1. Selanikliler

Selaniklilere Birinci Mektup (Grekçe: Επιστολή προς Θεσσαλονικέῖς α') ya da Pavlus'un Selaniklilere Birinci Mektubu Yunanca Kutsal Yazıların (Yeni Ahit) bir kitabıdır. Sadece 1. Selanikliler olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup elçi Pavlus'un değişik cemaatlere ya da kişilere yazdığı 14 mektubun biridir. Pavlus bu mektubu Selanik şehrinde oturan Hristiyanlara yazdı.

Hitap edilen cemaat

Selanik, Pavlus'un M.S. 50 civarında bir Hristiyan cemaati kurduğu Makedonya'nın ana liman kentidir. Şehrin şu anki adı Saloniki'dir (veya Selanik). Büyük İskender'in bir başkomutanı olan Kassandros tarafından tahrip edilen o bölgedeki 26 kasabadan biri “Therme” ("Sıcak Pınar") idi ve yerine Kassandros M.Ö. 316 veya 315 yıllarında Selanik inşa etti. Ona Büyük İskender'in kız kardeşi olan karısının adını (Thessaloniki) verdi.

Bu yeni şehir, Chalkidike yarımadasının batı tarafında, Thermaik Körfezi'nde (şimdi Selanik Körfezi olarak adlandırılır) yer almaktaydı ve kuzeye Tuna'ya ve Adriyatik Denizi'ne kadar yüzlerce kilometre giden bir ordu yolunun (Via Egnatia) kesişme noktasıydı.

Makedonya, M.Ö. 2. yüzyılın ortalarından önce dört bölgeye ayrıldı ve Selanik ikinci bölgenin başkentiydi. Birkaç yıl sonra Makedonya bir Roma eyaleti oldu ve Selanik eyalet hükûmetinin merkezi oldu. Elçi Pavlus ve Silas, Philippi'nin yaklaşık 120 km batısındaki bu şehre geldiklerinde, burası önemli ve gelişen bir metropoldü.

Selanik'teki cemaat Yahudi asıllı Hristiyanlardan ve Hristiyanlığı benimsemiş olan Yunanlardan oluşuyordu (Elçilerin İşleri 17:4).

Yazar

Kutsal Kitap'ın tanıklığı

Elçi Pavlus'un onlara mektuplar yazdığı cemaatler

İsa'nın elçisi Pavlus kendini şu sözlerle mektubun yazarı olarak tanıtır: „Pavlus, Silvanus ve Timoteos’tan, Babamız Tanrı ve Efendimiz İsa Mesih’le birlik içinde olan Selanik cemaatine, …“ (1. Selanikliler 1:1; 2:18).

Pavlus, Benyamin kabilesinden olan bir Yahudi olarak Tarsus şehrinde doğdu (Filipililer 3:5; Elçilerin İşleri 21:39; 22:3). Anababası Yahudiliğin bir mezhebi olan Ferisilere ait idiler (Elçilerin İşleri 23:6; Filipililer 3:5). Doğumundan beri Roma'nın vatandaşlığına sahipti (Elçilerin İşleri 22:28). Çadırcı olarak geçimini sağladı (Elçilerin İşleri 18:3). Yeruşalim'de tahsili bir Ferisi olan Gamaliel tarafından öğretildi (Elçilerin İşleri 22:3). En az iki dil -İbranice ve Yunanca- konuşabildi (Elçilerin İşleri 21:37-40).

Pavlus, oradaki Hristiyanları tutuklu olarak Yeruşalim’e getirebilmek için Şam'a giderken olağanüstü bir görünüşte gökteki İsa'dan elçisi olarak seçildi (Elçilerin İşleri 9:1-16; Efesoslular 1:1). Çocukluğundan beri o iki isme sahipti: İbranice ismi Saul ve Romalı ismi Pavlus. Özellikle Yahudi olmayan insanlara iyi haberi duyurmak için görevlendirildiğinden dolayı Romalı ismini kullandı (Elçilerin İşleri 9:15; Galatyalılar 2:7, 8).

Kutsal Kitap bilginlerinin görüşleri

Araştırmanlar Selanikliler'e 1. Mektubun yazarının Pavlus olduğu hemfikirdir.

Tarih ve Yer

Kutsal Kitap'ın tanıklığı

Pavlus, ikinci vaizlik turu esnasında (M.S. 49-52) Silas ve Timoteos ile birlikte Filipi'den gelerek Selanik'e geldi. Pavlus, Selanik sinagogunda üç Sebt günü vaaz verdi ve sonuç olarak, bazı Yahudiler ve çok sayıda Yunan din adamı, Pavlus, Silas ve Timoteos'a inanıp onlara katıldılar. "Aralarında bulunan nüfuzlu kadınların sayısı da az değildi." Pavlus ve arkadaşların Selanik'te ne kadar kaldıkları bilinmemekle birlikte, onların geçimini sağlayacak iş bulması için yeterince uzun sürdü.

Bir süre sonra Pavlus'un mesajını reddeden Selanikli Yahudiler, pazar meydanından yanlarında aylaklar alarak bir kalabalık oluşturdular ve Pavlus'un misafir olarak yaşadığı Yason'un evine baskın düzenlediler. Ama orada olmadığını öğrendiklerinde, Yason'u ve diğer inananları şehir yöneticilerine sürüklediler.

Selanikli kardeşler güvenlik nedeniyle gece Pavlus ve Silas'ı Veriya'ya gönderdi. Ancak, Yahudilerin Selanik'ten gelip kitleleri kışkırtmasıyla kısa sürede zorluklar ortaya çıktı, bu yüzden Pavlus yine gizlice ayrılmak zorunda kaldı ve Atina'ya yolculuk etti. Silas ve Timoteos ise Veriya'da kaldılar (Elçilerin İşleri 17:10-15). Sonra Pavlus Korintos'a gitti (Elçilerin İşleri 18:1).

Selanik'ten ayrıldıktan bir yıldan az bir süre sonra Pavlus Korintos'taydı. Silas ve Timoteos'u Selanik'teki cemaati cesaretlendirmek için onlara göndermişti ve dönüşlerinden sonra Silas ve Timoteos'un iyi raporunu almıştı (Elçilerin İşleri 18:5, 11; 1. Selanikliler 3:6). Pavlus, Korintos'ta bir buçuk yıl kaldı ve Selanikliler'e yazdığı ilk mektubu buradan yazdı.

Mektubu yazdığı zaman Silvanus (Silas) ve Timoteos Pavlus'la birlikteydi (1. Selanikliler 1: 1). Bu nedenle mektuplar Korintos'tan gönderilmiş olmalı, çünkü Pavlus'un ikinci misyonerlik yolculuğu sırasında bu üç adamın Korintos'ta kaldıktan sonra tekrar birlikte çalıştıkları hiçbir yerde söylenmiyor (Elçilerin İşleri 18:5). Elçi Pavlus, görünüşe göre M.S. 50 sonbaharında Korintos'tayken Selanikliler'e yazılan ilk mektubu muhtemelen o zamanda yazılmıştır (Elçilerin İşleri 18:11)

Tarihsel tanıklık ve Kutsal Kitap bilginlerinin görüşleri

Mektup, Muratori Fragmanı gibi Kutsal Kitap'ın sayısız erken kataloglarında doğrudan belirtilmiştir. İlk kilise yazarlarının çoğu 1. Selanikliler mektubundan alıntılamaktadır. Örneğin Irenaeus (M.S. ikinci yüzyıl), Pavlus'un bu mektubunu anıyor. Selanikliler'e yazılan ilk mektup aynı zamanda M.S. 200 civarında Papirüs Chester Beatty II'de (${\mathfrak {P}}^{46}$) ve şu anda Belçika'nın Gent kentinde bulunan bir başka üçüncü yüzyıl papirüsünde (${\mathfrak {P}}^{30}$) bulunur.

Kutsal Kitap bilginleri Pavlus'un muhtemelen mektubunu M.S. 50 civarında Korintos'ta yazdığını ileri sürerler. Daha küçük bir olasılıkla onu Atina'dan yazmıştı.

Kanon Dizileri ve El Yazmaları

Kartaca Konsili’nden önce (M.S. 397) hazırlanmış dördüncü yüzyıla ait kanon listelerinden birçoğu Yunanca Kutsal Metinlerin günümüzde kabul edilen dizisiyle tamamen uyuşur. El yazmalarına gelince yazarlar ilk önce papirüs kâğıt olarak kullandılar. Papirüs, aynı adı taşıyan bir su bitkisinden yapılır. Yazıcılar yaklaşık M.S. 4. yüzyıldan itibaren el yazmalarında papirüs yerine genellikle dana, kuzu ya da keçi derisinden yapılan ve daha dayanıklı bir malzeme olan vellum (bir parşömen türü) kullanılmaya başladılar. Bu vellumlardan günümüze dek ulaşan bazıları çok önemli Kutsal Kitap el yazmalarını içerir.

Kanon Dizileri

1. Selanikliler Mektubu Kutsal Kitabın erken kanon dizilerinde geçer:

Kanon Dizileri

	İsim	Yıl (M.S.)
1	Muratori Fragmanı (İtalya)	170
2	İrenaeus (Anadolu)	180
3	İskenderiyeli Clemens	190
4	Tertullianus (Kuzey Afrika)	207
5	Origenes (İskenderiye)	230
6	Eusebios (Filistin)	320
7	Kudüslü Kyrillos	348
8	Cheltenham-Listesi (Kuzey Afrika)	365
9	Athanasios (İskenderiye)	367
10	Epiphanios (Filistin)	368
11	Nazianzoslu Gregorios (Anadolu)	370
12	Amphilokhios (Anadolu)	370
13	Philaster (İtalya)	383
14	Hieronymus (İtalya)	394
15	Augustinus (Kuzey Afrika)	397
16	Kartaca Konsili (Kuzey Afrika)	397

Papirüs El Yazmaları

${\mathfrak {P}}^{46}$; Papirüs Chester Beatty No. 2

1. Selanikliler Mektubu'nun tümü ya da birkaç ayetleri eski Papirüs El Yazmalarında bulunur.

Papirüs El Yazmaları

	Simge	İsim	Tarih (M.S.)	Dil	Bulundukları Yer	İçerik
1	${\mathfrak {P}}^{46}$	Chester Beatty II	200	Yunanca	Dublin (İrlanda), Ann Arbor (Michigan, ABD)	1. Selanikliler 1:1–2:3, 5:5, 23–28 (+ başka ayetler)
2	${\mathfrak {P}}^{30}$	P. Oxyrynchus 1598	3. yüzyıl	Yunanca	Gent (Belçika)	1. Selanikliler 4:12, 13, 16, 17; 5:3, 8-10, 12-18; 2. Selanikliler 1:1, 2; 2:1, 9-11
3	${\mathfrak {P}}^{61}$	P. Colt 5	8. yüzyıl	Yunanca	New York (ABD)	1. Selanikliler 1:2, 3
4	${\mathfrak {P}}^{65}$	PSI 1373	200-300	Yunanca	Floransa (İtalya)	1. Selanikliler 1:3 – 2:1, 6-13

Vellum ve Deri El Yazmaları

Kodeks Sinaiticus: Matta 8:28-9:23

1. Selanikliler Mektubu'nun tümü bazı meşhur Vellum ve Deri El Yazmalarında bulunur.

Vellum ve Deri El Yazmaları

	Simge	İsim	Tarih (M.S.)	Dil	Bulundukları Yer
1	א	Kodeks Sinaiticus	4. yüzyıl	Yunanca	Londra (İngiltere)
2	A	Kodeks Alexandrinus	5. yüzyıl	Yunanca	Londra (İngiltere)
3	B	Kodeks Vatikanus 1209	4. yüzyıl	Yunanca	Vatikan Kütüphanesi
4	C	Kodeks Ephraemi Syri reskriptus	5. yüzyıl	Yunanca	Paris (Fransa)
5	DP	Kodeks Claromontanus	6. yüzyıl	Yunanca / Latince	Paris (Fransa)

Bölümleme

Kutsal Kitap'ın bölümlere ve ayetlere bölünmesi orijinal yazarlara geri dönmez, fakat yüzyıllar sonra yararlılık nedenleriyle tanıtıldı. Masoretler, İbranice Kutsal Yazıları ayetlere ayırdı. Daha sonra M.S. 13. yüzyılda bölümler eklendi. 1553'te, Robert Estienne'in Fransızca Kutsal Kitap'ı nihayet mevcut bölüm ve ayet bölümüyle birlikte ilk tam Kutsal Kitap olarak basıldı.

• Bölüm 1: Giriş sözleri (1); Pavlus Selaniklilerin imanından dolayı Tanrı'ya şükrediyor (2-10).
• Bölüm 2: Pavlus'un Selanik'teki hizmeti (1-12); Selanikliler iyi haberi kabul ettiler (13-16); Pavlus Selaniklileri görmeye çok arzu ediyor (17-20).
• Bölüm 3: Pavlus Atina'dayken Selanikliler için endişelendi (1-5); Timoteos iyi bir rapor getirdi (6-10); Selanikliler için dua (11-13).
• Bölüm 4: Cinsel ahlaksızlıktan sakınmak (1-8); birbirlerini daha fazla sevmek (9-12); Mesih'le birlikte ölenler ilk olarak dirilecek (13-18).
• Bölüm 5: Tanrı'nın gününün gelişi (1-5); uyanık kalmak ve aklı başında davranmak (6-11); öğütler (12-24); kapanış sözleri (25-28).

İçerik

Pavlus, Selaniklileri sadık çalışmaları ve gösterdikleri tahammül için yürekten övüyor. Selanikliler, sıkıntı altında ve Tanrı'nın Ruhunun verdiği sevinçle Sözü kabul ederek diğer inananlara örnek oldular. Tanrı'ya köle gibi hizmet etmek için putperestlikten nasıl vazgeçtiklerini her yerde bildiriliyor (1:1-10).

Philippi'deki utanç verici muameleden sonra Pavlus Tanrı'dan güç aldı ve Selanikliler'e cesurca vaaz verdi (2:1-4). Pavlus, gurur verici sözlerden ve açgözlülükten uzak durdu ve insanların onurunu aramadı. Kardeşlere yük olmaktan kaçındı; daha ziyade, ona bakıcı bir annenin yapacağı gibi nazik davrandı ve onu sevgi dolu bir baba gibi uyardı (2:5-12).

Selanik'teki Hristiyanlar kendilerine duyurulan mesajı Tanrı'nın sözü olarak kabul ettikten sonra, yurttaşları tarafından zulüm gördüler; aynı şey Yahudilerin Hristiyanlara acı çektirdiği Yahudiye'de de oldu (2:13-16). Pavlus, Selaniklileri görmeyi çok istiyordu. Artık onlardan hiçbir şey duymayınca Timoteos'u onlara gönderdi. O, ruhi durumları hakkında iyi haberlerle yeni döndü (3:1-10).

Pavlus, Tanrısal yollarla daha eksiksiz yürüsün ve zinadan kaçınsınlar diye onları teşvik ediyor (4:3-8). Kardeşlerine olan sevgilerini daha çok artırmalarını öğütlüyor (4:9, 10). Ayrıca yabancılar bile düzgün bir şekilde yaşadıklarını görebilsinler diye başkasının işine karışmadan kendi geçiminizi sağlamalarına dair öğüt veriyor (4:11, 12).

Pavlus, Tanrı'nın hesap günü bir hırsız gibi beklenmedik bir zamanda geleceğini vurguluyor. Bundan başka dünya sistemi Tanrı tarafından yok edilmeden önce insanların "barış ve güvenlik" ilan edeceklerini bildiriyor (5:2, 3). Bu nedenle ruhen uyanık kalmaları ve ümitlerini canlı tutmaları gerektiğini yazıyor (5:6-11). Son sözlerinde morali bozuk olanları yüreklendirmelerini, zayıflara destek olmalarını ve herkese tahammül etmelerini rica ediyor. “Kimse kötülüğe kötülükle karşılık vermesin” diye tembih ediyor (5:12-22).

Edebiyat

• Günter Haufe: Der erste Brief des Paulus an die Thessalonicher. Theologischer Handkommentar zum Neuen Testament 12,1. Deichert, Leipzig 1999 ISBN 3-374-01743-6
• Christoph vom Brocke: Thessaloniki – Stadt des Kassander und Gemeinde des Paulus. Eine frühe christliche Gemeinde in ihrer heidnischen Umwelt. WUNT 2/125. Mohr Siebeck, Tübingen 2001 ISBN 3-16-147345-0
• Leon Morris: The First and Second Epistles to the Thessalonians, rev. ed. New International Commentary on the New Testament. Eerdmans, Grand Rapids 1991 ISBN 978-0-8028-2168-3
• Gene L. Green: The Letters to the Thessalonians. The Pillar New Testament Commentary. Eerdmanns, Grand Rapids 2002 ISBN 978-0-8028-3738-7
• Nikolaus Walter: Die Briefe an die Philipper, Thessalonicher und an Philemon. Das Neue Testament deutsch 8,2. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen u. a., 18. Aufl. (Erstaufl. dieser Bearb.) 1998 ISBN 3-525-51381-X

Ayrıca bakınız

• Yeni Ahit'in Papirüsler Listesi