Pompa depolama hidroelektrik
Pompaj Depolamalı Hidroelektrik (PDH) yük dengesi oluşturmak amacıyla yapılan hidroelektrik enerji depolama sisteminin bir türüdür.
Yapısı
değiştirBu sistemin metodu, düşük bir yükseklikte bulunan rezervuarda biriktirilen suyun, daha yüksekte bulunan bir rezervuara pompalanması ile çevrimin sağlanmasıdır. Elektrik talep periyoduna göre, talebin az olduğu periyotlarda, alt rezervuardaki su elektrik pompaları ile üstteki rezervuara pompalanır. Elektrik talebinin yüksek olduğu periyotta ise tıpkı depolamalı hidroelektrik santrallerinde olduğu gibi, üst rezervuarda bulunan su türbinlenerek elektrik enerjisi üretilmiş olur.
PDH santralleri için en büyük dezavantaj, kurulacağı arazi yapısı ve su kaynağının aynı anda karşılanması gerekliliğidir. Bu nedenle kurulacak arazi yapısı, su kaynağına yakın dik yamaçlı tepeliklerdir.
Dünyada ilk PDHES İsviçre'de 1882 yılında kurulmuş, nükleer santrallerin çoğalmasıyla sayıları hızla artmıştır.
Yararları
değiştirElektrik enerjisinin en büyük dezavantajı depolanamamasıdır. Bu tarz santraller sayesinde, elektrik üretimi için kullanılacak hidro enerji, potansiyel enerjiye dönüştürülmüş olur. Geri kazanım verimliliği %70-80 civarındadır.[1]
Bir ülke elektriğini nükleer santral gibi durdurulamayan, termik santraller gibi durdurulması ekonomik olmayan santrallerden sağlıyorsa, PDHES'e ihtiyacı vardır. Bu ülkelerin kesintili olan yenilenebilir kaynaklarından verimli yararlanabilmesinin yolu elektriği depolamaktır.[2]
Pompaj Depolamalı Hidroelektrik Santralleri (PDHES) diğer elektrik depolama yöntemlerinden; hızlı kurulmaları, ucuza mal olması, depolama kapasitesinin büyüklüğü, verimliliği, çevre sorunu oluşturmaması ile ayrılmaktadır.[1]
Yapılan çalışmalarda Avrupa ülkeleri arasında en yüksek PDHES kapasitesi 19,631 TWh ile Türkiye'dir.[2] Türkiye hidroelektrik potansiyelinden %100 yararlansa bile 2020 yılı ihtiyacının ancak %30'unu karşılayabilecektir.[1]
Türleri
değiştirBu santrallerde biri alt biri üst olmak üzere yükselti farkı olan iki rezervuar olmalıdır. Her ikisin de değişik olduğu sistemler geliştirilmiştir:[2]
- Aynı akarsu üzerinde yakın kurulmuş barajlar PDHES olarak kullanılabilir. En yaygın yöntem de budur. Japonya'da Azusa Nehri üzerindeki Azumi PDHES ve Midono PDHES gibi.
- Bir barajın üst kısmına daha küçük bir baraj yapılması.
- Akarsu yatağında olmayan bir alana suni alt rezervuarın, yüksek bir alana üst rezervuarın yapılması(saf PDHES).
- Deniz suyunun üst rezervuara pompalanması yöntemi Japonya'da, Okinawa Yanbaru santralinde kullanılmaktadır.
- Doğal bir gölün alt rezervuar olduğu sistemler. Ulubat Gölü ile Çınarcık Barajı arasında böyle bir sistem kurulabileceği değerlendirilmektedir.
- Alt seviyedeki akarsu ile üst kısımdaki göl arasında kurulabilir. Van Gölü ile Keser Çayı arasında böyle bir proje düşünülmüştür.[3]
Dünyadaki Örnekler:
| Santral | Konum | Ülke | Kapasite |
|---|---|---|---|
| Bath County Pumped Storage Station | 38°12′32″N 79°48′00″W | Amerika | 3,003 |
| Guangdong Pumped Storage Power Station | 23°45′52″N 113°57′12″E | Çin | 2,400 |
| Huizhou Pumped Storage Power Station | 23°16′07″N 114°18′50″E | Çin | 2,400 |
| Okutataragi Pumped Storage Power Station | 35°14′13″N 134°49′55″E | Japonya | 1,932 |
| Ludington Pumped Storage Power Plant | 43°53′37″N 86°26′43″W | Amerika | 1,872 |
Galeri
değiştir-
Missouri'deki Taum Sauk'un kabartma topoğrafya haritası -
Okinawa Yanbaru Seawater Pumped Storage Power Station -
-
Kaynakça
değiştir- ^ a b c Sertkaya, Ahmet Ali; Saraç, Maksut; OMAR, Muhammed Arslan. "POMPAJ DEPOLAMALI HİDROELEKTRİK SANTRALLERİNİN TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ" (PDF). 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2017.
- ^ a b c AYDER, Prof. Dr. Erkan (2015). "POMPAJ DEPOLAMALI HİDROELEKTRİK SANTRALLER" (PDF). itu.edu.tr. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2017.
- ^ "Doğu Anadolu'yu "uçuracak" proje". milligazete.com.tr. 29 Mart 2012. Erişim tarihi: 11 Nisan 2017.[ölü/kırık bağlantı]