Portal:Tiyatro
 | 31 Temmuz 2022'de Türkçe Vikipedi'de portallerin sonlandırılmasıyla birlikte, bu portal artık kullanılmamakta ve tarihsel bir kayıt olarak saklanmaktadır. Bu konu hakkında tartışmayı yeniden başlatmak için köy çeşmesi gibi daha geniş bir ortamda görüş isteyiniz. |
Tiyatro Portalı
Tiyatro, oyuncu ya da oyuncular tarafından bir sahnede ya da bir alanda, seyirciler önünde sergilenmesi amacıyla yazılmış ya da doğaçlama oluşturulmuş edebi sahne sanatıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro, bir sahne sanatıdır. Tiyatro eseri, olayları oluş halinde gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın hümanist bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak ifade edilir.
Tiyatro eserinin diğer türlerden en önemli farkı; diğer edebi eserler okumak ve dinlemek için yazılmışken, tiyatro oyununun sahnede seyirci önünde oynanmasıdır. Değer ölçülerini, izleyenin kanaat ve anlayışlarından alır. Göze görünür bir karaktere sahip olması, canlı olarak meydana geliş niteliğiyle toplum psikolojisine hitap eder. Temsil yeri ve eser, tiyatronun edebiyat öğesidir. Bu edebiyat öğesi yanında tiyatro kavramı içinde oyunculuk, sahne düzeni, ışıklandırma, dekor, kostüm, müzik gibi unsurların bütünlüğü söz konusudur.
Tiyatro metinlerine "oyun," metinleri yazan kişiye oyun yazarı (müellif) ve oyunu sahnede canlandıran kişilere ”oyuncu” (ya da daha genel olarak tiyatrocu) denir. Ayrıca eserin sahnelenmesinde görev alan sahne amiri, dekor ve kostüm sorumlusu, ışıkçı, suflör gibi diğer yardımcı elemanlar da vardır.
Dramaturji dramatik kompozisyon ve dramanın temel elementlerinin sahnede sunumudur. Bazı oyun yazarları (dramatistler) bir drama yaratırlarken yazı ile dramaturjiyi birleştirirler. Diğerleri ise bir eseri sahneye uyarlamak için dramaturg denen uzmanlarla çalışırlar. Dramaturji ayrıca daha geniş olarak bir hikâye veya bunun gibi elementleri oynanabilecek bir forma şekillendirme olarak tanımlanabilir. Dramaturji esere veya performansa bir yapı verir. Gerçek yazıdan daha çok, bir dramaturgun işi çoğunlukla tasarlama olarak tanımlanabilir.
"Western Canon"da yeni ufuklar açan eser Aristo tarafından yazılan “Vezin Tekniğidir(Poetica)” (milattan önce 350 civarında yazılmıştır). Bu eserinde Aristotle trajedi ve komediyi incelemektedir. Kendi döneminin Yunan yazarlarını gözlemleyerek sonuçlara ulaşır. Trajedi temel ilgilendiği noktadır ve “Oedipus Rex”i tam ve mükemmel bir dramatik eser olarak görür.
Oscar Wilde İrlanda'nın tanınmış göz cerrahlarından olan Sir William Wilde ve başarılı bir yazar, genç İrlandalı devrimcilere örnek bir şair olan Jane Francesca Wilde'ın ikinci çocuğu olarak Dublin’de doğdu. Babası 1864’te tıp bilimine hizmetleri nedeniyle şövalye unvanı almıştı. Haziran 1855’te aile lüks bir bölgeye taşındı. Wilde’ın kardeşi Isola burada doğdu. Jane Wilde burada cumartesi akşamları Sheridan le Fanu, Samuel Lever, George Petrie, Isaac Butt ve Samuel Ferguson gibi isimleri davet ettiği partiler düzenlerdi. Wilde 9 yaşına kadar evde eğitim gördükten sonra Portora Kraliyet Okulu’na kaydoldu. Yazları aileyle geçiren Wilde kardeşler George Moore’la oyunlar oynardı.
Saygılı Yosma (Fransızca: Fransızca: La Putain respectueuse), Fransız yazar ve filozof Jean-Paul Sartre'ın 1946 yılında Fransızca olarak kaleme aldığı tiyatro oyunu. İki perde olarak yazılan eser 1930'ların Amerika Birleşik Devletleri'nde geçer. Seçkin bir güneyli ailenin, oğullarını, siyahi bir adamı öldürdüğü için ceza almaktan kurtarmaya çalışmasını anlatmaktadır. Aile, bunu beyaz bir hayat kadını olan Lizzie MacKay'i oğulları yerine masum bir siyahi adamı suçlaması için yalancı şahitlik yapmaya ikna ederek başarmaya çalışır.
İlk kez Kasım 1946'da Paris'te sergilenen Saygılı Yosma, Sartre'ın 1945'te ABD'ye yaptığı ziyaretlerdeki gözlemlerine dayanır. Yazar, 1931 yılında bu ülkede gerçekleşen ve dokuz siyahi adamın iki beyaz hayat kadınına tecavüz etmekle suçlanarak ceza aldıkları Scottsboro davasından ve ziyareti sırasında tanıştığı Richard Wright'ın kitaplarından ilham alarak bu oyunu yazdı. Sartre eserde, ırkçılığı ve Amerikan toplumundaki sınıf sistemini beyaz bir fahişe, ona tecavüz etmekle suçlanan siyahi bir adam ve cinayet işlemiş zengin bir beyaz adamın hikâyesini anlatarak ironik bir şekilde eleştirdi.
İstanbul Tiyatro Festivali
20. İstanbul Tiyatro Festivali 3 - 28 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşecek. Festival 3 Mayıs'ta Şahika Tekand'ın yaptığı ve Studio Oyuncuları’nın sahneleyeceği, Samuel Beckett’in Godot'yu Beklerken oyunu ile Uniq İstanbul'da açılacak. Toplam 32 oyun, dans ve diğer gösterinin yer alacağı festivalde, 23 yerli 9 uluslararası yapım yer alıyor. Festivale Türkiye'nin yanı sıra Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İngiltere, İsviçre, İran, Kanada ve Portekiz gibi ülkeler de katılacak. 1 Mart'ta basına açıklandı.
Afife Ödülleri
20. Afife Tiyatro Ödülleri 25 Nisan 2016 tarihinde Haliç Kongre Merkezi’nde yapılan törenle sahiplerine verildi. Yılın En Başarılı Prodüksiyonu ödülü Yanlışlıklar Komedisi oyunu ile Bakırköy Belediye Tiyatroları birliğine, Yılın En Başarılı Yönetmeni ödülü ise Antabus oyunu ile İlham Yazar'a verildi. Yılın En Başarılı Oyuncusu ödüllerini Nihal Yalçın ve İbrahim Selim alırken, Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Oyuncusu ödüllerine ise Tuğçe Altuğ ve Ushan Çakır layık görüldü. Bu sene En Başarılı Sahne Müziği ve En Başarılı Giysi Tasarımı ödülleri ise İBB Şehir Tiyatroları tarafından sahnelenen William Shakespeare'in Onikinci Gece oyununa verildi.
| “ | Benim cephem sahne. Ben tiyatronun bir neferiyim. Asker hastalıktan ölmez; kurşunla ölür. Ben de cephede yani sahnede alkışlarla ve alkışların arasında ölmek istiyorum. | ” |
William Shakespeare'in Fırtına oyununun I. perde 1. sahnesi: Sol taraf: Fırtınaya yakalanıp bir yalnız adaya sürüklenen ve Napoli Kralı Alonso ve Milano Dükası Antonio'nun bindiği gemi, sağ taraf: 12 yıl önce kardeşi Antonio tarafından Milano Dükalığından alınıp sınırdışı edildikten sonra o adada yaşayan Prospero ve kızı Miranda. (Gravür, 1797)
Şubat 2010 (1) Kumbaracı50
Ocak 2010 (2) Talat Artemel, Maurice Chevalier
Aralık 2009 (9) Beyhan Saran, Havin Funda Saç, Nergis Öztürk, Yıldız Kültür, Rıza Akın, Gözde Kansu, Selma Kutluğ, Ruined (oyun), Nazan Kesal
Kasım 2009 (3) Demet Tuncer, Şebnem Bozoklu, Nejat Birecik
Ekim 2009 (4) Palyaço, IV. Henry, Bölüm 2, En İyi Kadın Oyuncu Tony Ödülü (Oyun), God of Carnage
Ağustos 2009 (1) Mete Sezer
Haziran 2009 (2) İstanbul Efendisi, Saygılı Yosma
Mayıs 2009 (6) Yaman Tarcan, Jerzy Grotowski, Caveman, War Horse (oyun), Selçuk Baran, Yedi Yahudi Çocuk, Ege Üniversitesi Tiyatro Topluluğu, EÜTT Tiyatro Günleri
Mart 2009 (4) Delil Yetersizliği (oyun), Sefiller (müzikal), İzmir Devlet Tiyatrosu, Sabancı Uluslararası Tiyatro Festivali, Gilbert ve Sullivan
Şubat 2009 (7) Türkel Minibaş, Aç Sınıfın Laneti, Salih Tozan, Burhanettin Tepsi, Seyfi Havaeri, Erhan Yazıcıoğlu, Hayvan Çiftliği (oyun)
Ocak 2009 (4) Hüseyin Şadi Karagözoğlu, Turan Oflazoğlu, Kandemir Konduk, Neil Simon
Temmuz 2015 (1) Kerbela (oyun)
Nisan 2016 (3) Kosova Ulusal Tiyatrosu Mazhit Gafuri Başkurt Akademik Drama Tiyatrosu Slovak Ulusal Tiyatrosu
Mayıs 2016 (1) 39 Basamak (oyun)
Tarih: Sanskrit Oyunları • Natya Shastra • Natya Shastra of Bharata • Koodiyattam • Bhasa • Kālidāsa • Kathakali • Bhavabhuti • Harsha • Chinese theatre • Cantonese Opera • Beijing Opera • Ramakien • Noh • Bunraku • Kabuki • Butoh • Theatre of Ancient Greece • Theatre of ancient Rome • Medieval theatre • Commedia dell'Arte • English Renaissance theatre • Restoration comedy • Restoration spectacular • Neoclassicism • Twentieth century theatre
Türleri: Komedi • Drama • Müzikal tiyatro
Felsefe: Aristoteles • Poetics • Konstantin Stanislavski • Antonin Artaud • Bertolt Brecht • Orson Welles • Peter Brook • Jerzy Grotowski • Meisner technique • Stanislavsky System • Method acting • Presentational acting
Organizasyon: Community theatre • Dinner theatre • Fringe theatre • Summer stock theatre • Regional theatre • Off-Off-Broadway • Off-Broadway • Off West End • Broadway theatre • West End theatre
Dernekler: Actors Equity Association • Society of Stage Directors and Choreographers • International Alliance of Theatrical Stage Employees
Ödüller: Back Stage West Garland Awards • Drama Desk Award • Evening Standard Awards • Green Room Award • Hans-Reinhart-Ring • Helpmann Award • Joseph Jefferson Award • Laurence Olivier Awards • London Critics' Circle Theatre Awards • Lucille Lortel Award • Manchester Evening News • Matilda Award • New York Innovative Theatre Awards • Molière Award • Obie Award • Ovation Awards • Sangeet Natak Academy Award • Theatre Pasta Theatre Awards • Tony Award
Stagecraft: Theatre director • Playwright • Actor • Production team • Set designer • Lighting designer • Costume designer • Sound design • Dramaturg • Stage management • Production manager • Technical theatre
