Kuzey ve Güney (jeopolitik)
Kuzey ve Güney, jeopolitikte ülkelerin sosyo-ekonomik ve politik özelliklerine göre gruplandırılmasını tanımlamak için kullanılan bir terimdir.
Güney ülkeleri, genellikle Latin Amerika, Asya, Afrika ve Okyanusya'daki bölgeleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Avrupa ve Kuzey Amerika dışındaki bölgeleri ifade eden üçüncü dünya da dahil olmak üzere bir terim ailesinden biridir. Hepsi olmasa da bu ülkelerin çoğu düşük gelirlidir ve genellikle siyasi veya kültürel olarak uçurumun bir tarafında marjinalleştirilirken diğer tarafında Kuzey ülkeleri yer alır. Bu nedenle, terim doğası gereği coğrafi bir güneye atıfta bulunmaz; örneğin, Güney ülkeleri çoğu coğrafi olarak Kuzey yarımküre içerisinde yer almaktadır.[1]
Kuzey ülkeleri, İsrail, Japonya ve Güney Kore istisna olmak üzere çoğunlukla Batı dünyasıyla ilişkilidir ve Güney, daha önce üçüncü dünya ülkesi olarak adlandırılan gelişmekte olan ülkeler ile Doğu dünyası ile büyük ölçüde karşılık gelmektedir. Coğrafi olarak, Güney ülkeleri çoğunlukla Latin Batı ve çoğu Afrika ülkesi gibi ne Batılı ne de Doğulu olan bölgelerden oluşur. İki grup genellikle, özgürlük endeksleriyle tanımlandığı şekliyle, farklı refah seviyeleri, ekonomik gelişme, gelir eşitsizliği, demokrasi ve siyasi ve ekonomik özgürlük açısından tanımlanır. Genel olarak Kuzey ülkelerinin bir parçası olarak görülen devletler, ileri teknoloji, imalat ve enerji endüstrilerinin yanı sıra büyük, iyi gelişmiş altyapı ile daha zengin ve daha az eşitsiz olma eğilimindedir. Güney ülkeleri genellikle daha genç kurumlara sahip gelişmekte olan ülkelerdir. Birincil sektör ihracatına büyük ölçüde bağımlı olma eğilimindedirler. Kuzey ve Güney arasındaki ayrım sıklıkla sorgulanan bir terimdir.[2]
Kaynakça
değiştir- ^ "Introduction: Concepts of the Global South". gssc.uni-koeln.de. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ Therien, Jean-Philippe (2010). "Beyond the North-South divide: The two tales of world poverty". Third World Quarterly. 20 (4). ss. 723-742. doi:10.1080/01436599913523. JSTOR 3993585.
Dış bağlantılar
değiştir
- Share The World's Resources: The Brandt Commission Report, a 1980 report by a commission led by Willy Brandt that popularized the terminology
- Brandt 21 Forum 6 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., a recreation of the original commission with an updated report (information on original commission at site)