Çekiç Harekâtı
Çekiç Harekâtı, 1997 yılının Mayıs ayında başlayan ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin PKK'ya yönelik gerçekleştirdiği askerî operasyondur. TSK'nın Kuzey Irak'a yaptığı 200.000 asker ve korucunun katıldığı en kapsamlı operasyonlardan biridir.[7]
| Çekiç Harekâtı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Türkiye | PKK | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Altay Tokat[2] | Abdullah Öcalan | ||||||
| Güçler | |||||||
|
- 30,000 asker[3] 10,000 köy korucusu[3] | Bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
Türkiye: |
PKK: | ||||||
Türk Hükûmeti Birleşmiş Milletler sözleşmesinin 51. maddesindeki meşru müdafaa hakkını kullanarak 1992-1997 yılları arasında Kuzey Irak'taki PKK örgütünün silahlı militanlarının barındığı ve eğitildiği kamplara hava destekli kara kuvvetleri birlikleri ile operasyonlar yaptı. 1997 yılının Mayıs ayında başlayıp 2,5 ay süren Çekiç Harekâtı Kuzey Irak'a düzenlenen harekâtlar içinde katılan personel sayısıyla en kalabalık ve kapsamlı olanıydı.
Operasyon, Malatya 2. Ordu Komutanlığı sorumluluğunda yapılmıştı. Harekâtta sıklet merkezi dağlık bölgede operasyon yapan Jandarma Asayiş Komutanı Korgeneral Altay Tokat tarafından sevk idare edilmiştir. 7. Kolordu Komutanlığı ise Habur'dan mekanize birliklerle kuşatıcı bir manevra şeklinde icra edilmiştir. Harekâta katılan Barzani kuvvetlerine ait Peşmerge unsurları Jandarma Asayiş Komutalığı'nın kontrolünde görev yapmıştır. Ayrıca Saddam Hüseyin'in Sersingteki sarayı karargâh olarak kullanılmıştır. Orgeneral Çevik Bir: "Yurt içinde sağlanan huzur yurt dışında da sağlanmıştır" diyerek operasyonun biteceğini açıklamıştır.[8]
Bilanço
değiştirKayıplar
değiştirTürk Silahlı Kuvvetleri'nin verilerine göre Türk askerî birliklerinden 13 subay, 3 astsubay, 62 erbaş ve er, 21 geçici köy korucusu olmak üzere toplam 114 personel öldü. Ayrıca 24 subay, 17 astsubay, 248 erbaş ve er, 49 geçici köy korucusu olmak üzere toplam 338 personel yaralandı.[kaynak belirtilmeli]
Harekâtta kesin olmayan bilgilere göre 2730[kaynak belirtilmeli] PKK mensubu ölü, 415 PKK'lı[kaynak belirtilmeli] ise yaralı olarak ele geçirildi ya da teslim oldu.
Ele geçen malzemeler
değiştirÖlü veya sağ olarak ele geçirilen PKK'lılarden elde edilen silahlar dışında bölgedeki PKK kamplarında yapılan aramalarda önemli ölçüde silah, mühimmat ve gıda maddeleri bulundu. Kamplarda 40 adet 120 mm, 30-40 adet 82 mm havan topu gibi ağır silahla ile yakın menzil savunma füzeleri, hafif silahlar ve bunlara ait yüzbinlerce mermi ele geçirildi.[kaynak belirtilmeli]
160 bin ton gıda maddesi kamplarda TSK'nın eline geçti.[kaynak belirtilmeli]
Diğer Kuzey Irak Harekatları
değiştirKuzey Irak'taki silahlı PKK militanlarına karşı, Çekiç Harekâtı'ndan önce 1992 yılında Kazıma Harekâtı yapılmış ve 20,000 TSK personeli harekâta katılmıştı. Daha sonra 1995 yılında Çelik Harekâtı düzenlendi. Hasan Kundakçı'nın komuta ettiği harekâta 35,000 personel ve 10,000 köy korucusu katılmıştı.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ "Çekiç Harekâtı (12 Mayıs-7 Temmuz 1997)". Hürriyet. 23 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
- ^ "Altay Tokat'ın portresi: Üç madalyalı 'Çekiç' komutanı". Radikal. 28 Temmuz 2006. 7 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
- ^ a b "(page 155)" (PDF). 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ "Turkey and Iran Face off in Kurdistan". 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ "Chronology for Kurds in Iraq". 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ "Irak'ın kuzeyine gerçekleştirilen büyük harekatlar". TRT Haber. 28 Mayıs 2019. 28 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023.
- ^ a b Mercan, Faruk (24 Temmuz 2006). "Sınır ötesinde ABD ile çatışır mıyız?". Aksiyon. Cilt 607. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923 - 2000, c.4, YKY Yayınları, İstanbul 2002