Kaygusuz Abdal (ö. 1444[1]) asıl adı "Gaybi" olan Alevî-Bektaşî halk ozanı ve Türkmen şairi.

Kaygusuz Abdal.

Yaşamı

değiştir

Hayatı hakkındaki bilgiler ölümünden tahminen bir buçuk asır sonra kaleme alınmış olan anonim menakıbnamesiyle diğer eserlerindeki ipuçları üzerinden yapılan yorumlara dayanmaktadır.[1] Menakıbnameye göre Alanya sancağı beyinin oğludur ve adı Gaybi'dir. Minbername adlı eserindeki, "Aşık olsam adım tembel Alayi" mısrasındaki Alayi kelimesinden hareketle gerçek adının Alaeddin olduğu tahmin edilmiştir.[1]

Dedesinin Alaeddin bin Yusuf babasının ise Alaiye Begi Hüsameddin Mahmud olduğu rivayetten öteye geçmemektedir.[1] Hacı Bektaş-ı Veli’den sonra Bektaşîlik tarikâtının başına geçen Abdal Musa'ya bağlanarak tasavvuf yoluna girdi. Kaygusuz Abdal, Bektaşî erkannâmesi üzerinde bazı düzenlemeler yaparak Bektaşîliğin ilk "erkannâmesini" hazırladı. Böylece Bektaşîlik Tarikatı’nın ilk “tüzük yapıcısı” “Kaygusuz Abdal” olmuş oldu. Mısır'a giderek Bektaşîliği yaymaya çalıştı ve orada öldü.

Edebî üslûbu

değiştir

Didaktik türdeki eserlerinde açık ve yalın bir dil kullandı. Nükteli ve iğneli bir üslubu vardır. Alevî-Bektaşî Türk şiir geleneğini sürdürdü. Bazı şiirlerinde Yunus Emre'nin etkileri görülür.

Eserleri

değiştir
  • Divân
  • Sarây-nâme
  • Minber-nâme
  • Dil-güsâ
  • Gevher-nâme
  • Budala-nâme
  • Mesnevi
  • Muglâta-nâme (Kitab-ı miğlate)[kaynak belirtilmeli]
  • Esrâr-i Hurûf
  • Vücûd-nâme

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 25, sayfa: 74