzerine hükûmet kente tank birlikleri sevketmeye başlamıştır. 3 Temmuz'da ordu şehri ablukaya almıştır. 8 Temmuz'da protesto gösterilerine katılanların sayısı 500,000 i bulmuştur.[24] 1 Ağustos'ta Ramazan ayının arifesinde Suriye'de o ana kadar gerçekleşmiş en büyük kayıplar verilmiş ve rejim güçleri 150 civarında sivili öldürmüştür. Bu olaylar uluslararası camiada büyük tepkiye neden olmuştur.[25]

Ayrıca bakınız: Hama Kuşatması (2011)

Suriye'de ordudan kaçanların subayların kurduğu Özgür Suriye Ordusu ilk büyük çatışmalarından birine 27 Eylül ile 1 Ekim tarihleri arasında er-Resten'de girmiştir. Ordu, denetimi 4 günlük çatışmalar sonucunda sağlamıştır.[26]

İdlip ili çatışmaları

değiştir

Muhalifler, İdlip kırsalında çatışmalar sonucu kendilerine güvenli bölgeler elde etmişlerdir. İdlip şehrinin civarındaki yerleşim birimleri Sarakib, Biniş, Sarmin, Ariha, Zardana, el-Bara ve Taftanaz muhaliflerin kontrolüne geçmiştir. İdlip şehir merkezi ise 2012 yılı Mart ayında muhaliflerden temizlenmiştir.[27]

Ayrıca bakınız: 2011-2012 İdlip İli çatışmaları
Ayrıca bakınız: Birinci İdlip Muharebesi

Nisan 2012'de Suriye Ordusu Zardana, Taftanaz ve Sarmin'i geri almıştır.

İdlip'te savaş iki yıl boyunca büyük oranda kilitlenmiştir. Rejim dikkatini Şam, Hama, Humus ve Halep gibi büyük şehirlerin muhaliflerden temizlenmesine verirken, Suriye muhalefetindeki iç anlaşmazlıklar ve radikal örgütlerin ılımlı örgütler ile çatışmaya başlaması sonucunda iki taraf da İdlip ilinde önemli kazanımlara gidememişlerdir. 2014 yılının başından itibaren ise muhalefetteki ılımlı kanat ile radikal kanat ortak hareket etmeye başlamışlardır. 5 Mart 2014 tarihinde başlatılan İdlip taarruzunda Özgür Suriye Ordusu, El Nusra Cephesi, İslami Cephe, Ceyşül Şam ve Şam Lejyonu beraber hareket ederek İdlip kırsalını rejimden temizlemek için ortak bir harekât başlatmışlardır. Harekât sonucunda Han Şeykun ve çevresi rejim güçlerinden temizlenmiş, ordunun iki önemli destek yolu kesilmiştir.

27 Kasım 2014'te İdlip şehir merkezini ele geçirmek isteyen El Nusra saldırısı başarısız olmuştur.[28]

2015 yılından itibaren muhalif gruplar ve Kürt gruplar DEAŞ ve rejim güçlerine karşı daha fazla işbirliği yapmaya başlamışlardır. Özgür Suriye Ordusu ve El Nusra Cephesi beraber operasyonlara katılmaya başlamışlardır.[29] El Nusra Cephesi önderliğinde İdlip'te rejime karşı hareket etmek için Fetih Ordusu kurulmuştur. Muhaliflerin birleşmesi de büyük oranda sonuç vermiş ve 24-28 Mart 2015 tarihleri arasındaki Fetih Ordusu taarruzu sonucu üç yıldır rejim kontrolündeki İdlip şehir merkezi tamamen ele geçirilmiştir.[30] Kısa süre sonra ise Lazkiye, Hama ve Halep otoyollarının kavşak noktasındaki Cisr eş Şuğur ele geçirilmiş ve böylece Halep ilindeki rejim askerleri büyük oranda ablukaya alınmışlardır.[31]

29 Mayıs'ta muhaliflerin oluşturduğu Fetih Ordusunun rejimin elindeki son nokta olan İdlip'in Eriha kasabasını ele geçirdikleri belirtilmiştir. Böylece İdlip ili rejim güçlerinden büyük oranda temizlenmiştir.[32]

Ayrıca bakınız: İkinci İdlip Muharebesi

Eylül 2015'te İdlip'te rejimin elindeki Şii Fua ve Kefraya köylerinde rejimin kuşattığı Zabadani kasabasına karşılık ateşkes ilan edilmiştir. Ateşkese göre muhalifler Fua ve Kefraya'ya saldırmamakta, buna karşılık da rejim muhaliflere Zabadani'de saldırmamaktadır.[33]

İdlip bölgesi, Eylül ayından itibaren Rus hava saldırılarının en yoğun gerçekleştiği bölgelerden olmuştur. Büyük oranda muhaliflerin kontrolündeki ilde, sık sık siviller hava saldırıları dolayısıyla hayatlarını kaybetmişlerdir.[34]

11 Mart 2016'da Maaret el-Numan şehrindeki demokrasi yanlısı gösteriler El Nusra Cephesi militanlarınca yarıda kesilmiştir. Bu durum Maaret el-Numan halkı ile El Nusra Cephesi arasında gerginliğe neden olmuştur. 12 ve 13 Mart'ta El Nusra Cephesi'ne bağlı militanlar ile Özgür Suriye Ordusu'na bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanmıştır. El Nusra militanları Maaret el-Numan'ı ele geçirmiştir. 13. Fırka üyelerinin Türkiye'ye kaçtığı iddia edilmiştir. Halk gösterilere devam etmiş ve El Nusra Cephesi'nin şehirden ayrılmasını talep etmiştir.[35][36]

Ayrıca bakınız: Maaret el-Numan çatışması

Hama ili çatışmaları

değiştir

2012 yılının Mayıs ayında er-Resten'de muhalifler ilerleme kaydetmişlerdir. 16 Aralık'ta muhalifler Hama'yı büyük oranda rejimden temizlemek için operasyon başlatmışlardır. Muhalifler 10 köy ve kasabanın kontrolünü ele geçirmişlerdir. 20 Aralık'ta stratejik Mork kasabası ve çevresindeki Nusayri köyleri muhaliflerce ele geçiilmiştir.[37] Halfaya'nın muhaliflerin eline geçmesinden sonra 23 Aralık'ta rejimin hava saldırıları yoğunlaşmış ve 'Halfaya Katliamı' olarak anılan olay sonucunda bazı kaynaklara göre 300 sivil ölmüştür.[38] 25 Aralık'ta muhalifler, Hama şehir merkezine birkaç kilometre kadar yaklaşmışlardır. 26 Aralık'ta hükûmet güçleri kaybettikleri bazı bölgeleri geri alarak muhalif taarruzu kırmışlardır.[39] Ocak ayında da süren yoğun çatışmalar, Kernaz kasabası civarında yoğunlaşmış ve 16 gün süren çatışmalardan sonra 7 Şubat'ta Suriye rejimi Kernaz ve Mughir'i ele geçirerek Hama şehir merkezini güvene almışlardır.[40]

2013 yılının Aralık ayında muhalifler Hama'nın doğu kırsalında yeni bir saldırı başlatmışlardır. Başlarda 4 Nusayri köyü dahil 10 köyü ele geçirseler de, rejim güçleri kaybettikleri bölgeleri yeniden almış ve ayrıca Halfaya kasabası da rejimin eline geçmiştir.[41]

2014 yılının 26 Temmuzunda Nusra Cephesi, İslami Cephe ve Özgür Suriye Ordusu, Hama'nın kuzeyinden Hama Uluslararası Havalimanını ele geçirmek ve Hama şehir merkezine ulaşmak için yeni bir saldırı başlatmışlardır. Başlangıçta ilerleme kaydedilse de, rejim güçleri kaybettiklerini telafi etmiş ve ek olarak 8 köy daha ele geçirmişlerdir.[42] 2015 Mayıs ayı itibarıyla Hama şehir merkezi ve Hama kırsalının büyük bölümü rejim güçlerinin elindedir.

 
2015 Hama taarruzu:
  Suriye rejimi kontrolünde

2015'in Mart ve Nisan aylarında IŞİD, Hama'nın doğu kırsalında ilerlemeye çalışmıştır. El Salamiye bölgesinde yoğunlaşan çatışmalar, Suriye Ordusu ve Ulusal Savunma Güçleri tarafından geri püskürtülmüştür.[43]

30 Eylül 2015'te, Rusya'ya ait savaş uçakları Hama kırsalındaki muhalif mevzilerini bombalamaya başlamıştır. Suriye rejiminin, muhalifleri bölgeden çıkarmak için büyük bir operasyon hazırlığında olduğu ve Rus uçaklarının da rejime destek vereceği iddia edilmiştir. Hama kırsalındaki halkın İdlip'e doğru göç ettiği belirtilmiştir.[44]

7 Ekim'de Rus hava desteğini alan Suriye rejimi, Hama'nın kuzeyinde operasyon başlatmıştır. Suriye rejimi El-Bahsa, Favru, Sirmaniye, Safsafa ve Cebel Ahmar'ı ele geçirmiştir.[45] Buna karşılık muhalifler ise, el-Dil, Hamidid gaz istasyonu, el-Cenebre tepesi, el-Tavil tepesi, Mantana and Tel Svan tepesini almıştır.[46] İki taraf da kaybettiği bazı yerleri geri alsa da, büyük bir ilerleme kaydedememiştir.

5 Kasım'da muhalifler Hama'nın kuzeyinde kritik Morik ilçesinin ele geçirildiğini duyurmuşlardır.[47] Beş gün sonra da iki köy ve bir tepenin ele geçirildiği belirtilmiştir.[48] Halep'in güney kırsalında rejimin ilerlemesi üzerine, muhalifler bazı birliklerini Halep'e yardıma göndermek durumunda kalmışlardır.[49]

28 Kasım'da muhalifler Hama'nın kuzeyinde bir operasyon başlatmıştır. Amaçları Nusayri köyü olan Maa'yı ele geçirmekti.[50] İki gün süren çarpışmalar sonucu geri püskürtülmüşlerdir. 15 Aralık sabahına kadar süren çatışmalarda rejim güçleri kayıplarını telafi etmiş ve Tel Hüveyir tepesini de ele geçirmiştir.[51]

Halep ili çatışmaları

değiştir

Suriye'nin en kalabalık şehri olan Halep, 2012 yılından itibaren büyük çatışmalara sahne olmuş ve şehir büyük oranda tahrip edilmiştir. Bunun yanında Halep kırsalında Kürt gruplar, pek çok muhalif grup, DEAŞ ve Suriye Silahlı Kuvvetleri bulunmakta ve Halep ili iç savaşta en çok aktörün müdahil olduğu bölge konumundadır.

Halep şehir merkezinde rejim karşıtı gösteriler, 2012 yılının Temmuz ayı itibarıyla tam savaş halini almıştır. Temmuz ayında muhalifler şehrin güney ve kuzeydoğu mahallelerinde tam kontrolü sağlamışlardır.[52] Kürt gruplar da kuzeydeki Kürt mahallelerde YPG'nin öncülüğünde kendi birimlerini oluşturmuş ve burada denetimi ele geçirmişlerdir.

2012 yılının Ekim ayında muhalif güçler, Marat el-Numan'ı ele geçirerek Halep'teki ordu güçlerinin ana ikmal hattını kesmişlerdir.[53] Savaşa Hizbullah'ın dahil olması güçleri değiştirmiş ve rejim güçleri ikmal hattını ancak bir yıl sonra açabilmiştir.[54]

 
Ekim 2013, Halep şehir merkezi:
  Suriye rejimi kontrolünde
  Suriye muhalefeti kontrolünde
  YPG kontrolünde

Kasım 2013 ile Şubat 2014 arasında rejim güçleri ilerlemeler kaydetmeye başlamışlardır. Halep Uluslararası Havalimanının kuzeyindeki bazı bölgeler ve 80. ordu üssü ele geçirilmiştir. Aynı zamanda rejim güçleri Halep'in doğusunda da önemli mahalleleri ele geçirmiştir.[55]

Ocak 2014'te muhalif güçler arasındaki anlaşmazlıklar derinleşmiştir. Muhalif gruplar DEAŞ'a karşı cephe almışlardır. DEAŞ, Halep şehir merkezinden atılmıştır.[56]

Suriye rejimi Ekim ayında Halep hapishanesinde 13 aydır süren kuşatmayı kırmış ve civarındaki sanayi bölgesini ele geçirmiştir. Bununla beraber, Halep'in birkaç kilometre kuzeyindeki stratejik Handarat köyü de ele geçirilmiş ve böylece muhaliflerin elindeki avantaj rejim güçlerinin lehine değişmiştir. Bir süre sonra Halep'in tamamen rejim güçleri tarafından kuşatılacağı yorumları yapılmıştır. Bununla beraber, Halep'in kuşatılması durumunda Türkiye'ye yoğun bir göç dalgası olabileceği belirtilmiştir.[57]

Muhalifler, 2015 yılının Mart ayında stratejik Handarat kasabasını geri almış ve Halep'te güvenliği yeniden sağlamışlardır.[58] İdlip ve Cisr eş Şuğur'da kazanılan zaferler muhalifleri cesaretlendirmiştir. Muhalifler İdlip'teki Fetih Ordusu yapılanmasını Halep'te kurarak Halep'i rejim güçlerinden tamamen özgürleştirmek için hazırlıklara başladıklarını açıklamışlardır.[59] Ayrıca, Cisr eş Şuğur'un ele geçirilmesi Halep ilindeki rejim güçlerinin destek hattını da büyük oranda kesmiştir. Mayıs ayının başında Halep şehir merkezinde YPG ile muhalifler arasında bir gerginlik yaşanmışsa da anlaşmazlık giderilmiştir ve YPG ile muhalifler çatışma durumunda değillerdir.[60]

Halep kırsalında ise batı bölümü Özgür Suriye Ordusu kontrolündedir. birkaç birimde ise el-Nusra Cephesi militanları bulunmaktadır. Halep şehir merkezinin güneyi ve merkez kırsalı rejimin elindedir. Doğu kırsalı büyük oranda DEAŞ militanlarının denetimindedir. Kobani ve Afrin şehir merkezi ve çevre köylerde ise denetim Demokratik Birlik Partisi'nin elindedir.

Halep ilinin Türkiye sınırına yakın bölgelerinde, Nusra Cephesi başta olmak üzere radikal yapılanmalar ile YPG pek çok kez karşı karşıya gelmiş ve silahlı çatışmalar yaşanmıştır.[61] Özgür Suriye Ordusu ile olan gerginlik ise Kobani Kuşatması ile beraber rafa kalkmış ve YPG ile Özgür Suriye Ordusu askerleri DEAŞ'a karşı beraber mücadele vermişlerdir.[62]

Ayrıca bakınız: Kobani Kuşatması

2 Temmuz 2015'te muhalifler, Fetih Halep ve Ensar eş-Şeriat isimli operasyon odaları oluşturarak güçlerini birleştirmişler ve Halep şehir merkezini rejimden tamamen temizlemek için büyük bir operasyon başlatmışlardır. Ancak başarılı olamamışlardır.[63]

 
Ekim-Aralık 2015 rejim saldırısı:
  Suriye rejimi kontrolünde
  Suriye muhalefeti kontrolünde
  IŞİD kontrolünde
  YPG kontrolünde

IŞİD, Halep'in kuzeyinde muhalif kontrolündeki köylere yoğun saldırılar başlatmıştır.[64] A'zâz kasabasının doğusunda muhalifler, IŞİD'e karşı savunma hattı kurmuşlardır. Türkiye ile ABD'nin IŞİD'den temizlenmiş bölge üzerinde anlaşmaları sonrasında El Nusra Cephesi, Halep'in kuzeyindeki yerleşim birimlerinden birliklerini çekmiştir.[65] Buralardan boşalan yerlere Şam Cephesi'ne bağlı birlikler yerleşmiştir. Ağustos ayında muhalif kontrolündeki bazı köyleri ele geçiren IŞİD'e karşı, İdlip ve Halep'teki bölgelerden takviye birlikler sevkedilmiştir. Eylül ayı itibarıyla koalisyon güçleri IŞİD'i Halep'in kuzeyinde de vurmaya başlamıştır.[66]

Rus savaş uçakları 30 Eylül itibarıyla Suriyeli muhaliflere karşı hava saldırıları başlatmıştır.[67] Rus yetkililer her ne kadar IŞİD hedeflerinin vurulduğunu söyleseler de, Rus uçaklarının IŞİD'den ziyade diğer muhalifleri hedef aldığı saptanmıştır.[68] 41 muhalif grup ortak bildiri yayınlayarak Rusya ve İran'ın işgalci hale geldiğini ifade etmişlerdir.[69] Rusya, Batı dünyasınca savaşın süresini uzattığı gerekçesiyle eleştirilmiştir.[70][71][72]

Ekim ayından itibaren Rus hava desteğini de arkasına alan rejim güçleri ve müttefikleri, Halep'in güney kırsalında pek çok yerleşim birimini ele geçirmiştir.[73] Bunun yanında Suriye Ordusu, 2 yıldır IŞİD kuşatması altında olan Kuveyris Havaalanı ile elindeki bölgeler arasında yeniden bağlantı sağlamıştır.

Rusya'nın Halep kırsalında IŞİD ile savaşan muhalifleri bombalaması ve sivillerin ölümüne sebep olması pek çok organizasyon tarafından eleştirilmiştir.[74] Ayrıca, Rusya'nın muhalifleri bombalayarak IŞİD'e Suriye'de yer açmayı planladığı iddia edilmiştir. Arap ve Türkmen Aşiretleri Birliği de Rusya'yı Suriye'deki bombardımandan dolayı kınamıştır.[75]

YPG'nin Cerablus bölgesindeki Tişrin Barajı'nı ele geçirmesi sonrası, YPG'nin Azez-Cerablus hattını kapatacağı söylentileri ortaya çıkmıştır.[76] 1 Ocak'ta ise YPG'ye bağlı güçler Azez'e yakın Tanab ve çevresindeki birkaç köyü ele geçirmiştir.[77] Rusya'nın YPG'ye silah sevkiyatı yaptığı iddia edilmiştir.[78]

19 Ocak'ta YPG'nin Malikiye köyüne yaptığı saldırı muhaliflerce geri püskürtülmüştür.[79] Muhalifler aynı anda IŞİD ile de mücadele etmektedir. 16 Ocak'ta Türkiye sınırındaki birkaç köy IŞİD'den alınmıştır.[80]

1 Şubat'ta Suriye rejimi ve müttefikleri, 4 Şubat'ta ise Suriye Demokratik Güçleri muhaliflere yönelik Azez kırsalında saldırı başlatmışlardır. Suriye Ordusu, üç yıldır muhaliflerin kuşatması altındaki Zehra ve Nubl köylerini ele geçirerek, bu köylerin Halep şehir merkezi ile bağlantısını kurmuş ve muhaliflerin Azez koridorunu kapatmıştır.[81] SDG ise Tel Rıfat, Minniğ Havaüssü ve Şeyh İsa'yı ele geçirmiştir. Türk Silahlı Kuvvetleri, YPG'nin başını çektiği SDG'ne yönelik obüs atışları gerçekleştirmeye başlamıştır.[82] 27 Şubat'ta ateşkesin ilan edilmesi ile Azez kırsalındaki çatışmalar büyük oranda dinmiştir.

3 Mayıs'ta Suriyeli muhalifler, Halep'in batı kırsalında bir taarruz başlatmışlardır. 5 Mayıs'ta ABD ve Rusya öncülüğünde 48 saatlik ateşkes kararı çıkmasına karşın çatışmalar devam etmiş ve Han Tuman ile çevresindeki bazı köyler muhalifler tarafından ele geçirilmiştir.[83] 7 Mayıs'ta rejim ve müttefikleri üç köyü geri almışlardır.[84] İlerleyen günlerde Rus hava desteği ve Filistinli bazı milislerin de dahil olduğu takviye desteğine rağmen, Han Tuman muhaliflerden alınamamıştır.[85]

31 Mayıs'ta Halep'in kuzeyindeki Menbic kasabasına Suriye Demokratik Güçleri tarafından bir saldırı başlatılmıştır.[86] Menbic'in etrafındaki pek çok yerleşim yeri ele geçirilmiştir. Menbic'in ele geçirilerek IŞİD'in yurtdışına militan akışının büyük oranda kesilmesi hedeflenmiştir.[87] 7 Haziran'da Carablus-Menbic karayolu bağlantısı kesilmiş ve SDG'ye bağlı güçler Menbic'e iki kilometre yaklaşmışlardır. IŞİD militanlarının şehri terk etmeye başladıkları belirtilmiştir.[88]

3 Haziran'da muhalifler Halep'in batı kırsalında bir operasyon daha başlatmışlardır. 60 rejim askeri öldürülmüş, Han Tuman'ın çevresindeki birkaç bölge daha muhaliflerce ele geçirilmiştir.[89][90] Han Tuman'ı almaya yönelik rejim taarruzu geri püskürtülmüştür.[kaynak belirtilmeli]

9 Haziran'da IŞİD'in Menbic emiri öldürülmüş ve batı yönündeki Menbic-Halep otoyolu ele geçirilerek Menbic büyük oranda kuşatılmıştır.[kaynak belirtilmeli] Aynı gün, Suriyeli muhalifler Halep'in güneybatısındaki el-Krasi köyünü rejimden almıştır. Rejim saldırısı geri püskürtülmüş ve muhalifler karşı saldırıya geçmiştir.[kaynak belirtilmeli]

Ayrıca bakınız: Menbic taarruzu
Ayrıca bakınız: Halep Muharebesi
Ayrıca bakınız: Azez Muharebesi (2012)

Kuzey Suriye'de güvenli bölge planı

değiştir
Ana madde: Güvenli Bölge (Suriye)

Türkiye, Kuzey Suriye'de Afrin ile Kobani kantonları arasında güvenli bölge oluşturmak için çalışmalar yürütmektedir. ABD ile müzakereler, ABD ile olan görüş ayrılıklarından dolayı yavaş yürümektedir.[91] Eğer plan hayata geçerse, IŞİD bölgeden tamamen çıkarıldıktan sonra, IŞİD'in yerine ılımlı muhalif gruplar bölgeye yerleştirilecektir.[92] Böylece Türkiye sınırının tamamen YPG'nin eline geçmesi engellenecektir. Ayrıca, Türkiye'deki mülteciler ile Suriye'deki Arap ve Türkmenler güvenli bölgelere yerleştirilerek bu kişilerin güvenliği sağlanacaktır.[93]

İnsan hakları ihlalleri

değiştir

Suriye hükûmeti, iç savaş boyunca Suriye'nin kuzey bölgelerinde sivillere karşı pek çok katliam gerçekleştirmiştir.[94] Özellikle Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın reddetmesine rağmen[95] Suriye askeri helikopterlerinin havadan attığı varil bombaları ile sivillerin hedef gözetmeksizin hedef alınması büyük eleştiri konusu olmuştur.[96] Bunun yanında rejim güçlerinin sivil köylere saldırması da büyük eleştiri konusu olmuştur. özellikle İdlip kırsalındaki Türkmen köyleri pek çok kez hedef alınmıştır.[97]

2015 yılının Mayıs ayından itibaren rejim kuzeyde alan kaybetmeye başlamasından sonra savaş uçaklarıyla da sivil yerleşim birimlerini hedef gözetmeksizin bombalamaya başlamıştır.[98]

Nusra Cephesi gibi radikal grupların ise Sünni olmayan yerleşim bölgelerinde katliam yaptığı iddia edilmiştir.[99]

YPG'nin Tel Abyad ve çevresinde Arap ve Türkmenleri zorla yurtlarından ettikleri, bölgeyi Kürtleştirerek etnik temizlik yaptıkları iddia edilmiştir. YPG ise bu iddiaları reddetmiştir.[100]

Rusya'nın Suriye'de misket bombası kullanıldığı iddia edilmiştir.[101] Ayrıca, Uluslararası Af Örgütü, Rusya'nın hava saldırılarında yüzlerce sivilin öldürüldüğünü belirtmiştir. Rusya'nın Suriye'de yürüttüğü hava saldırılarında evleri, camileri, pazar yerlerini ve hastaneleri vurduğu kaydedilmiştir.[102]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Türk ve ABD uçakları DAEŞ hedeflerini vurdu - Güncel". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  2. ^ "Türk ve ABD uçakları DAEŞ hedeflerini vurdu | STAR". Star.com.tr. 29 Ağu 2015. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Fransız savaş uçakları Suriye'de IŞİD'i ilk kez vurdu". 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  4. ^ "İngiltere IŞİD′i Suriye′de İHA′larla vurdu | AVRUPA | DW.COM | 08.09.2015". 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  5. ^ "Avustralya ilk kez Suriye'deki IŞİD hedeflerini vurdu - Hürriyet Dünya". 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  6. ^ "How Qatar is funding the rise of Islamist extremists - Telegraph". 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  7. ^ "Syria crisis: Saudi Arabia to spend millions to train new rebel force | World news | The Guardian". 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  8. ^ Chris Tomson (8 Şubat 2016). "Kurds and Syrian Army in joint offensive to defeat rebels in northern Aleppo – Map update". Al-Masdar News. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016. 
  9. ^ Paul Antonopoulos (4 Şubat 2016). "YPG take Ziyarah in northern Aleppo". Al-Masdar News. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  10. ^ khaled. "أول مجموعة من عناصر وقادة حزب الله والحرس الثوري وقوات النظام تدخل بلدتي نبّل والزهراء والوحدات الكردية تتقدم في قريتين بعفرين". المرصد السورى لحقوق الإنسان. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016. 
  11. ^ Jack Moore (11 Şubat 2016). "KURDISH FEMALE FIGHTERS COMMANDEER TANKS IN BATTLE TO CAPTURE ALEPPO AIR BASE". Newsweek. 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016. 
  12. ^ "Warplanes carry out raid on the northern countryside of Aleppo, and YPG and al-Thowwar Army advance in the countryside of Azaz". Suriye İnsan Hakları Gözlemevi. 7 Şubat 2016. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016. 
  13. ^ "Rus savaş uçakları Halep'te IŞİD karargahını yok etti". 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  14. ^ "'İranlılar ve Şii milislerle savaşıyoruz' | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  15. ^ "Suriyeli Kürtler özerklik ilan etti | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  16. ^ "Muhaliflerle savaşan IŞİD birlikleri ilk kez vuruldu | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 28 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  17. ^ "Halep'te çember daralýyor - Hürriyet DÜNYA". 15 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  18. ^ "Muhalifler Halep'i kurtarmak için Fetih Ordusu kurdu". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  19. ^ ""We Live as in War" - Human Rights Watch". 19 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2014. 
  20. ^ "Syrian protests grow despite attacks, Internet cut". USATODAY.COM (İngilizce). 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  21. ^ "The Struggle for Syria in 2011" (PDF). Institute for the Study of War. Aralık 2011. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2013. 
  22. ^ Flamand, Hugh Macleod and Annasofie. "Army 'cracking' amid crackdown". www.aljazeera.com (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  23. ^ "BBC News - Syria: 'Hundreds of thousands' join anti-Assad protests". 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  24. ^ "'Half a million' protest on streets of Hama". www.aljazeera.com (İngilizce). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  25. ^ "Ramadan eve massacre in Syria". gulfnews.com (İngilizce). 1 Ağustos 2011. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  26. ^ ""We Live as in War"". Human Rights Watch (İngilizce). 11 Kasım 2011. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  27. ^ "Pro-Assad show, 'massacre' mark Syria anniversary; Death toll reaches 9,000". Al Arabiya English (İngilizce). 16 Mart 2012. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  28. ^ "Al-Qaeda-linked Syrian Islamists attack government-held Idlib | News, Middle East | THE DAILY STAR". 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  29. ^ "ÖSO: El Nusra'yla birlikte hareket ediyoruz - Dünya Haberleri - Radikal". 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  30. ^ "İdlib'in El Nusra'nın eline geçmesi ne anlama geliyor? - BBC Türkçe". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  31. ^ "Suriye: İslamcı gruplar 'Cisr eş-Şugur'u ele geçirdi' - BBC Türkçe". 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  32. ^ "Muhalifler İdlib'de ilerliyor | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015. 
  33. ^ "Fua, Kefraya ve Zabadani'de BM gözetiminde ateşkes | soL Haber Portalı | güne soL'dan bakın". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  34. ^ "Rus Jetleri İdlip'te mahkemeyi vurdu: 40 ölü! - AjansHaber.com". 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  35. ^ "Syria: Maarat al-Numan civilians protest against al-Qaeda's Nusra Front after attack on US-backed rebel group". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2016. 
  36. ^ "Nusra Cephesi'nden ÖSO'ya saldırı | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2016. 
  37. ^ "Syrian rebels fight for strategic town in Hama province| Reuters". 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  38. ^ "EA WorldView - Home - Syria Live Coverage: "94 Killed" in Regime Airstrike on Bakery Queue". 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  39. ^ "Syria's top military policeman switches sides - ABC News (Australian Broadcasting Corporation)". 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  40. ^ "Syria regime retakes town as Damascus clashes rage | GlobalPost". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  41. ^ "Syrian Arab news agency - SANA - Syria : Syria news  ::". 30 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  42. ^ "Syrian army regains control of Halfaya town | News | Al Jazeera". 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  43. ^ "ISIL Attack on East Hama has been Repelled | Syria Truths - Syria Truth - The Syrian Truth - The Truth about Syria". 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  44. ^ "Rejim asker yığıyor, halk kaçıyor | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  45. ^ "Syria army in 'vast offensive' backed by Russian strikes - Channel NewsAsia". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  46. ^ "Jaysh Al-Fateh Captures the Strategic Town of Morek While the Syrian Army Captures Tal Uthman and Al-Bani". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  47. ^ "Muhalifler Hama'da ilerliyor". 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  48. ^ "Muhalifler, Hama'da ilerliyor - Timeturk: Haber, Timeturk Haber, HABER, Günün haberleri, yorum, spor, ekonomi, politika, sanat, sinema". 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  49. ^ "Can Syrian opposition defend both Hama and Aleppo at the same time?". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  50. ^ "Jund Al-Aqsa Launches a Large-Scale Offensive in Northern Hama". 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  51. ^ "Syrian Army Seizes Strategic Hilltop Overlooking Morek in Northern Hama". 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  52. ^ "Fierce fighting in Syria's Aleppo:activists | News, Middle East | THE DAILY STAR". 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  53. ^ "Syrian rebels claim control of strategic town | News | Al Jazeera". 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  54. ^ "Syrian Army Ends Opposition Siege on Aleppo | Al Akhbar English". 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  55. ^ "Syrian army to impose blockade in Aleppo - Al-Monitor: the Pulse of the Middle East". 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  56. ^ "Al Qaeda-linked group Islamic State of Iraq and the Levant driven out of Aleppo, Syria, rights group says - ABC News (Australian Broadcasting Corporation)". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  57. ^ "Halep endişesi büyüyor - Milliyet.com.tr". 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  58. ^ "Handarat bölgesi muhaliflerin kontrolünde". 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  59. ^ "21 Muhalif grup "Fetih Ordusu" oluşturdu". 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  60. ^ "Halep'te YPG'den geri adım | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  61. ^ "Suriye'de PYD ile Nusra Cephesi çatıştı, 29 ölü". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  62. ^ "'ÖSO Kobani'de YPG ile birlikte IŞİD'e karşı savaşıyor' | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  63. ^ "Halep operasyonu başladı | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 4 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015. 
  64. ^ "Halep'te muhalifler DAİŞ'le çatışmayı sürdürüyor - TRT Türk - Beş Kıtanın Haber Merkezi". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  65. ^ "El Nusra Cephesi Türkiye sınırındaki noktalardan çekildi - CNN TÜRK". 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  66. ^ "IŞİD ile muhalifler arasında çatışma: 80 ölü - Milliyet Haber". 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  67. ^ "Rusya'dan Suriye'ye operasyon - Takvim - 30 Eylül 2015". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  68. ^ "ABD: Rusya DAEŞ güçlerinin bulunmadığı bölgeleri bombaladı - Güncel Haberler". 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  69. ^ "Suriyeli muhaliflerden Rusya ve İran'a karşı ittifak çağrısı - BBC Türkçe". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  70. ^ "Kerry, Lavrov ile Suriye'yi konuştu". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  71. ^ "İngiltere Dışişleri Bakanı Hammond'dan Rusya'ya eleştiri". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  72. ^ "Fransa Cumhurbaşkanı Hollande'dan Rusya'ya eleştiri | NTV". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  73. ^ "10 soruda Suriye rejiminin Güney Halep saldırısı - Timeturk: Haber, Timeturk Haber, HABER, Günün haberleri, yorum, spor, ekonomi, politika, sanat, sinema". 25 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  74. ^ "Rusya Savaş Uçaklarının Halep Kırsalı Bombardımanında 22 Sivil Öldü". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  75. ^ "'Rusya DAİŞ'e yer açmayı planlıyor'". 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  76. ^ ""YPG, Tişrin Barajı'nı IŞİD'den aldı" | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  77. ^ "Suriye'de YPG'den kritik adım". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  78. ^ "Rusya, YPG'ye Silah İndirdi!". 4 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  79. ^ "Azez'de PYD ile Şam Cephesi arasındaki çatışmalar yoğunlaştı - CNN TÜRK". 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2016. 
  80. ^ "Muhalifler Halep'in kuzeyindeki iki köyü DAEŞ'ten kurtardı". 17 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2016. 
  81. ^ "Syrian army and allies breaks rebel siege of Shi'ite towns - army - Reuters". 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016. 
  82. ^ "TSK, YPG'yi vuruyor | Gündem Haberleri". 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016. 
  83. ^ "Islamist rebels seize village near Aleppo, 73 killed: monitor | Reuters". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  84. ^ "Hezbollah, Syrian Army recapture 2 villages in southern Aleppo (video)". 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  85. ^ "Syrian Army, Liwaa Al-Quds send reinforcements to southern Aleppo". 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  86. ^ "Exclusive: U.S.-backed Syria forces launch offensive for Manbij pocket -U.S. officials | Reuters". 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  87. ^ "Can the Islamic State be defeated without Kurds?". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  88. ^ "U.S.-backed force says Islamic State fleeing Syrian city". 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  89. ^ "Muhalifler Halep'te büyük bir operasyon baÅŸlattı". 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  90. ^ "Syrian opposition kills 60 regime soldiers". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  91. ^ "Times: ABD ve Türkiye arasında güvenli bölge gerilimi var - BBC Türkçe". 17 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  92. ^ "Ahrar'uş Şam'dan Türkiye'nin güvenli bölge planına destek - BBC Türkçe". 22 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  93. ^ "Plan işlerse Türkiye'deki Suriyeliler gidecek - Güncel Haberler". 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  94. ^ "Esed rejimi Nisan'da 51 kez katliam yaptı". 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  95. ^ "Esad BBC'ye konuştu: IŞİD'e hava harekatı konusunda bilgilendiriliyoruz". BBC News Türkçe. 10 Şubat 2015. 5 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  96. ^ "HRW: Suriye rejimi yüzlerce noktaya varil bombası attı". BBC News Türkçe. 25 Şub 2015. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  97. ^ "Rejim güçleri Türkmen köylerine saldırdı - TRT Türk Haberler". 6 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  98. ^ "Rejim uçakları çocukları öldürdü". Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler. 3 Mayıs 2017. 17 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  99. ^ "Suriye'de Türkiye sýnýrýna yakýn Alevi köyünde katliam - Dünya Haberleri - Radikal". 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2015. 
  100. ^ "ABD ve YPG'den 'etnik temizlik' iddialarýna yanýt - Dünya Haberleri - Radikal". 29 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  101. ^ "'Rusya ve Esed rejimi misket bombası kullanıyor'". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  102. ^ "Uluslararası Af Örgütü'nden Rusya'ya eleÅŸtiri". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Suriye_İç_Savaşı_Kuzeybatı_Cephesi&oldid=33516436" sayfasından alınmıştır