Protoavis

*Protoavis*
Yaşadığı dönem aralığı: 210 myö
Noriyen
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Protoavis; Yaşadığı dönem aralığı: 210 myö; Noriyen PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	Protoavis texensis paratipi (TTU P 9201), küçük bir birey.
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Klad:	Dinosauria
Klad:	Saurischia
Klad:	Theropoda
Klad:	incertae sedis
Cins:	†Protoavis; Chatterjee, 1991
Tip tür
	†Protoavis texensis Chatterjee, 1991

Protoavis ("ilk kuş" anlamına gelir), Post, Teksas yakınlarındaki Geç Triyas'ın Noriyen evresi yataklarından parça parça kalıntılardan bilinen sorunlu bir sürüngen taksonudur. Hayvan üzerinde çok fazla tartışma var ve Protoavis'in gerçekte ne olduğuna dair birçok farklı yorum var. İlk tanımlandığında, fosillerin ilkel bir kuşa ait olduğu belirtilmişti; bu, eğer teşhis geçerliyse, kuşların kökenini 60-75 milyon yıl geriye itecekti.

Protoavis texensis'in orijinal tanımlayıcısı, Texas Tech Üniversitesi'nden Sankar Chatterjee, tip örneğinin tek bir hayvandan, özellikle de yaklaşık 210 milyon yıl önce şu anda Teksas, ABD'de yaşamış 35 cm boyunda bir kuştan geldiğini yorumladı.^[2] Archaeopteryx'ten çok daha önce var olmasına rağmen, iskelet yapısının daha çok kuşa benzediği iddia ediliyordu. Protoavis, çenesinin ucunda dişleri ve kafatasının ön tarafında yer alan gözleri olan etçil bir kuş olarak yeniden yapılandırılmıştır ve bu, gececil bir yaşam tarzını düşündürür. Chatterjee orijinal olarak koldaki yapıları tüy topuzları, bazı modern kuşlarda ve kuş olmayan dinozorlarda bulunan uçuş tüylerinin bağlantı noktası olarak yorumladığı için, rekonstrüksiyonlar genellikle onu tüylerle tasvir eder. Ancak, Lawrence Witmer gibi sonraki yazarlar tarafından fosil materyalinin yeniden değerlendirilmesi, bu yapıların gerçek tüy topuzları olup olmadığı konusunda sonuçsuz kalmıştır.

Ancak, Protoavis'in bu açıklaması, Protoavis'in doğru bir şekilde bir kuş olarak yorumlandığını varsayar. Birçok paleontolog, Protoavis'in bir kuş olduğundan veya ona tahsis edilen tüm kalıntıların tek bir türden bile geldiğinden şüpheleniyor, çünkü onun keşif koşulları ve parçalı materyalindeki inandırıcı olmayan kuş sinapomorfileri bulunuyor.^[3] 1984'te Teksas'taki Tecovas ve Bull Canyon Formasyonlarında, bir Triyas nehri deltasının tortul tabakalarında bulunduklarında, fosiller, ani bir selin ardından kitlesel ölüm olayını yansıtabilecek, karmakarışık bir kemik yığınıydı.

Açıklama

Protoavis genellikle, kabaca aynı zamanda yaşayan birkaç poposaurid ve rauisuchid'e benzer şekilde iki ayaklı bir arkozor olarak tasvir edilir. Sankar Chatterjee tarafından yayınlanan bir açıklamada, yapılar tüy topuzları olarak tanımlanmıştır^[2] ancak bunların aslında tüy topuzları olup olmadığı konusunda tartışmalar olmuştur.^[4]

Filogenetik çıkarımlar

Geçerli olduğu takdirde, Protoavis'in kuşların theropodlardan türediği hipotezini çürüteceği iddia edilmiştir.^[5]^[6]^[7]^[8] Paleontologlar, eğer geçerliyse, Protoavis'in kuşların theropod kökenini hiçbir şekilde tahrif etmediğini söylerler.^[9]^[10] Chatterjee'nin kendi farazi kuşunu theropod kökenini savunmak için kullanması, Alan Feduccia'nın Triyas'tan gerçek bir kuşun theropod "dogma"nın çöküşüne yol açacağına dair argümanıyla çelişiyor gibi görünüyor.

Hiçbir uzman kuş anatomisti tarafından incelenmediğinden, taksonun afiniteleri belirsizliğini korumaktadır.^[11]

Bazı paleontologlar Protoavis'i tek bir organizma olarak kabul ederler, ancak kuşa benzer özelliklerini yakınsak evrime indirgerler: Protoavis erken bir dinozor veya bazı kuş benzeri özellikler geliştirmiş ancak doğrudan modern kuşlara giden soyda olmayan başka bir diapsid olabilir. Archosaurlarla doğrudan ilişkili olmayan formlar da dahil olmak üzere diğer birkaç Triyas diapsidi, kuşlarla bazı yakınsak özellikler gösterir. Protoavis'in gerçek hikayesi muhtemelen uzunca bir süre paleontologlar için tartışmalı bir konu olmaya devam edecek.^[12]

En son, Nesbitt vd. (2007) tarafından bir "tetanuran olmayan teropod" olarak tanımlanmıştır.^[3]

Drepanosaurlarla olan benzerliği

Bir drepanosaur olan Avicranium'un kafatası

Drepanosaurlardaki^[a] kuşlara olan benzerlikler, bir drepanosaur kafatasının, Protoavis'e olası yanlış atfedilmesine yol açmış olabilir.^[13]

Notlar

^ Drepanosaurlar, Triyas döneminde Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'da yaşamış, kuş benzeri kafatasları olan diapsid sürüngenlerdir.

Kaynakça

^ "Protoavis". paleobiodb.org. Erişim tarihi: 2021-09-21.
^ ^a ^b Chatterjee (1995). "The Triassic bird Protoavis". Archaeopteryx. 13: 15-31.
^ ^a ^b Nesbitt, Sterling J.; Irmis, Randall B.; Parker, William G. (Ocak 2007). "A critical re‐evaluation of the Late Triassic dinosaur taxa of North America". Journal of Systematic Palaeontology (İngilizce). 5 (2): 209-243. doi:10.1017/S1477201907002040. ISSN 1477-2019. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
^ Ostrom (1996). "The questionable validity of Protoavis". Archaeopteryx. 14: 39-42.
^ Feduccia, A. (1999). The Origin and Evolution of Birds (2nd ed.). Yale University Press, New Haven. 0-300-07861-7
^ Martin (1988). "Review of: The Origin of Birds and the Evolution of Flight, K. Padian (ed)". Auk. 105 (3): 596-597.
^ Tarsitano, S. (1991). Archaeopteryx: Quo vadis? In: Schultze, H. P. and Trueb, L. (eds.), Origins of the Higher Groups of Tetrapods, 319–332.
^ Bock (1997). "Review of: The Origin and Evolution of Birds, by A. Feduccia". Auk. 114 (3): 531-534. doi:10.2307/4089261.
^ Paul, G.S. (2002). Dinosaurs of the Air: The Evolution and Loss of Flight in Dinosaurs and Birds. Johns Hopkins University Press, Baltimore. 0-8018-6763-0
^ Chatterjee, S. (1997). The Rise of Birds: 225 Million Years of Evolution. Johns Hopkins University Press, Baltimore. 0-8018-5615-9
^ Ernst Mayr (2018). Evrim Nedir? (3 bas.). Say Yayınları. s. 98. ISBN 978-605-02-0488-9.
^ "Fossil Record of the Aves". ucmp.berkeley.edu. 6 Haziran 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
^ Renesto, S. (2000). "Bird-like head on a chameleon body: new specimens of the enigmatic diapsid reptile Megalancosaurus from the Late Triassic of northern Italy." Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 106: 157–180.

Dış bağlantılar

"Protoavis'in Kuşların Evrimi'ndeki Konumu İle İlgili Açıklamalar". Evrim Ağacı. 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.

Tarih öncesi Sürüngenler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[13] Drepanosaurlar, Triyas döneminde Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'da yaşamış, kuş benzeri kafatasları olan diapsid sürüngenlerdir.

[Protoavis-kaynak-1] "Protoavis". paleobiodb.org. Erişim tarihi: 2021-09-21.

[Chatterjee1995-2] Chatterjee (1995). "The Triassic bird Protoavis". Archaeopteryx. 13: 15-31.

[:0-3] Nesbitt, Sterling J.; Irmis, Randall B.; Parker, William G. (Ocak 2007). "A critical re‐evaluation of the Late Triassic dinosaur taxa of North America". Journal of Systematic Palaeontology (İngilizce). 5 (2): 209-243. doi:10.1017/S1477201907002040. ISSN 1477-2019. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.

[Ostrom1996-4] Ostrom (1996). "The questionable validity of Protoavis". Archaeopteryx. 14: 39-42.

[Feduccia1999-5] Feduccia, A. (1999). The Origin and Evolution of Birds (2nd ed.). Yale University Press, New Haven. 0-300-07861-7

[6] Martin (1988). "Review of: The Origin of Birds and the Evolution of Flight, K. Padian (ed)". Auk. 105 (3): 596-597.

[7] Tarsitano, S. (1991). Archaeopteryx: Quo vadis? In: Schultze, H. P. and Trueb, L. (eds.), Origins of the Higher Groups of Tetrapods, 319–332.

[8] Bock (1997). "Review of: The Origin and Evolution of Birds, by A. Feduccia". Auk. 114 (3): 531-534. doi:10.2307/4089261.

[Paul2002-9] Paul, G.S. (2002). Dinosaurs of the Air: The Evolution and Loss of Flight in Dinosaurs and Birds. Johns Hopkins University Press, Baltimore. 0-8018-6763-0

[Chatterjee1997-10] Chatterjee, S. (1997). The Rise of Birds: 225 Million Years of Evolution. Johns Hopkins University Press, Baltimore. 0-8018-5615-9

[11] Ernst Mayr (2018). Evrim Nedir? (3 bas.). Say Yayınları. s. 98. ISBN 978-605-02-0488-9.

[12] "Fossil Record of the Aves". ucmp.berkeley.edu. 6 Haziran 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.

[14] Renesto, S. (2000). "Bird-like head on a chameleon body: new specimens of the enigmatic diapsid reptile Megalancosaurus from the Late Triassic of northern Italy." Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 106: 157–180.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]