Güneşte Bir Leke

Güneşte Bir Leke
A Raisin in the Sun
	"Güneşte Bir Leke" (A Raisin in the Sun) filminin sinema afişi
Yönetmen	Daniel Petrie
Yapımcı	Philip Rose; David Susskind
Senarist	Lorraine Hansberry (kendi oyunundan)
Oyuncular	Sidney Poitier; Claudia McNeil
Müzik	Laurence Rosenthal
Görüntü yönetmeni	Charles Lawton Jr.
Kurgu	William A. Lyon
Stüdyo	Columbia Pictures
Dağıtıcı	Columbia Pictures
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram
Renk	Siyah-beyaz
Yapım yılı	1961
Çıkış tarih(ler)i	Mayıs 1961, Cannes Film Festivali
Süre	128 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	1,5 Milyon $
Devam filmi	A Raisin in the Sun (1989) (TV); A Raisin in the Sun (2008) (TV)
Diğer adları	Güneşte Bir Leke (Türkiye); Un raisin au Soleil (Fransa); Un Grappolo di Sole(İtalya); Un Lunar en el Sol(İspanya); Ein Fleck in der Sonne (Almanya)

Güneşte Bir Leke 1961 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı A Raisin in the Sun dır.

Senaryosunu Lorraine Hansberry'in aynı adlı kendi oyunundan uyarlayıp yazdığı filmi Daniel Petrie yönetmiştir. Filmin başrollerinde Sidney Poitier ve Claudia McNeil oynamışlardır. Sinemada henüz ilk filminde oynayan şimdinin ünlü yıldızı Louis Gossett Jr.'da yan rollerden birinde gözükmektedir.

Filmin uyarlandığı ve filmle aynı adı taşıyan tiyatro eseri, Lorraine Hansberry'nin (d. 1930 - ö. 1965) ilk eseriydi ve henüz bir çocukken kendi ailesinin Chicago'da ırkçı iskan yasalarına karşı verdiği yasal mücadeleden esinlenerek bu oyunu yazmıştı, yani "A Raisin in the Sun" bir bakıma biyografik bir eserdir. Oyun 1959 yılında Broadway'de sahneye kondu ve büyük ilgi gördü. Broadway'de siyah ırktan bir kadının yazdığı bir oyun ilk kez sahnelenmiş oluyordu. Oyunun yönetmeni Lloyd Richards da siyahtı bu da oyunun ikinci Broadway rekorunu teşkil ediyordu. Filmin tüm oyuncu kadrosu aynı zamanda orijinal Broadway temsilinde de oynamışlardı.^[1]

1950'lerin sonunda ABD'de geçen film hayatlarının dönüm noktasındaki siyahi bir ailenin yaşadıkları küçük apartman dairesinde karşılaştıkları sorunları irdelerken ırk sorunu, kuşak çatışması, ekonomik sorunlar gibi konulara değinir. Filmin çekimleri ABD'de "Vatandaşlık Hakları Hareketi" nin bütün hızıyla başladığı bir döneme denk gelmişti. 1961 yılında gösterime girdiğinde çığır açıcı bir film olarak nitelendirilmişti ve kendisinden sonra gelecek birçok benzer sosyal içerikli film, oyun ve TV dizisine ilham kaynağı olmuştu.

Kültürel, tarihi ve estetik olarak kayda değer kategorisine sokulan film 2005 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından Ulusal Film Arşivi'nde (National Film Registry) koruma altına alındı Altın Palmiye'ye aday gösterilen filmin yönetmeni Daniel Petrie'ye Cannes Film Festivali'nde Gary Cooper Özel Ödülü verilmişti. Filmin başrol oyuncuları Sidney Poitier ve Claudia McNeil hem Altın Küre hem de BAFTA ödüllerine aday gösterildiler.^[2]

Filmin 1989 ve 2008 yıllarında televizyon için 2 yeniden çevrimi daha yapıldı.

Olay Örgüsü

Filmde Chicago'nun güney yakasında küçük bir apartman dairesinde yaşam mücadelesi veren kalabalık bir siyahi Amerikalı ailenin dramı anlatılmaktadır. Ailenin reisi yaşlı anne Lena Younger'dır (Claudia McNeil). Bu azametli güçlü kuvvetli kadın, bir şirkette şoförlük yapan oğlu Walter Lee (Sidney Poitier), çamaşırcılık yaparak evin bütçesine katkıda bulunan gelini Ruth (Ruby Dee), doktor olmayı kafasına koymuş kolej öğrencisi zeki ve hırslı kızı Beneatha (Diana Sands) ve torunu küçük Travis 'le (Stephen Perry) birlikte uzun yıllardır kiracı olarak oturdukları küçük apartman dairesini paylaşırlar. Lena'nın kocası yeni ölmüştür ve kendisine eşinin sigortasından 10.000 dolar kalmıştır. Aniden gelen bu büyük miktardaki paranın nasıl değerlendirileceği aile içinde tartışmalara neden olur. Lena paranın satın alacakları yeni bir evin peşinatına yatırılmasını isterken Beneatha tıp fakültesinde göreceği eğitimin giderleri için harcanacağını ummaktadır. Walter Lee ise iki arkadaşı ile birlikte ortak açacakları içki dükkânının ortaklık payı olarak bu parayı istemektedir. Bu arada Lena'nın peşinatını vererek satın aldığı ev beyazların oturduğu bir mahallededir ve burada siyahların oturmasına pek hoş gözle bakılmaz.

Diana Sands, Sidney Poitier, Ruby Dee ve ilk filminde oynayan Louis Gossett Jr.

Oyuncu kadrosu

Sidney Poitier ... Walter Lee Younger
Claudia McNeil ... Lena Younger (Walter'ın annesi)
Ruby Dee ... Ruth Younger (Walter'ın karısı)
Diana Sands ... Beneatha Younger (Walter'ın kızkardeşi)
Ivan Dixon ... Asagai
John Fiedler ... Mark Lindner
Louis Gossett Jr. ... George Murchison
Stephen Perry ... Travis Younger (Walter'ın oğlu)
Joel Fluellen ... Bobo
Louis Terrel ... Herman
Roy Glenn ... Willie Harris

Film hakkında notlar

1973 yılında tiyatro oyunu bu kez de bir müzikale uyarlandı. "Raisin" adlı bu müzikali oyunun yazarı Lorraine Hansberry'nin eski eşi Robert Nemiroff yazmıştı. Müzikal 1974 yılında "En iyi müzikal" dalında Tony Ödülü'nü kazanmıştı.
Ünlü Amerikalı aktör Gary Cooper'ın 13 Mayıs 1961 tarihindeki ölümü her yıl Mayıs ayında düzenlenen Cannes Film Festivali'ne denk gelince o yıl için festivalde aktörün anısına bir de "Gary Cooper Ödülü" verilmesi kararlaştırıldı. Bu özel ödül de "Güneşte Bir Leke" filmine verildi.

Uyarlandığı oyun

Film, siyahi Amerikalı yazar Lorraine Hansberry'in 1959 yılında yayımladığı aynı adlı ("A Raisin in the Sun") tiyatro oyunundan sinemaya uyarlanmış, filmin senaryosunu da yine Hansberry yazmıştı. Oyun, politik yazılarıyla tanınan Hansberry'in ilk eseriydi ve 1940'lı yıllarda henüz bir çocukken Şikago'da kendi ailesine yaşatılan ırkçı ayrımcılıktan yola çıktığı için bir bakıma otobiyografik bir eser de sayılmaktadır.

Oyunun adı Güneşte bir kuru üzüm tanesi (Türkçeye Güneşte Bir Leke olarak aktarılmıştır) anlamına gelmektedir ve Langston Hughes'un Harlem adlı şiirinden alınmış bir mısradır. Oyun ilk kez 11 Mart 1959'da New York'ta "Ethel Barrymore Tiyatrosu"nda sahnelenmiş, bu ilk temsilde, film uyarlamasında da oynayacak olan oyuncular neredeyse tam kadro rol alıyorlardı.^[3] Lloyd Richards'ın yönettiği oyun 1960 yılında dört dalda Tony Ödülü'ne aday gösterildi. İki yıl kadar New York'ta sahnelenen oyun turnelerde de seyirciyle buluştu. Oyun siyahi bir kadın tarafından yazılıp Broadway'de sahnelenen ve aynı zamanda siyahi bir yönetmen tarafından sahneye konan ilk oyun olma unvanını da almıştı.^[4]

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2008.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2008.
^ Hansberry, Lorraine (1959). A Raisin in the Sun. New American Library, Signet Classics. ss. sayfa 8.
^ "A Raisin in the Sun / Presents at the Creation" (İngilizce). National Public Radio. 10 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012.

Dış bağlantılar

IMDb'de Güneşte Bir Leke
Tiyatro kitabının özeti, açıklamaları 20 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce

[1] "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2008.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2008.

[3] Hansberry, Lorraine (1959). A Raisin in the Sun. New American Library, Signet Classics. ss. sayfa 8.

[4] "A Raisin in the Sun / Presents at the Creation" (İngilizce). National Public Radio. 10 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]