Amor asteroitleri

Amor asteroitleri, adını 1221 Amor örnek cisminden alan Dünya'ya yakın bir asteroit grubudur. Bu cisimlerin yörüngesel günberi noktası Dünya'nın yörünge günberisine yakın, fakat ondan daha büyüktür. Bu nedenle, bu cisimler Dünya'nın yörüngesini kesmez,[1] fakat çoğu Amor asteroidi Mars'ın yörüngesini kesmektedir. Amor asteroidi 433 Eros, robotik bir uzay sondası NEAR Shoemaker tarafından yörüngelenen ve üzerine iniş gerçekleştirilen ilk asteroittir.

Amor asteroit grubu, Güneş Sistemi'ndeki karasal gezegenlerin yörüngeleriyle karşılaştırmalı olarak gösterilmektedir.
      Mars (M)
      Mars truvalıları
      Venüs (V)
      Merkür (H)
      Güneş
      Amor asteroitleri
      Dünya (E)
Tüm Dünya'ya Yakın Cisim (NEO) gruplarına genel bakış
 
NEAR Shoemaker tarafından 2000 yılında ziyaret edilen Amor asteroidi 433 Eros

Bir asteroidin Amor grubunda olup olmadığını belirleyen temel yörünge özellikleri şunlardır:[2]

Popülasyon

değiştir

Kasım 2023 itibarıyla bilinen 12.020 Amor asteroidi bulunmaktadır. Bu nesnelerin 1275'i numaralandırılmış ve 80'i adlandırılmıştır.[3]

Dünya yörüngesini dıştan sıyıran asteroitler

değiştir

Dünya'ya yakın bir dış sıyıran asteroit, normalde Dünya'nın yörüngesinin ötesinde olan, fakat Güneş'e Dünya'nın günötesinden daha yakın olabilen (1,0167 AU) ve Dünya'nın günberisinden daha yakın olmayan (0,9833 AU) bir asteroittir. Yani, asteroidin günberisi Dünya'nın günberisi ile günötesi arasındadır. Dünya'ya yakın dış asteroitler, Amor ve Apollo asteroitleri olarak ikiye ayrılır. Yukarıdaki Amor asteroitleri tanımını kullanarak, Güneş'e Dünya'dan daha fazla hiç yaklaşmayan "Dünya'ya yakın" asteroitler Amor; yaklaşanlar ise Apollo asteroitlerini oluşturur.

Potansiyel olarak tehlikeli asteroitler

değiştir

Bir asteroidin potansiyel olarak tehlikeli asteroit (PHA) olarak sınıflandırılabilmesi için, yörüngesinin bir noktada Dünya'nın yörüngesine 0,05 AU mesafeye kadar yaklaşması ve asteroidin kendisinin de Dünya'ya çarpması durumunda önemli bölgesel hasara neden olabilecek kadar büyük/kütleli olması gerekir.[4] Çoğu PHA, ya Aten asteroidi ya da Apollo asteroididir (dolayısıyla Dünya'nın yörüngesini kesen yörüngelere sahiptir) ve Kasım 2023 itibarıyla 70 Amor asteroidi PHA olarak sınıflandırılmıştır. Bunlar arasında, 2061 Anza, 3122 Florence, 3908 Nyx ve 3671 Dionysus gibi adlandırılmış asteroitler bulunur.

Listeler

değiştir
Amor asteroitleri ile ilgili sayfaların bir listesi için Kategori:Amor asteroitleri kategorisine bakınız.

Önde gelen Amor asteroitleri

değiştir
Adı Yıl Kaşif Kaynak
3908 Nyx 1980 Hans-Emil Schuster MPC · JPL · LCDB
1221 Amor 1932 Eugène Delporte MPC · JPL · LCDB
1036 Ganymed 1924 Walter Baade MPC · JPL · LCDB
887 Alinda 1918 Max Wolf MPC · JPL · LCDB
719 Albert 1911 Johann Palisa MPC · JPL · LCDB
433 Eros 1898 Gustav Witt MPC · JPL · LCDB

Adlandırılmış Amor asteroitleri

değiştir

Aşağıda adlandırılmış Amor asteroitlerinin değişebilir bir listesi bulunmaktadır.[5]

Küçük gezegen tanımı Geçici adı
433 Eros 1898 DQ
719 Albert 1911 MT
887 Alinda 1918 DB
1036 Ganymed 1924 TD
1221 Amor 1932 EA1
1580 Betulia 1950 KA
1627 Ivar 1929 SH
1915 Quetzalcoatl 1953 EA
1916 Boreas 1953 RA
1917 Cuyo 1968 AA
1943 Anteros 1973 EC
1980 Tezcatlipoca 1950 LA
2059 Baboquivari 1963 UA
2061 Anza 1960 UA
2202 Pele 1972 RA
2368 Beltrovata 1977 RA
2608 Seneca 1978 DA
3102 Krok 1981 QA
3122 Florence 1981 ET3
3199 Nefertiti 1982 RA
3271 Ul 1982 RB
3288 Seleucus 1982 DV
3352 McAuliffe 1981 CW
3551 Verenia 1983 RD
3552 Don Quixote 1983 SA
Küçük gezegen tanımı Geçici adı
3553 Mera 1985 JA
3671 Dionysus 1984 KD
3691 Bede 1982 FT
3757 Anagolay 1982 XB
3908 Nyx 1980 PA
3988 Huma 1986 LA
4055 Magellan 1985 DO2
4401 Aditi 1985 TB
4487 Pocahontas 1987 UA
4503 Cleobulus 1989 WM
4947 Ninkasi 1988 TJ1
4954 Eric 1990 SQ
4957 Brucemurray 1990 XJ
5324 Lyapunov 1987 SL
5332 Davidaguilar 1990 DA
5370 Taranis 1986 RA
5620 Jasonwheeler 1990 OA
5653 Camarillo 1992 WD5
5751 Zao 1992 AC
5797 Bivoj 1980 AA
5863 Tara 1983 RB
5869 Tanith 1988 VN4
5879 Almeria 1992 CH1
6050 Miwablock 1992 AE
6456 Golombek 1992 OM
Küçük gezegen tanımı Geçici adı
6569 Ondaatje 1993 MO
7088 Ishtar 1992 AA
7336 Saunders 1989 RS1
7358 Oze 1995 YA3
7480 Norwan 1994 PC
8013 Gordonmoore 1990 KA
8034 Akka 1992 LR
8709 Kadlu 1994 JF1
9172 Abhramu 1989 OB
9950 ESA 1990 VB
11284 Belenus 1990 BA
13553 Masaakikoyama 1992 JE
15745 Yuliya 1991 PM5
15817 Lucianotesi 1994 QC
16064 Davidharvey 1999 RH27
16912 Rhiannon 1998 EP8
18106 Blume 2000 NX3
20460 Robwhiteley 1999 LO28
21088 Chelyabinsk 1992 BL2
52387 Huitzilopochtli 1993 OM7
65803 Didymos 1996 GT
96189 Pygmalion 1991 NT3
154991 Vinciguerra 2005 BX26
162011 Konnohmaru 1994 AB1
164215 Doloreshill 2004 MF6
Küçük gezegen tanımı Geçici adı
189011 Ogmios 1997 NJ6
452307 Manawydan 1997 XV11
481984 Cernunnos 2009 KL2

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Amor asteroid". astronomy encyclopedia. Созвездия.ру. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2018. 
  2. ^ "NEO Groups". NASA/JPL Near-Earth Object Program Office. 2 Şubat 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2012. 
  3. ^ "Small-Body Database Query". Solar System Dynamics - Jet Propulsion Laboratory. NASA - California Institute of Technology. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023. 
  4. ^ "List Of The Potentially Hazardous Asteroids (PHAs)". The International Astronomical Union Minor Planet Center. IAU - Minor Planet Center. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2019. 
  5. ^ "List Of Amor Minor Planets (by designation)". Minor Planet Center. 14 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 

Dış bağlantılar

değiştir