Makedonca

Güney Slav dili

Makedonca (kendi dilinde: македонски / makedonski), Güney Slav dillerinin doğu grubundan bir dildir. Makedonların ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin resmî dilidir.

Makedonca
македонски јазик
TelaffuzMakedonca telaffuz: [maˈkɛdɔnski jazik]
BölgeBalkanlar
EtnisiteMakedonlar
Dönem6. yüzyıl - Günümüz[1]
Dil ailesi
DiyalektlerMakedon diyalekti
Yazı sistemiKiril alfabesi (Makedon alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil Kuzey Makedonya
Tanınmış azınlık dili Arnavutluk
 Romanya
 Sırbistan
Dil kodları
ISO 639-1mk
ISO 639-2mac (B)
mkd (T)
ISO 639-3mkd
Kuzey
  Alt Polog
  Crna Gora
  Kumanovo / Kratovo

Batı

  Merkezi
  Yukarı Polog
  Reka
  Mala Reka / Galičnik
  Debar
  Drimkol / Golo Brdo
  Vevčani / Radοžda
  Yukarı Prespa / Ohrid
  Alt Prespa

Doğu

  Mariovo / Tikveš
  Štip / Strumica
  Maleševo / Pirin

Güney

  Korča
  Kostur
  Nestram
  Solun / Voden
  Ser / Drama
Vikipedi
Vikipedi
Özgür Ansiklopedi Vikipedi'nin Makedonca (mk) sürümü

Makedon alfabesindeki harflerin okunuşları UFA ile gösterilmiştir.

Аа
/a/
Бб
/b/
Вв
/v/
Гг
/ɡ/
Дд
/d/
Ѓѓ
/gʲ/
Ее
/ɛ/
Жж
/ʒ/
Зз
/z/
Ѕѕ*
/ʣ/
Ии

/i/

Јј
/j/
Кк
/k/
Лл
/l/
Љљ
/ʎ/
Мм
/m/
Нн
/n/
Њњ
/ɲ/
Оо
/ɔ/
Пп
/p/
Рр
/r]/
Сс
/s/
Тт
/t/
Ќќ
/kʲ/
Уу
/u/
Фф
/f/
Хх
/h/
Цц
/ʦ/
Чч
/ʧ/
Џџ
/ʤ/
Шш
/ʃ/

* Ѕѕ harfi (J hariç) tıpkı diğer harflerde de olduğu gibi Latin alfabesinden gelme değildir. Yunan Stigma ς harfinden gelmektedir. Latin S harfine benzemesi rastlantısaldır.

Makedonca yazıya dökülen ilk Slav dilidir. Yazıya dökülmesiyle (9. Yüzyıl) gelişmeye başlar. Makedon dili yüzyıllarca komşuları tarafından inkâr edildi. Bulgarlar Makedoncayı Bulgarcanın bir diyalekti kabul ettiler. Makedonca ilk gelişmesine rağmen ilk sözlük 1875'te Gjorgji Pulevski tarafından kaleme alınmış,[2] 1903'te standartlaşmış, 1945'te Tito ve Anti-faşist Makedon meclisi tarafından 1945'te resmiyet kazanmıştır. Fonetiğe uygun harflerle Krste Misirkov adlı Makedon dilbilimci tarafından ilk Makedon alfabesi 1903'te oluşturulmuştur. Daha sonradan 1945'te yazıda da uyum sağlamak amacıyla aynı seslerle Anti-Faşist Makedon Meclisi tarafından yeniden düzenlenmiştir. Makedoncanın varlığını uzun yıllar kabul etmeyen Bulgaristan, 1999 yılında imzalanan protokol ile Makedonya Cumhuriyeti'nin resmî dili olarak Makedoncayı kabul etmiştir.

Eski Makedonca (9. yüzyıl - 18. yüzyıl), Yeni Makedonca (1802-1944) ve Çağdaş Makedonca (1945 - günümüz) şeklinde 3 temel döneme ayrılır.[3]

Genel ifadeler

değiştir
Türkçe Makedonca Transkripsiyon
Makedonca македонски makedonski
Merhaba здраво zdravo
Nasılsın? како си? kako si?
İyi günler добар ден dobar den
Hoşgeldin добре дојде dobre dojde
Günaydın добро утро dobro utro
Hoşçakal пријатно prijatno
Lütfen молам molam
Teşekkür ederim благодарам blagodaram
Affedersiniz извинете izvinete
Ne kadar? колку? kolku?
Evet да da
Hayır не ne
Anlamıyorum не разбирам ne razbiram
Tuvalet nerede? каде е тоалетот? kade e toaletot?
İngilizce konuşur musunuz? Зборувате ли англиски? Zboruvate li angliski?
  • Денес(Denes): Bugün
  • Утре(Utre): Yarın
  • Седмица(Sedmica [ c:ts ]): Hafta
  • Месец (Mesec): Ay
  • Година (Godina): Yıl
  • Свет(Svet): Dünya
  • Понеделник(Ponedelnik): Pazartesi
  • Вторник(Vtornik): Salı
  • Среда(Sreda): Çarşamba
  • Четврток(Chetvrtok): Perşembe
  • Петок(Petok): Cuma
  • Сабота(Sabota): Cumartesi
  • Недела(Nedela): Pazar

Makedonca Aylar

değiştir

Makedoncada ay isimleri kültüre göre ayrılan iki tip şeklinde kullanılmaktadır.

İlki Slav dillerde de kullanılan Gregoryen takvimi ay isimleri iken, ikinci tip kullanım ise daha çok hava durumu ve tarım ile ilişkilendirilen Eski Makedonca ay isimleridir.

No. Latince Türkçe Makedonca Kiril Macedonca Latin Eski Macedonca Okunuşu Anlamı
1. Ianuarius Ocak Јануари Januari Коложег Koložeg Odun yakma ayı
2. Februarius Şubat Февруари Fevruari Сечко Sečko Buz ayı
3. Martius Mart Март Mart Цутар Cutar Çiçeklenme ayı
4. Aprilis Nisan Април April Тревен Treven Çimlenme ayı
5. Maius Mayıs Мај Maj Косар Kosar Çalı çırpı ayı
6. Iunius Haziran Јуни Juni Жетвар Žetvar Meyve olgunlaşma ayı
7. Iulius Temmuz Јули Juli Златец Zlatec Altın ay
8. Augustus Ağustos Август Avgust Житар Žitar Buğday ayı
9. September Eylül Септември Septemvri Гроздобер Grozdober Üzüm toplama ayı
10. October Ekim Октомври Oktomvri Листопад Listopad Yaprak düşme ayı
11. November Kasım Ноември Noemvri Студен Studen Soğuk ayı
12. December Aralık Декември Dekemvri Снежник Snežnik Kar ayı

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2013. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016.