Cayatu Han Tuğ Timur

Cayatu Han Tuğ Timur
Cayatu Han Tuğ Timur
Çin imparatoru
Hüküm süresi	16 Ekim 1328-26 Şubat 1329
Önce gelen	Arigiba Han
Sonra gelen	Kutuktu Han
Hüküm süresi	8 Eylül 1329-2 Eylül 1332
Önce gelen	Kutuktu Han
Sonra gelen	Rinçinbal Han
Doğum	16 Şubat 1304
Ölüm	2 Eylül 1332
Hanedan	Börçigin; Yuan Hanedanı

Cayatu Han Tuğ Timur (Moğolca: Заяат хаан ᠵᠠᠶᠠᠭᠠᠲᠤ
ᠬᠠᠭᠠᠨ; Çince: 札牙篤汗; pinyin: Zháyádǔ Hàn; 16 Şubat 1304-2 Eylül 1332) veya Wenzong (元文宗), Moğol İmparatorluğu'nun nominal olarak 12. hanı ve Çin Yuan Hanedanı'nın sekizinci imparatorudur.^[1] Saltanatı 1304'ten 1329 yılına ve daha sonra birkaç ay sonra 1329'dan 1332 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Cayatu Han, ilk önce 15 yıl tahtta kaldıktan sonra kardeşi Kutuktu Han lehine tahttan çekildi. Ancak Kutuktu Han'ın birkaç ay sonra ölmesinden sonra tekrar tahta çıktı.

Tuğ Timur, babasının sadık yandaşları sayesinde Hayşan'ın soyunu yeniden tahta çıkardı ancak ağabeyi Kutuktu Han'ın ailesine zulmetmiş ve daha sonra kendisine yaptıklarından dolayı pişmanlık duyduğunu ifade etmiştir.

Tuü Timur birçok kültürel etkinliği gerçekleştirdi, şiir yazdı, resim yaptı ve klasik Çin metinlerini okudu.^[2] Oldukça yetkin şiir ve hat sanatının örnekleri günümüze ulaşmıştır. "İmparatorluk Hanedanı'nın dünyayı yönetmek için büyük kurumları" adlı derlemeyi yönetti ve yakından izledi. Bu metinsel üretim aracılığıyla, geçmişin idari uygulamalarını ve kurallarını değerlendiren ve Yuan hanedanı yönetiminde yeni bir bölümü dört gözle bekleyen saltanatını yeni bir başlangıç olarak ilan etti.^[3] Ancak saltanatı kısa sürdü ve yönetimi, 1328'deki veraset mücadelesini kazanmasına yardım eden Kıpçaklı El Timur ve Merkidli Bayan gibi güçlü bakanların elindeydi.

Kaynakça

^ Herbert Franke, Denis Twitchett, John King Fairbank-The Cambridge History of China: Alien regimes and border states, 907–1368, p. 535.
^ Frederick W. Mote-Imperial China 900–1800, p. 471.
^ On Cho Ng, Q. Edward Wang-Mirroring the past, p. 184.

Ek okuma

Wikimedia Commons'ta Cayatu Han Tuğ Timur ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

The Cambridge History of China By Denis Twitchett, Herbert Franke, John K. Fairbank 0-521-24331-9, Cambridge University Press, 1994
Mediaeval Researches from Eastern Asiatic Sources By E. Bretschneider, Routledge 0-415-24486-2, Routledge, 2001
"The Chaghadaids and Islam: the conversion of Tarmashirin Khan (1331–34)". The Journal of the American Oriental Society, 1 October 2002. Biran
Moule, Arthur C. (1957). The Rulers of China, 221 BC-AD 1949. Londra: Routledge. OCLC 223359908.

Resmî unvanlar
Cayatu Han Tuğ Timur Börçigin
Önce gelen: Arigiba Han	Çin imparatoru 1328-1329	Sonra gelen: Kutuktu Han
Önce gelen: Kutuktu Han	Çin imparatoru 1329-1332	Sonra gelen: Rinçinbal Han

[Herbert_Franke_1368,_p._535-1] Herbert Franke, Denis Twitchett, John King Fairbank-The Cambridge History of China: Alien regimes and border states, 907–1368, p. 535.

[FWM-2] Frederick W. Mote-Imperial China 900–1800, p. 471.

[3] On Cho Ng, Q. Edward Wang-Mirroring the past, p. 184.

[1]

[2]

[3]