Hamurlu, Ardanuç
Hamurlu, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
| Hamurlu | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Hamurlu Hamurlu'nun Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 86 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Tarihçe
değiştirHamurlu köyünün eski adı, Hemogreti / Hemogoreti'dir.[3] Gürcüce bir yer adı olan Hemogoreti (ხემოგორეთი), Türkçeye Hamgoret (خامكەرت), Hamogret gibi farklı biçimlerde girmiştir.[4][5] Köyde, bugün de kullanılan Kutati (ქუთათი), Erdosgomi (ერდოსგომი), Sadgomi (სადგომი), Sathe (სათხე), Sanati (სანათი), Saluhani (სულუხანი), Katameti (ქათამეთი), Miçitana (მიჭიტანა) gibi yer adları da buranın tarihsel olarak bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.[6]
Hemogoreti, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Osmanlılar bölgeyi ve Aharşia köyünü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 15 haneden (yaklaşık 75 kişi) oluşuyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmişti. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu iyice azalmış ve 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterindeki kayda göre 6 haneye (yaklaşık 30 kişi) düşmüştür. Bu tarihte de köyde henüz Müslüman olmuş hane mevcut değildi. Hemogoreti'nin daha sonra Müslümanlaştığı anlaşılmaktadır. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi tahsil etme amacıyla 1835 yılında gerçekleştirdiği nüfus tespiti sırasında Hemogoreti'de 33 hanede 72 erkek yaşıyordu. Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ettiğinden köyün toplam nüfusunu bulmak için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Hemogoreti köyünün toplam nüfusunun 144 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Hemogoreti, uzun süre Osmanlı idaresinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nde Rusların eline geçti. Rus idaresinin Hemogret (Хемогрет) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Unishevi nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) yedi köyünden biriydi. 1886 yılında yapılan nüfus tespitine göre köyde 204 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamının "Türk" olarak kaydedilmiş olması, Hemogoreti'nin Hristiyan nüfusunun Müslüman olduktan sonra asimile olduğunu göstermektedir.[8]
Hemogoreti, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcistan hükûmeti Artvin ve Ardahan bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Hemogoreti köyü Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Gürcistan tarafından Türkiye'ye bırakılmasından bir yıl sonra, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında "Hamagirvet" olarak kaydedilmiş olan Hemogoreti bu livanın Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 37 hanede yaşayan 135 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte de nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[10] Türkçe kaynaklarda farklı biçimlerde yazılmış olan Hemogoeti adı Türkçe olmadığı için 1925 yılında Hamurlu olarak değiştirildi.[11] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Hamurlu (Hamogöret)" biçiminde geç döneme kadar resmi yayınlarda kullanılmıştır.[12]
Coğrafya
değiştirHamurlu köyü, Artvin il merkezine 49 km, Ardanuç ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 86[2] |
| 2020 | 88[2] |
| 2019 | 75[2] |
| 2018 | 84[2] |
| 2017 | 48[2] |
| 2016 | 47[2] |
| 2015 | 47[2] |
| 2014 | 58[2] |
| 2013 | 49[2] |
| 2012 | 51[2] |
| 2011 | 42[2] |
| 2010 | 43[2] |
| 2009 | 38[2] |
| 2008 | 35[2] |
| 2007 | 33[2] |
| 2000 | 113[13] |
| 1990 | 145[13] |
| 1985 | 183[13] |
Kaynakça
değiştir- ^ "Hamurlu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Hamurlu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 116". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 131, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 193 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35, 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 142, ISBN 978-9944-197-52-6.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ a b c d "Hamurlu Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.