Celâyir Sultanlığı

Sünni Müslüman Türk-Moğol Devleti
(Celayir Sultanlığı sayfasından yönlendirildi)

Celâyirîler,[1] (TürkçeYağla-Er/Yağlık-Er Oğulları); 1330'larda bugünkü Irak ve İran topraklarında İlhanlılar Devletinde önemli mevkiye sahip olan Türkleşmiş[2] Moğol Celayir boyunun önderi Büyük Hasan tarafından kurulmuş devlet.

Celâyir Sultanlığı
جلايريان
Jalāyīrīyān
Celayirîler
1340-1432
Celâyir Sultanlığı bayrağı
Tüm Krallıklar Kitabı tarafından Pers ve Saldania şehrine atfedilen bayrak muhtemelen Celayirlilere aitti
Günümüzün Irak ve Irak-ı Acem'inde kurulmuş olan Yağla-Er/Yağlık-Er Oğulları Devleti ile komşularının haritası.
Günümüzün Irak ve Irak-ı Acem'inde kurulmuş olan Yağla-Er/Yağlık-Er Oğulları Devleti ile komşularının haritası.
BaşkentBağdat
Yaygın dil(ler)Azerice Farsça Arapça
HükûmetMonarşi
• 1336-1356
Büyük Hasan
• 1424-1432
II. Hüseyin
Tarihçe 
• Kuruluşu
1340
• Şeyh Üveys'in Tebriz'i geri alması
1357
• İç savaşı
1374-1382
• Timur İmparatorluğu tarafında yıkılması
1392-1404
• Karakoyunlular tarafında yenilmesi
1410
• Dağılışı
1432
Öncüller
Ardıllar
İlhanlılar
Karakoyunlular
Büyük Timur İmparatorluğu

İlhanlılar Devleti'nin dağılmasının ardından Büyük Hasan, Tebriz başta olmak üzere Azerbaycan bölgesinin hakimiyeti için Küçük Hasan ile savaşmış fakat yenilerek Irak istikametine çekilmek zorunda kalmış ve orada devletini kurmuştur.

Celayirîlerler Timur'un Beş Yıl Seferi karşısında Karakoyunlular ile birlikte Timur İmparatorluğu'na karşı direnmiş ancak yenilerek Bağdat'ı kaybetmiştir. Ahmed, önce Osmanlı Devleti'ne ve sonra Mısır'a Memlûk Devleti'nin yanına sığınmıştır.

Ahmed, Timur'un ölümünün ardından 1405'te tekrar devleti kurmuş ve Tebriz'i geri almaya çalışmıştır. Fakat 1410'da Karakoyunlu sultanı Kara Yusuf tarafından yenilerek idam edilmiştir.

Celayirî Sultanları

değiştir
Resim Unvan Kraliyet ismi Kişisel ismi Doğum Aile ilişkisi Hükümdarlığı Ölüm Notlar
Ulus Beg Taceddin Hasan-ı Büzürg ? Emir Çoban'ın kızı Bağdat Hatun'un eşi 1336–1356 1356 İlhanlı kuklaları Muhammed Han ve Cihan Timur adına hüküm sürdü..
Bahadır Han Muizz-id-dunya ve'd-din Şeyh Üveys (I. Üveys) y. 1337–1374 Hasan-ı Büzürg'ün oğlu 1356–1374 1374
Şeyh Hasan ? Şeyh Üveys'in oğlu 1374–1374 1374 Emirler tarafından öldürüldü
Şeyh Celaleddin I. Hüseyin (1374–1382) ? Şeyh Üveys'in oğlu 1374–1382 1382 Asi kardeşi Ahmed tarafından idam edildi
Şeyh Bayezid ? Şeyh Üveys'in oğlu 1382–1384 1384 Hüseyin ve Ahmed'e muhalif
Sultan Gıyaseddin Ahmed ? Şeyh Üveys'in oğlu 1383–1410 1410 1393–4, 1400–2, 1403–5'de sürgünde. Kara Yusuf tarafından muharebede öldürüldü
Sultan Ala ud-Dunya Şah Veled ? Şeyh Üveys'in oğlu Ali'nin oğlu 1410–1411 1411
Sultan Mahmud ? Şah Veled'in oğlu 1411 1425 Döndü Hatun'un naipliği altında
Sultan II. Üveys ? Şah Veled'in oğlu 1415–1421 1421
Sultan Muhammed ? Şah Veled'in oğlu 1421 1421
Sultan Mahmud ? Şah Veled'in oğlu 1421–1425 1425 İkinci hükümdarlığı
II. Hüseyin ? Ahmed'in torunu 1425–1432 1432 Karakoyunlular tarafından mağlup edildi

Kaynakça

değiştir

Bibliyografya

değiştir
  • Öztuna, Yılmaz, (1996) Hanedanlar ve Devletler Cilt: 1, Ankara:Kültür Bakanlığı,

Dış bağlantılar

değiştir