II. Richard (oyun)

Kral II. Richard (İngilizce özgün adı:The Tragedy of King Richard the Second) ünlü İngiliz yazar William Shakespeare'in tarihsel trajedilerinden biridir. 1595'te yazıldığı varsayılmaktadır. 1377-1399 döneminde saltanat süren İngiltere Kralı II. Richard'ın hayatını anlatır. Kendi başına ayrı bir oyun olmayıp (bazı Shakespeare uzmanları tarafından Henriad adı verilen) bir dörtlü oyun grubunun birinci oyunu olduğu iddia edilmektedir. Bu Henriad oyun grubunun diğer ucu esere konu olan kralın hükümdarlığa geçiş tarihi itibarıyla şöyle sıralanabilir: IV. Henry, Bölüm 1, IV. Henry, Bölüm 2 ve V. Henry.

II. Richard The Tragedy of King Richard the Second
The Tragedy of King Richard the Second
1623 "birinci folyo" baskısında "II. Richard" oyunu başsayfası
Yazar	William Shakespeare
İlk gösterim	yak. 1595
Ülke	İngiltere
Orijinal dil	İngilizce
Tür	Tarihsel oyun

II. Richard oyununun 1615 beşinci quatro baskısısın ilk sayfası

Shakespeare'in yapıtlarının Birinci Folyo (1623) edişyonu bu oyunu bir tarihsel oyun olarak sıralarsa da daha önceki Quatro (1597) edişyonunda Kral İkinci Richard'ın Trajedisi olarak anılır.

Karakterler

Kral II. Richard portresi. Ressam bilinmiyor.

• Kral II. Richard
• Gaunt'lu John, 1. Lancaster Dükü, kralın amcası
• Langley'li Edmund, 1. York Dükü, kralın amcası
• Henry Bolingbroke (bazen Bullingbrook olarak yazılır), Hereford Dükü, Gaunt'lu John oğlu, sonradan İngiltere Kralı V. Henry
• Aumerle Dükü, ([[Northwich'li Edward, 2. York Dükü]|Edward, Albermarle Dükü]], 1. York Dükü'nun oğlu0
• Thomas Mowbray, 1. Norfolk Dükü
• Surrey Dükü (Thomas Holland, 1. Surrey Dükü)
• Salisbury Baronu (John Montacute, 3. Salisbury Baronu)
• Lord Berkeley (Thomas de Berkeley, 5. Baron Berkeley)
• Bushy (Sir John Bussy}, Bagot (Sir William Bagot), Green (Sir Henry Green): Kral Richard'in nedimleri
• Henry Percy, 1. Northumberland Baronu
• Henry 'Hotspur' Percy, oğlu
• Lord Ross (William de Ros, 7.de Ros Baronu)
• Lord Willoughby (William Willoughby, 5. Willoughby de Eresby Baronu)
• Lord Fitzwalter (Walter Fitzwalter, 5. Fitzwalter Baronu)
• Carlisle Başpiskoposu (Thomas Merke)
• Westminster Başrahibi (William de Colchester)
• Lord Marshal (1399da Surrey Dükü'nün unvanı, bu oyunda bu unvan bildirilmemektedir)
• Sir Stephen Scroop
• Sir Piers Exton
• Galler ülkeli askeri komutan
• Richard'ın Kraliçesi (Bohemya'lı Anne ö.1394 ile Richard'ın ölüm tarihinde daha çocuk olan Valois'li Isebella'dan oluşturulan bileşik bir karakter)
• York Düşeşi (Aumerle'nin annesi olan Kastil'li Infanta Isabella, ö.1392 ile hiç çocuğu olmayan Joan Holland, 'dan oluşturulan bileşik isimi verilmemiş bir karakter)
• Gloucester Düşeşi (Eleanor de Bohun, Woodstock'lu Thomas, 1. Duke of Gloucester Dükü, kralın amcasının dul karısı)
• saray mensupları, lordlar, askerler, ulaklar, vb..

Konu özeti

II. Richard'ın öldürülmesi. Ressam:Francis Wheatley R.A.

I. Perde: Sürgüne gönderme

Yüzyıl Savaşı'nı başlatan III. Edward'in torunu olan Plantegenet'li II. Richard iki dük arasında bulunan uyuşmazlık üzerinde arabuluculuk yapması gerekmektedir. Bu uyuşmazlıkta bir taraf Norfolk Dükü olan Thomas Mowbray ve diğer taraf da Kral'ın kendi kuzeni olan Lancaster Dükü Henry Bollingbroke'dur. Lancaster Dükü, Thomas Mowbray'i (hem kendi amcası hem de Kral II. Richard'ın amcası olan) Glouceter Dükü'ne karşı suikast tertip edip onu öldürmeyi planlamakla, yani krallığa ve ülkeye ihanet etmekle itham etmektedir. Fakat bu iki taraf bilmemektir ki bu suikast planının asıl tertipçisi Kral II. Richard'ın kendisidir. Kral iki taraf arasında çatışma çıkmasını yasaklar ama bunda başarı sağlayamaz ve iki taraf arasında bir silahlı çatışma çıkar. Bu sefer Kral zorla araya girer ve her iki tarafa da sürgüne gitme cezasi verir. Kuzeni Bollingbroke için sürgünlük altı yıl olacaktır; Mowbray için sonsuzdur.

II. Perde: İsyan

Sürgündeki Bollingbroke'un babası ve Kral Richard'ın amcası olan Gaunt'lu John ölür. Gaunt'lu John, Richard genç yaşta tahta geçtiğinde ona taht naipliği yapmış çok büyük bir servet olan asil bir kişidir. Gaunt'lu John'un bütün servetinin hukuken oğlu Bolligbroke'a geçmesi gerekmektedir. Ama Richard İrlanda'ya yapacağı bir askeri seferi finanse etmek için amcasının tüm servetini müsadere edip kendi eline geçirir. Richard'in İrlanda'ya sefere gidip İngiltere'den ayrılmasını fırsat bilen ve babasının bir eski arkadaşı olan Northumberland Baronu'nun desteğini alan Bollingbroke, kendine geçmesi hukuken gereken mirasını geri almak bahanesi ile İngiltere'ye döner. Bollingbroke kendi hakkını aramasının doğru olduğuna İngiliz soylularını, bu arada Kral Richard'ın diğer bir amcası olan ve İngiltere'de taht kaymakamlığı görevini yapan, York Dükü'nü de, inandırmıştır.

III. Perde: Karşı karşıya gelme

Richard İrlanda'ki seferinden geri döndüğünde Bollingbroke'u kendine karşı isyan etmiş olarak bulur. İngiltere'de bunun kendine sadık kalan soylular, özellikle kendinin nedimi olan Baron Bushy ve Baron Green, idam edilip ortadan kaldırılmışlardır. Bollingbroke bölge bölge İngiltere'yi eline geçirerek Richard'ı kovalayıp bir tuzağa sıkıştırır. Elindeki askerî güçlerin sayıca yetersizliği ve soylular ve halk arasında popüler olmaması nedeniyle Richard kendini teslim etmek gerektiğini anlar. Halbuki o zamana kadar kendini Tanrı'nın seçtiği kişi olduğunu kabul edip kayıtsız şartsız tek başına hükûmet etmenin ne kadar zayıf insancıl temellere dayandığını anlayamamıştır.

IV. Perde: Tahttan feragât etme

Richard'ın yakın nedimlerinden olan Lord Bagot esir düşmüştür ve Gloucester Düküne suikastın, York Dükünün oğlu ve Bollingbroke ve Richard'ın kuzeni olan, Aumerle Dükü tarafında hazırladığını iddia eder. O zaman York Dükü araya girerek Bollinbroke'a Richard'ın kendi lehine tahtan feragât etmeye hazır olduğunu bildirir. Richard'a sadık olan Carlisle Başpiskopuşu Richard'ı feragât etmekten vazgeçirmeye çalışır; ama Northumberland Baronu tarafından tutuklanarak bu uğraşı boşa gider. Richard gelir ve tahttan feragât ettiğini ilan eder. Fakat York Dükü yerine, kuzeni Henry Bollingbroke kral olarak İngiltere Krallık tacını giyer. Bu gelişmeden hiç hoşlanmayan Aumerle Dükü, Carlisle Başpiskoposu ve Westminster Başpiskoposu, Bolligbroke aleyhinde bir komplo düzenlemeye başlarlar.

V. Perde; İdam Edilme

Eski Kral Richard kuzey İngiltere'de Pomfret'te tutuklu olarak Northumberland'ın eline teslim edilecektir. Richard, Fransa'ya dönecek ve sonra Fransa'da kraliçe olacak Valois'li Kraliçe İsebella ile vedalaşır. York Dükü ise, oğlu Aumerle Dükü'nün içinde bulunduğu yeni kral Henri Bollingbrooke'a karşı hazırlanan komployu ortaya çıkarmıştır. Henry Bollingbrooke'a bu komployu hemen haber verir. Bunu duyan Aumerle Dükü, annesi York Düşesi aracılığıyla yeni kralldan kendini affetmesi diler ve komplo yoldaşlarını ele verir. Yeni Kral da kendini affeder. Ancak komplonun diğer üyelerini ve hala İngiltere'de Richard'ın taraftarı olduğu bilinenleri yakalatır ve hepsini öldürterek ülkeyi kana bular. En son olarak kuzeyde tutuklu bulunan Richard'ı elimine etmek görevini Lord Exton'a verir.

Türkçeye çeviriler

• II. Richard. Çev. Hamit Çalışkan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1992

Film uyarıları

Yıl	Film ismi	Yapımcı ülke	Rejisor	Başroller	Notlar
1950	The Tragedy of King Richard II	Birleşik Krallık	Royston Morley	Alan Wheatley (Richard II.)	TV-filmi
1954	Richard II	ABD	George Schaefer	Maurice Evans (Richard II.)	TV-filmi
1978	King Richard the Second	Birleşik Krallık	David Giles	Derek Jacobi (Richard II.)	TV-filmi
1982	Richard II	ABD	William Woodman
1997	Richard II	Birleşik Krallık	Deborah Warner	Fiona Shaw (Richard II.)	TV-filmi
1997	Richard II.	Almanya	Claus Peymann	Michael Maertens (Richard II.)	TV-filmi
2003	Richard II	Birleşik Krallık		Mark Rylance (Richard II.)	TV-filmi

Ayrıca bakınız

• II. Richard

Dış bağlantılar

• [1] 15 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wikisource'da II.Richard oyununun tam metni (İngilizce).