Zion Ulusal Parkı
Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.
 Zion Kanyonu, "Angels Landing" kayası tepesinden
| |
| |
| Alan türü | Ulusal Park |
| Sınıflandırma | IUCN II |
| Devlet |  ABD
|
| Devlet | ABD |
| Federasyon | Utah |
| İl | Güney:Springdale, Utah. Doğu: Orderville, Utah ve "Kolob Canyons" girişi yakinda Cedar City, Utah |
| İlçe | Washington, Iron, Kane |
| Koordinatları | K 37° 12' 09 B 112° 59' 16 |
| Karasal alanı | 593,26 km2 59 326 |
| Kuruluş tarihi | 19 Kasım 1919[1] |
| Ziyaretçi sayısı | 2,825,505 (2011) |
| Kontrol kuruluşu | Ulusal Park Hizmeti |
| İnternet sitesi http://www.nps.gov/zion/ | |
Coğrafya
değiştirKonum
değiştir
Zion Ulusal Parkı güney-doğu ABD'de Utah eyaletinin Washington, İron ve Kane ilçelerinde (county) konumlu arazilerden oluşmaktadır. En yakın yerleşkeler güneyde Springdale, Utah, doğuds Orderville, Utah ve "Kolob Canyons" girişi yakında Cedar City, Utah'dır. En yakın metropoliten şehirler 250 güneybatıda Las Vegas; 500 km kuzeydoğuda Salt Lake City ve 800 km doğuda Denver'dir. Parkın arazisi kuzey-güney yönünde yaklaşık 40 km ve doğu-batı yönünde 2–23 km arasındadır. Bu ulusal park için en uygun ulaşım karayollarıdır ve Utah Eyalet karayolu "Route 9" ve eyaletler arası fedaral "Interstate 15" yollarıdır.
Zion Ulusal Parkı üç önemli coğrafi alanın birleştiği noktada bulunmaktadır. Bunlar kuzeybatıda "Grand Basın (Büyük Havza)"; güneybatıda "Mojave Çölü" ve doğuda "Kolorado Platosu"dur.
Zion Ulusal Parkı'nda en yüksek nokta rakımı 2.659 m'ye varan "Horse Ranch Dağı"'ndadır. Bu dağ zirveleri ulusal parkın güneydoğusunda Kolob Kanyonları ile aynı seviyede bulunmaktadır ve Kolorado Platosu'nun bir kısmıdır. Parkın güneydoğusundan bulunan "Zion Kanyonu" ise "Kolorado Platosu"'nun bir parçası olan "Markagünt Platosu"'nün içinde derince kazılmış gibi konumludur.
Îklim
değiştirBu ulusal park arazisinde kıtasal karasal iklimi; dağlar iklimi ve çöl iklimi karışık olarak bulunmaktadır. Bu arazide ısılar değişik bölgelerde daha çok rakım şartlarına bağlı olarak çok değişiktir. Ulusal parta yapılan gözlemlere göre aylık ortalama ısı en aşağı -18,8 °C ve en yüksek ise 46,1 °C olmuştur. Ekim ve Mayıs ayları arasından don yapma görülebilmekte ve ama genellikle Mart'tan Aralık'a kadar don gayet nadir olmaktadır.
Yağışlar yıl boyunca düzenlidir. Fakat parkın doğusundan bulunan kurak hatta çöl arazilerine pek az yağış düşmektedir. Buna başlıca neden Büyük Okyanus'ta ortaya çıkan ve batıya yönelen bulut sisteminin hemen kıyya yakın bulunan yüksek Sierra Nevada Sıradağları üzerinde geçerlerken nemlerini yağış halinde dağlık arazide boşaltmaları ve bu sıradağların hemen doğusuna yağmur için bulutlarda nem kalmamasıdır. Bu nedenle Sierra Nevada'ların hemen doğusundaki park arazileri içinde bulunan coğrafi "Grand Basin (Büyük Havza)" bölgesine ait olan alçak rakımlı araziler çöl iklimi göstermektedirler. Daha doğuda yüksek rakımlı plato arazilerinde ise yağış alçak rakımlı çöl arazilerine nazaran gayet çoktur. Mayıs ile Haziran dönemi en az yağışlı dönem ve Ocak ile Nisan arası en çok yağış görülen dönem olmaktadır. Yaz ayları "Kuzey Amerika Kıtası mansun" yağmurları ile karaterize edilmektedir. Bu tip mansun yağmurları Asya'da görülen ve aynı adı taşıyan tipten değişiktir. Kuzey Amerika kıtası mansun yağmurlarında yağış çok daha azdır ama Ağustos ayında her öğleden sonra sık sık çok şiddetli yağmur yağmaktadır. Bu mansun yağmurları kisa zamanda (öğledensonra) gayet şiddetli yağış halinde olduğu için kanyonlardaki dere ve çayları birden doldurmakta ve çok kere susuz olan dere vadilerinde büyük "Flash flood" adı verilen seller getirmektedir. Kış mevsiminde ise ısının düşük olması nedeni ile yağışlar kar halinde düşmesi olasıdır ve rakım arttıkça düşen karın boyu gittikçe artış göstermektedir.
Şu tablolar Zion Ulusal Parkı için ısı ve yağış gözlemlerinin aylık özetlerini vermektedirler:
| Ay | Ocak | Şubat | Mart | Nisan | Mayıs | Haz. | Tem. | Ağus. | Eylül | Ekim | Kasım | Ara. | Yıl |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| En yüksek ısı derecesi gözlemleri (°C) | 21,6 | 25,5 | 30,0 | 34,4 | 38,8 | 45,5 | 46,1 | 43,8 | 43,3 | 36,1 | 28,3 | 21,6 | 46,1 |
| En yüksek ısı dereceleri ortalamaları (°C) | 11,0 | 14,0 | 17,0 | 23,0 | 28,0 | 34,0 | 38,0 | 36,0 | 33,0 | 26,0 | 17,0 | 12,0 | 24,1 |
| En düşük ısı dereceleri ortalamaları (°C) | -1,6 | -0,5 | 2,2 | 6,1 | 11,1 | 15,5 | 20,0 | 18,8 | 15,5 | 9,4 | 2,7 | -1,1 | 8,2 |
| En düşük ısı derecesi gözlemleri (°C) | -18,8 | -15,5 | -11,1 | -5,0 | -5,5 | 4,4 | 10,5 | 10,0 | 0,5 | -5,0 | -10,5 | -14,0 | -18,8 |
| Aylık yağış ortalamaları (mm) | 41 | 41 | 43 | 43 | 17 | 15 | 20 | 41 | 20 | 25 | 30 | 38 | 374 |
Hidrografi
değiştirBu ulusal parktaki su havzası Virgin Çayı ve kollarını ihtiva etmektedir. Virgin Irmağı da Kolorado Nehri'ne batıda ve güney-batı'da ulusal park arazisinden çıktıktan sonra katılmaktadır. 2.250 km uzunluğunda olan Kolorado Nehri Kayalık Dağlar'dan kaynaklanmakta; güney-doğu yönünde akıp Meksika'da Büyük Okyanus'a bağlı olan Kaliforniya Körfezi'ne katılmaktadır. Zion Parkı'nda Virgin Çayı ve onun kuzeydeki kolu olan "North Fork Virgin Çayı" parkın kuzeydoğusunda kaynaklanmaktdır. Bu çay Zion Kanyonu içinden güney/güneydoğu yönünde geçmektedir ve bu geçiş sırasında çeşitli dereler bağlanmaktadır. Bu çayın en önemli kolu olan "East Fork Virgin Çayı" ise Virgin Çayına park arazisinden çıktıktan sonra katılmaktadır. Kolob Kanyon'larından akan çeşitli dereler de Virgin Çayı'a park sınırlarının hemen dışında batıda katılmaktadırlar. Virgin Çayı'nın akış meyli bu park arazisi içinde %0,9 ve %1,5 olarak değişmektedir. Bu meyil değişikliği, rakım farklığı ve kanyonlarda suların genişliğin sınırlı olması bu çayın akımının hızlı olmasına başlıca amillerdir.
Resimler
değiştir
-
Parkın Doğu giriş kapısı tabelası -
"Zion Narrows" Yürüyüş Patikası başlangıcı -
"Subway Vadisi"'girişi -
Üç Yaşlı Saygıdeğer Adam" Kayalığı -
"Checkerboard Mesa (Dama tahtası Masa Dağı)" -
"Hidden Canyon (Saklı Kanyon)" Yürüytus Patikası -
Zion Kanyonu "Observation Point (Gözlem Noktası" Yürüyüş Patikası sonundan -
"Tyal;o Creek Deresi" ve arkada "Horse Ranch Dağı"
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Zion-Mt. Carmel Highway and Tunnel". National Park Service. 2012. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
Dış bağlantılar
değiştir
- Ulusal Park Hizmeti: Zion Ulusal Parkı (İngilizce)
(İngilizce)