Güzel İstanbul Heykeli
Güzel İstanbul heykeli, sanatçı Gürdal Duyar'ın, Beşiktaş, İstanbul'daki Yıldız Parkı'nda bulunan eseri.
1973 yılında İstanbul ili Türkiye Cumhuriyeti'nin 50. Yılını Kutlama Komitesi tarafından Türkiye'de cumhuriyetin ilanının 50. Yılı anısına ısmarlanan ve İstanbul'un açık alanlarına yerleştirilen Cumhuriyetin 50. yılı heykellerindendir.
Duyar’ın İstanbul’u bir kadın olarak tasvir ettiği Güzel İstanbul Heykeli, hafifçe geriye doğru uzanmış çıplak bir kadın figürüdür. 270 cm x 170 cm x 150 cm ölçülerinde ve yaklaşık 7 ton ağırlığındadır. Gürdal'ın anlatımıyla kullandığı motiflerden incir kutsallığı, hanımeli İstanbul'un havasını, arı nüfus yoğunluğunu, nar motifi de İstanbul'un efsanelerini anlatmaktadır.[1]
Heykel, 10 Mart 1974’te kutlama komitesi tarafından Karaköy Meydanı’na hakim bir yer olan, Bankalar Caddesi ile Kemeraltı Caddesi'nin kesiştiği yere dikildi.
Heykelin yerleştirilmesinden sonra eser etrafında tartışmalar başladı. Bazı basın organlarında heykelin “Müslüman Türk’ün ahlâkını bozduğunu” iddia edildi. 21 Mart 1974 tarihli Sabah gazetesinin birinci sayfasında yayımlanan "Vaziyet" başlıklı imzasız yazıda "müstehcen ve ahlak dışı heykelle alakalı neşriyatı okuyucularımızın hislerine tercüman olarak biz başlattık." denilmiştir.[2]CHP-MSP koalisyon hükümetinin yeni kurulduğu bir dönemde yapılan heykel, Karaköy Meydanı’nda 9 gün (10-18 Mart 1974) kaldıktan sonra koalisyon ortağı Millî Selamet Partisi (MSP) 'nin talebi üzerine "Türk anasını hayasızca teşhir edici" nitelikte olduğu gerekçesiyle İçişleri Bakanlığı tarafından kaldırıldı ve Belediye Şantiyesine atıldı.
Bı olay, halkın ne istediği, demokrasinin ne olduğu, Cumhuriyet’in 50. yılında Türkiye’nin durumu gibi siyasi konulara ilişkin tartışma başlattı. Cumhuriyet ve Milliyet gibi yayın organlarında “Güzel İstanbul”un, demokrasinin bir gereği olarak savunulması gerektiği yolunda görüşler öne sürüldü.[2] Heykel, 3 Mayıs 1974'te Belediye Şantiyesi'nden alınarak Yıldız Parkı’na konuldu ve tartışmalar o tarihten sonra sona erdi.[2][3] Yaşananları protesto için Türk Heykeltraşlar Derneği tarafından 1974'te İstanbul'da 25 sanatçının katılımıyla çıplak heykel konulu bir sergi açıldı.[4] Bu tartışmalar sırasında Manisa ve Zonguldak illerinin “Güzel İstanbul”u kentlerine dikebilecekleri yolundaki açıklamaları basına yansıdı.[2]
2017 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi, heykelin yanındaki çocuk parkını kullanan ailelerin müstehcen diye heykeli şikayet etmeleri gerekçesiyle heykelin etrafını çitle kapattı. Ancak sosyal medya üzerinden gösterilen tepkiler üzerine Belediye, heykelin etrafındaki çiti kaldırdı.[5]
Kaynakça
değiştir- ^ "Güzel İstanbul heykeli Karaköy Meydanı'na kondu". Milliyet Arşiv. 11 Mart 1974. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ a b c d Antmen, Ahu (1 Nisan 2009). "TÜRK KÜLTÜRÜNDE BEDEN VE "GÜZEL İSTANBUL" OLAYI". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (30): 366-375. ISSN 1304-0278.
- ^ "'Ah güzel İstanbul'; 43 yıl önce 'müstehcen' deyip saldırdılar, bugün fidanlarla 'üstünü örttüler'". t24.com.tr. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ Yıldırım, N. Nurdan (Mayıs 2018). "1980-1990 Yılları Arası Türk Plastik Sanatlarında Feminizm Yansımalarının Dört Kadın Sanatçı Üzerinden İncelenmesi: Nur Koçak, Gülsün Karamustafa, Nil Yalter, Füsun Onur".
- ^ "Güzel İstanbul Heykeli'ni kimse görmesin diye böyle çevirdiler!". posta.com.tr, 28 Ekim 2017. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
değiştir- Gürdal Duyar - Beşiktaş Görsel Sanatlar 22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.