Lüksemburgca (Lüksemburgca: Lëtzebuergesch, Fransızca: Luxembourgeois, Almanca: Luxemburgisch) Lüksemburg'un resmî dillerinden biridir. 1984 yılında Almanca ve Fransızcanın yanında, Lüksemburg'un resmî dili olarak kabul edilmiştir. Dünya çapında 320,830 kişi Lüksemburgca konuşabilmektedir.[2]

Lüksemburgca
Lëtzebuergesch
Ana dili olanlarLüksemburg, Belçika, Fransa, Almanya
Konuşan sayısı400,000[1]  (2010)
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin
Dil kodları
ISO 639-1lb
ISO 639-2ltz
ISO 639-3ltz

Dil Ailesi

değiştir

Lüksemburgca, Hint-Avrupa dil ailesi hiyerarşisinin alt gruplarından Orta Aşağı Almanca dil grubunun Batı Merkezi Almanca kısmında yer alan bir dildir. Zaman zaman Lüksemburgca bir Almanca ağzı olarak görülür.

Lüksemburgca 26 harfli bir Latin Alfabesi'yle yazılır. Diyakritik işaret olarak "é", "ä" ve "ë" olarak 3 farklı harf almıştır.

Değişim

değiştir

Bir sözcüğün sonunda yer alan -n, başka bir sözcükle birleşme olduğunda silinir.

(Sözcükler arasında) den + Ball → de Ball ("Top"), wann + mer ginn → wa mer ginn ("Biz giderken")
(Birleşik sözcüklerde) Dammen + Schong → Dammeschong ("Kadın ayakkabıları")

Aşağıdaki gibi durumlarda ise -n silinmez:

  • n, d, t, z, or h harflerinden önce.
den Tuerm ("kule"), wann hien drénkt ("O (eril) içerken")
Gromperenzalot ("Patates salatası"), fënnefandrësseg ("35")
  • Bir sesli harften önce
den Apel ("elma"), wann ech ginn ("Ben giderken")
Ouerenentzündung ("kulak iltihabı")
  • Cümlenin sonunda veya bir noktalama işaretinden önce.
Ech hunn (wéi gëschter) vill geschafft. ("Çok iş yaptım (Tıpkı dün olduğu gibi)")
  • Bu silme, başlarında s: säin, si/se/s', sech, seng, sou (Ve belki diğerleri) bulunan sözcüklerde ve bunları takip eden sözcüklerden önce isteğe bağlıdır.

Küçük bir sözlük

değiştir
  • eent - 1
  • dräi - 3
  • véier - 4
  • aacht - 8
  • siwwenzéng - 17
  • Moss - kız
  • Schong - ayakkabı
  • Suen - para
  • Timber - posta pulu
  • Wéi al bass du? - Kaç yaşındasın?
  • Mäin Num ass ... - Adım ...
  • Äddi! - Eyvallah!
  • An der Rei. - Tamam.
  • Pleséier - sevinç, eğlence
  • Tommel-dech! - Haydisene!
  • Paräis - Paris
  • Zännbiischt - diş fırçası
  • Boîte - disko

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2013. 
  2. ^ "Ethnologue report for Luxembourgeois". 3 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2009.