İtalya Yahudileri

İtalya Yahudileri (veya İtalki, İtalkim) genel anlamda İtalya'da yaşayan Yahudilere daha özele inildiğinde ise Roma İmparatorluğu'ndan bu yana bölgede varlığını sürdüren Sefarad ve Aşkenaz olmayan Yahudilere denir.

Yahudi düğünü, Marco Marcuola, Venedik, 1780 civarı

İtalya'daki Yahudiler

İtalya Yahudileri tarihsel açıdan 4 kola ayrılırlar.

1. İtalkim denen, kendilerine has ayin sistemi olan, Roma İmparatorluğu'ndan bu yana İtalya'da yaşayan Yahudiler.
2. Sefaradlar, yani 15. yüzyılda İspanya ve Portekiz'den kovulan Yahudiler.
3. Genellikle ülkenin kuzeyinde yaşayan Aşkenazlar.
4. İtalya'nın Asti, Fossano ve Moncalvo şehirlerinde yaşayan, Orta Çağ'da Fransa'dan kovulmuş Yahudiler.

Bu cemaatler birbirlerinden bağımsız olarak yaşamış ve cemaatin türüne göre kendi İtalyan Sinagog'u, İspanyol Sinagog'u veya Alman Sinagog'unu kurmuştur. Bugün ise bu sinagoglar her tür Yahudi'ye açıktır.

Yukarıda bahsedilen tarihsel bölünmenin yanı sıra modern çağda yeni cemaatler katılmıştır.

• Küçük bir cemaat olan San Nicandro Yahudileri 1940'larda Yahudiliği seçmiştir.
• Roma ve Milano'da yaşayan İran Yahudileri
• Roma'da yaşayan Libya Yahudileri.

Tarih

Ana madde: İtalya'nın Yahudi tarihi (İtalya'nın Yahudi tarihi)

MÖ 2. yüzyıldan kalma mezar taşlarında ve yazıtlarda Yahudiler'in varlığıyla ilgili bilgiler bulunur. Güney İtalya'da yaşayan bu Yahudiler Yunanca konuşurlardı. Adolescenti gibi bazı İtalyan ailelerin 70 yılında Titus tarafından Yahudiye'den kovulup bugünün İtalya'sına sürüldüğü düşünülür. Orta Çağ'ın başlarında Bari ve Otranto'da büyük Yahudi cemaatleri bulunmaktaydı. Önemli bir halaha çalışması olan Shibbole ha-Leket yine bu dönemde ortaya çıkmıştır. Yahudilerin Napoli Krallığı'ndan 1533 yılında kovulmasıyla bölgedeki Yahudi nüfusu ağırlıklı olarak Roma'ya ve kuzeye kaydı.

En ünlü İtalyan Yahudilerinden bir tanesi 1707 ile 1746 yıllarında yaşamış, bugün bile dinî ve ahlaki çalışmaları kullanılan haham Moshe Chaim Luzzatto'dur.

Bugün sayıları 50.000'i geçmeyen İtalyan Yahudileri 1904 ile 1914 yılları arasında Filistin toprakları'na göç etmiştir. Kudüs'te bir İtalyan sinagogu ve kültür merkezi bulunur. Ayrıca İstanbul'da da 1800'lerde inşa edilmiş (1931'de yıkılıp tekrar inşa edilmiş) bir İtalyan Sinagogu bulunur.

Ayrıca bakınız

• İtalkian

Dış bağlantılar

• Yahudi İtalyan Sinagoglarının tüm listesi11 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İtalya'da Yahudi cemaati birliği 1 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Roma Yahudi Cemaati 15 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Milano Yahudi Cemaati9 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Venedik Yahudi Cemaati
• Lugo Yahudileri