I. Hişâm
I. Hişâm (Arapça: هشام بن عبد الرحمن, Hişâm b. Abdirrahmân) Endülüs Emevî Devleti'nin ikinci emiridir. 6 Ekim 788 - 16 Nisan 796 tarihleri arasında hüküm sürmüştür.[1]
| I. Hişâm | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 I.Hişâm adına basılmış dirhem | |||||
| 2. Kurtuba Emîri | |||||
| Hüküm süresi | 6 Ekim 788 – 16 Nisan 796 | ||||
| Önce gelen | I. Abdurrahman | ||||
| Sonra gelen | I. Hakem | ||||
| Doğum | 26 Nisan 757 Kurtuba | ||||
| Ölüm | 16 Nisan 796 (38 yaşında) Kurtuba | ||||
| |||||
| Hanedan | Emevi Hanedanı | ||||
| Babası | I. Abdurrahman | ||||
| Dini | İslam | ||||
Hişâm, 26 Nisan 757'de Kurtuba'da doğdu. Endülüs Emevi Devleti'nin kurucusu olan babası I. Abdurrahman'ın ilk oğludur.
Emirliği
değiştirTahta çıkışı ve isyanlar
değiştirBabasının ölüm haberini alınca valilik yaptığı Mâride'den Kurtuba'ya ulaştı. 7 Ekim 788'de devlet adamlarının ve halkın biatını aldı ve tahta geçti. Fakat ağabeyi Tuleytula valisi Süleyman, yaşının büyüklüğü nedeniyle tahtta hak iddia ederek Hişâm'ın emirliğini kabul etmedi. Kısa süre sonra küçük kardeşi Abdullah da Süleyman'a katıldı. Hişâm önce sorunu barışla halletmeye çalışsa da başarılı olamadı. Kuvvet kullanarak ikisinin de isyanını bastırdı ve bir miktar parayla onları Endülüs'ten uzaklaşmaya ikna etti. İç çekişmeleri fırsat bilen Sarakusta'da Matrûh b. Süleyman ve Turtûşe'de Saîd b. Hüseyin adlı Arap liderleri, birkaç yıl sonra da Runde'de Berberiler isyan başlattı. Hişâm, babası I. Abdurrahman dönemine göre önemsiz olan bu isyanlar zorlanılmadan bastırdı ve bunlar dışında önemli bir iç sorunla karşılaşmadı. Bunda, bir taraftan adaletli yönetiminin ve idarecilerini sürekli müfettişlerle kontrol ettirmesinin yanı sıra hastaları ziyaret etmek, cenaze törenlerine katılmak gibi davranışlarıyla halka yaklaşmasının büyük payı vardır.[2]
Fetihler
değiştirHişâm, ülkede düzeni sağladıktan sonra her yıl kuzeydeki hristiyan krallıklar üzerine başarılı seferler yaptı. 791 yılında gönderdiği bir ordu Ebro vadisinde ilerleyerek kuzeyde Castilla Vieja'ya ulaştı. 794 yılında başka bir ordu Asturias Krallığı'nın yeni merkezi Oviedo'ya vardı ve büyük ganimetler ele geçirildi. Sonraki yıl Hişâm'ın gönderdiği son ordu, Asturias Kralı II. Afonso ve müttefikleriyle yaptığı bazı çarpışmalarda yenildiyse de sonunda onları ağır bir bozguna uğratmayı başardı.
Fetihten çok Endülüs Emevî Devleti'nin gücünü göstermek için Pireneler aşılarak Güney Fransa'daki Septimania bölgesine seferler düzenlendi.[2] Emevi orduları bu seferlerden çok miktarda ganimet elde etti.
Ölümü
değiştirI. Hişâm 8 yıllık emirliğinin sonunda henüz 38 yaşındayken 16 Nisan 796'da öldü.[2]
Kişiliği
değiştirDindar, güzel ahlâklı, mütevazı, cömert, erdemli, hadis ve Kur'an ilimlerini bilen bir hükümdardı. İdaresi altındaki halkın kendisinden hoşnut olmasından dolayı Rızâ (Radî) lakabını aldı. Çocukluğundan beri İslam'a uygun bir hayat süren Hişâm, Ömer bin Abdülazîz'i örnek alarak valilerini sürekli kontrol ettirir ve halkın hoşnut olmadığı idarecileri değiştirirdi.[2]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Roger Collins, Caliphs and Kings: Spain 796-1031, (Blackwell Publishing, 2012), 23.
- ^ a b c d "HİŞÂM I - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.