Zehra Doğan

Türk gazeteci

Zehra Doğan (d. 1989), Kürt asıllı Türk gazeteci ve ressam. Mardin'in Nusaybin ilçesinde sokağa çıkma yasağı ve güvenlik operasyonları sırasında çizdiği resimleri sosyal medyada paylaştığı ve 10 yaşındaki bir çocuğun notlarını haberleştirdiği için hakkında örgüt üyeliği suçlamasıyla dava açıldı.[2][3] 23 Temmuz 2016'da Mardin'de gözaltına alındı.[3] 9 Aralık 2016'da ilk duruşmada örgüt üyeliği suçlamasından beraat etti ve örgüt propagandası suçlamasından tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.[3] Örgüt propagandası suçundan 33 ay hapis cezasına çarptırılan Doğan, Haziran 2017'de tutuklanarak Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi'ne gönderildi.[3] 24 Ekim 2018 tarihinde Tarsus cezaevine gönderildi.[4] 24 Şubat 2019 tarihinde tahliye oldu.[5] 19 Ekim 2023 tarihinde Yargıtay, "yasadışı örgüt lehine propaganda yapmak" suçundan hapis cezasına çarptırılan Zehra Doğan'ın temyiz başvurusunu karara bağladı. Mahkeme, delilleri değerlendirirken "hata" yaptığına ve beraat beraat yerine hapis cezası verdiğine hükmetti yeniden yargılama kararı verildi.[6] Yeniden başlayan yargılamanın 9 Mayıs 2024 tarihinde görülen ilk duruşmasında mahkeme, Doğan hakkında savcılık mütalaası kapsamında üzerine atılı suçlamanın kanunda suç olarak düzenlenmediği gerekçesiyle beraat kararı verdi.[7]

Zehra Doğan
Zehra Doğan, 2016
Doğum1989 (34-35 yaşında)[1]
Bağlar, Diyarbakır, Türkiye
Vatandaşlık Türkiye
MeslekRessam, gazeteci
Tanınma nedeniNusaybin tablosu

Yaşamı

değiştir

1989 yılında Kürt bir ailenin çocuğu olarak Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde doğdu ve büyüdü.[8] Manisa, İzmir, Karadeniz'e çocukluğunda ailesiyle beraber mevsimlik işçiliği yaptı. Diyarbakır'da okul çıkışından sonra, su, tatlı, maydanoz ve ikinci el kitap sattı, ayakkabı boyacılığı yaptı.11 yaşında Dicle Fırat Kültür Merkezi'nde sanat eğitimi almaya başladı. 18 yaşında Munzur Üniversitesi moda tasarım bölümünü okumaya başladı. Bu bölümü bitirdikten sonra, Dicle Üniversitesi Resim Öğretmenliği Bölümünden mezun oldu.[8] 2012'de kurulan ve 2016'da 675 sayılı kanun hükmünde kararname ile kapatılan, dünyanın ilk kadın haber ajansı JİNHA'nın[9] kapatılmadan önceki son editörü idi.[8]

Ödüller

değiştir
 
Zehra Doğan 18. Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü'nü Metin Göktepe'nin annesi Fadime Göktepe'den alırken, 2016.

2012'de Musa Anter Kürtçe haber dalı jüri özel ödülü, "Li Rojava welat emanetê jinên kurd in" (Batı Kürdistan'da ülke Kürt kadınlarına emanet edilmiş) başlıklı haberleri için Zehra Doğan ve Hazal Peker'e verildi.[10]

2015'te "Ezidi Kadınların Çığlığı" başlıklı haberiyle Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü'ne layık görüldü.[11]

2017'de İsviçre'deki Freethinkers (Özgür Düşünenler) adlı kuruluş tarafından Düşünce Özgürlüğü Ödülü'ne layık görüldü.[12]

2017'de Uluslararası Araştırma Gazeteciliği Ağı (Global Investigative Journalism Network) tarafından verilen Rebellion's Artist in the World 2017 ödülünü aldı.

3 Mayıs 2018'de Deutscher Journalisten Verband, Alman Gazeteciler Birliği, "Basın Özgürlüğü Baharı" ödülünü Zehra Doğan'a verdi. Ödül gazetecinin adına, ünlü İtalyan-Alman gazeteci Ingo Zamperoni] tarafından alındı.[13]

2018'de Uluslararası Kadınların Medya Vakfı tarafından tehlikeli koşullarda muhabirlik yapan kadın gazetecilere verdilen Gazetecilikte Cesaret Ödülü'ne layık görüldü.[8][14]

15 Ocak 2019 tarihinde Zehra Doğan Index on Censorship tarafından İfade özgürlüğü ödülüne sanat dalında aday gösterildi.[15] ve 5 Nisan 2019 günü ödül kendisine verildi.[16][17]

11 Ekim 2019'da Beyrut'ta May Chidiac 27 Vakfı'ndan "Gazetecilikte olağanüstü cesaret Ödülü"nü aldı.[18]

Şubat 2020'de İtalya'da, 1978'de öldürülen genç bir devrimci olan Roberto Scialabba'ya adanan " Roberto Scialabba özel ödülü" Zehra Doğan'a verildi.[19]

16 Ekim 2020'de İtalya'nın Cenova kentinde düzenlenen 14. Kadın Mükemmellik Festivali'nde "Uluslararası Hypatia Kadın Mükemmellik Ödülü"ne layık görüldü.[20][21]

19 Kasım 2020 tarihinde, "Artissima 2020,Carol Rama" sanat ödülü Zehra Doğan'a verildi.[22][23]

Aralık 2020'de Zehra Doğan, 34 uluslararası sanat dergisinin hazırladığı, "Power 100 - Çağdaş Sanat dünyasının en etkili isimleri" listesine seçildi.[24][25]

10 Eylül 2021, Atomium Ödülleri : "Prison n°5" adlı grafik romanı için, 2021 Le Soir çizgi roman röportaj ödülüne layık görüldü.[26]

Aralık 2021'de Zehra Doğan, "Power 100 - Çağdaş Sanat dünyasının en etkili isimleri" listesine seçildi.[27]

2021 Aralık, "Prison n°5", İtalya Wired, "2021 en iyi çizgi romanları" seçkisinde liste başı oldu.[28]

2021 Aralık, "Prison n°5", İtalya'da Il Manifesto, "2021 yılının en iyi 10 çizgi romanı" seçkisine girdi.[29]

2024 Şubat, İtalyan ColophonArte Ödülü sanatçıya verildi.[30][31]

Uluslararası destek ve dayanışma

değiştir

Doğan, Uluslararası Yazarlar Birliği'nin düzenlediği Hapisteki Yazarlar Günü'nde 2017 yılında durumuna dikkat çekilen ve "ifade özgürlüğünün barışçıl yollarla kullanılmasına olan adanmışlıkları nedeniyle ağır bir bedel ödedikleri" ifade edilen beş isimden biri oldu.[32]

Uluslararası Af Örgütü tarafından desteklenen tutsak gazetecilerden biri oldu.

2017'den itibaren kaçak olarak Avrupa'ya ulaşan eserlerinin yer aldığı sergiler çevresinde bir dayanışma kampanyası sürdürüldü.[33]

2017'de Çinli sanatçı ve aktivist Ai Weiwei, kampanyanın bir parçası olarak Doğan'a yazdığı mektubunda "Eğer bir devlet, sanatçıları, gazetecileri veya yazarları bu şekilde hapsedebiliyorsa fikirlerin ve yaratıcılığın korunamadığı ve gelişemediği karanlık bir çağda yaşıyoruz demektir. Böyle bir toplum, dünya çapında fikirlerin serbestçe tartışıldığı çağımızla başa çıkamaz, işleyen bir demokrasi için kesinlikle gerekli olan açık tartışmalar ve eleştirilerden mahrum kalır" sözlerine yer verdi.[32]

16 Mart 2018'de, İngiliz sokak sanatçısı Banksy, Doğan'ın tutukluluğunu protesto etmek amacıyla New York'ta bir duvar resmi yaptı.[34][35]

8 Ekim 2018'de, Uluslararası Yazarlar Birliği'nin o yıl Hindistan'da gerçekleşen senelik kongresinde, Zehra Doğan onur üyesi ilan edildi.[36]

2019 yılında, İtalyan prodüksiyon Creative Nomads, üç kadına yer veren bir belgesel film gerçekleştirdi: "Terörist, Zehra ve diğerleri". Yazar Aslı Erdoğan ve adli tıp uzmanı doktor ve insan hakları savunucusu Şebnem Korur Fincancı'nın söyleşilerle yer aldığı filmde, cezaevinden mektuplarıyla katılan Zehra Doğan animasyon görüntülerle ve Polonya asıllı sinema sanatçısı Kasia Smoutniak'ın sesiyle canlandırıldı. Belgesel Marica Casalinuovo, Francesca Nava, Vichie Chinaglia, Marella Bombini tarafından yönetildi.[37]

Sergi ve performanslar

değiştir
  • 2024 Kasım - 2025 Ocak, “Closed Eyes Can See”, Zehra Doğan ve Matteo Mauro, Prometeo Gallery, Milano, İtalya.[38]
  • 12 Ekim 2024 - 5 Temmuz 2025, “Figures”, Laura ve Luigi Giordano koleksiyonundan eserlerin yer aldığı grup sergisi, SPA, Spazio Per Arte, Ollegio, İtalya.[39]
  • 2024, 11-13 Ekim, ArtVerona 19. edisyon, karma sergi, Verona, İtalya.[40]
  • 2024, 16 Mart - 28 Eylül, Interaction Napoli Bienali,"l'Altro e l'Alterità" (Öteki ve Ötekilik). Aziz Caterina Manastırı, Napoli, İtalya.[41]
  • 2024,13 Mart - 31 Mayıs, Malta Bienali.[42]
  • 2024, 25 Ocak 25 - 25 Şubat "Meno Parkas", 10 Kürt sanatçı. Kaunas Pilnas Kultūros, Lithuania.[43]
  • 8 Ekim 2023 - 28 Ocak 2024, 49 Nord 6 Est Frac Lorraine, "Prison n°5", (5 Numaralı cezaevi), grup sergisi "Comment se raconter" (To tell your own story), Metz, Fransa.[44]
  • 17 Mayıs - 2 Ekim 2023, MUCEM grup sergisi "Les Maternités de A à Z" (A'dan Z'ye Annelikler), Marsilya, Fransa.[45]
  • 24 Şubat - 2 Nisan 2023, "Observatory on Deculturalisation" (Kültürsüzleşme Gözlemevi), Zaira Oram kolektifi tarafından düzenlenmiştir, OXYD Kunsträume, Winterthur, İsviçre.[46]
  • 21 Şubat - 4 Nisan 2023, "Progetto Genesi" (Genesis Projesi) Gezici grup sergisi. Küratör Ilaria Bernardi. İtalya.[47]
  • Kasım 2022 – Mart 2023, “Kurdystan – Oblicza trwania”, Leon Wyczółkowski Bölge Müzesi,, Bydgoszcz, Polonya.[48]
  • 21 Kasım 2022, "Paroles, corps et graphies", les Créatives festivali kapsamında Cenevre Üniversitesi İnsan Hakları Haftası açılış performansı. Cenevre, İsviçre.
  • Kasım 2022, Artissima Fair 2022. Torino, İtalya.[49][50][51]
  • Ekim 2022, "Mavi Özgürlük", "Rojava - Binxet" karma sergisi. Küratör Barış Seyitvan, Kürt Film Festivali çerçevesinde, Babylon, Berlin, Almanya.[52]
  • Eylül - Ekim 2022, "Intemporale", Prometeo Gallery, Milano, İtalya.[53]
  • 17 Temmuz - 25 Eylül 2022, Calasetta Çağdaş Sanat Müzesi, “Dolce è la guerra per chi non l’ha vissuta” (Savaş onu hiç yaşamamış olanlara tatlıdır). MACC Vakfı ve Galeri Prometeo işbirliği ile, Efisio Carbone küratörlüğünde grup sergisi.[54]
  • Mayıs - Eylül 2022, "Prison n°5", kolektif sergi "Splendid Isolation". SMAK, Şehir Çağdaş Sanat Müzesi, Gent, Belçika.[55]
  • Nisan 2022, "En la selva eau mucho por hacer" dahilinde "5 Numaralı cezaevi". Küratör Maria Barrios. Museo de la Solidaridad Salvador Allende (Salvador Allende Dayanışma Müzesi), Santiago, Şili.[56]
  • Nisan 2022, "Established" B-13, Uluslararası Modern ve Çağdaş Sanat Fuarı, Miart 2022, Milano, İtalya.[57]
  • Nisan -Haziran 2022, "Segni di me. Il corpo, un palcoscenico", Carol Rama ile dialogda altı sanatçı, Casa Testori, Novate Milanese, İtalya.[58]
  • Şubat 2022, Art Basel OVR, Zehra Doğan, "Prison N°5".[59]
  • Aralık 2021, Jineoloji Akademisi tarafından kurulan kadın sanatçılar topluluğu "Xwebun" Sergisi. Kareem Chawshin galerisi, Süleymaniye, Irak.
  • Kasım 2021, karma sergi "Other Voices, Other Rooms", Kriminal Polis Departmanı Mühleweg, Küratör Adam Szymczyk, Zürih, İsviçre.[60]
  • Ekim - Kasım 2021, bireysel sergi, "Zehra Doğan: Prigione N°5", Prometeo Gallery, Milano, İtalya.[61]
  • Ekim - Kasım 2021, karma sergi, "Fractured Spine". Photobastei, Zürih, İsviçre.[62]
  • Eylül 2021, Miart, Uluslararası Modern ve Çağdaş Sanat Fuarı, Milano.[63]
  • Temmuz 2021, "El grito de la verdad" (Gerçeğin Çığlığı), Cruce, Madrid[64]
  • Haziran - Ağustos 2021, "Stronger Still" Kiosk, Maxim Gorki Tiyatrosu, Berlin.[65][66]
  • Mayıs - Haziran 2021, "Danae Revisited", Villa Brandolini, Pieve di Soligo, İtalya.[67]
  • Şubat 2021, "Il tempo delle farfalle / Kelebeklerin zamanı", Patria, Minerva ve Teresa Mirabal kardeşlere adanmış sergi, PAC - Çağdaş Sanat Pavyonu, Milano, İtalya. (Kasım 2020 için planlanan sergi pandemi nedeniyle gecikmeli gerçekleşmiştir).[68]
  • Ocak 2021 - Haziran 2022 "Fashion is a verb: Art Performance and Identity" (Moda bir fiildir: Sanat, Performans ve Kimlik), William Paterson Üniversitesi Galerileri, New Jersey, ABD.
  • Aralık 2020, "Hassas Müdahale", karma sergi, Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi, Istanbul.[69]
  • Aralık 2020, Art Basel, "OVR: Miami Beach".[70]
  • Eylül - Ekim 2020, "Nehatîye Dîtin / Görülmemiştir", Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi, İstanbul.[71][72][73]
  • Eylül 2020, "Art in Protest" by Human Rights Foundation (HRF), sanal galeri, New York, ABD.[74]
  • Eylül 2020, Prometeo Gallery, Milano. İtalya. "Beyond" isimli bir sergi ve bir performans.[75][76]
  • Eylül 2020, Palazzi dell'Arte Rimini - PART, İtalya. Karma sergi. San Patrignano Vakfı koleksiyonu.[77]
  • Eylül 2020, Berlin Bienali, Almanya. ".[78][79][80] Diyarbakır cezaevinde gerçeklestirdiği çizgi roman “Xêzên Dizî” (Gizli resimler).
  • Eylül 2020, La Panera Sanat Merkezi, Barselona, İspanya, "Línies vermelles. La censura en la col". Karma sergi. Sansürlenmiş eserlerden seçmeler. "Nusaybin" dijital resmi ile katıldı.[81]
  • Ağustos 2020, Ex Chiesa di San Matteo, Lucca İtalya, karma sergi, "A volte penso che..." (Bazen düşünüyorum ki...)[82].[83]
  • 21 Temmuz 2020 tarihinde Zehra Doğan, İtalya'nın Brescia kentinin koronavirüse karşı mücadelesini dev bir duvar resmi ile selamladı.[84][85][86]
  • Temmuz 2020, Ravenna Festivali çerçevesinde İtalya'da, Riccardo Muti yönetiminde Orchestra Giovanile Luigi Cherubini, Syrian Expat Philharmonic Orchestra (SEPO) ve sanatçı Aynur Doğan'ın da katılımıyla gerçekleşen iki "Dostluk yolları" konserinde, iki performans.[87][88]
  • Haziran 2020, "The Hard Times" isimli sokak gazetesi projesinin, George Floyd'a adanan ilk sayısını, Paris'teki Rosa Parks parkının duvarında sergiledi.[89]
  • Ocak 2020, Nassauische Kunstverein (Çağdaş Sanat) müzesi, Wiesbaden, Almanya, "Der Kunst ihre Freiheit" (Her sanatın kendi özgürlüğü).[90]
  • Ocak 2020, Peace Forum (Barış Forumu) 2020, à Basel, Suisse.[91]
  • Aralık 2019, Middle East Institute (MEI) Art Gallery, Washington, ABD. "Speaking Across Mountains: Kurdish Artists in Dialogue" (Dağlar ötesi konuşma: Kürt sanatçılar diyalogda).[92]
  • Kasım 2019 - Mart 2020, Santa Giulia Müzesi, Brescia, İtalya, Brescia Barış Festivali çerçevesinde, "Avremo anche giorni migliori. Opere dalle carceri turche" (Daha güzel günlerimiz olacak. Türk cezaevlerinden eserler), 70 cezaevi eserinin sergisi. Havrin Khalaf'a adanan bir performans.[93][94]
  • Kasım 2019, Drawing Center, New York, ABD "The Pencil Is a Key - Drawings by Incarcerated Artists" (Kalem bir anahtardır - Tutsak sanatçıların çizimleri).[95]
  • Ekim 2019, Espace des femmes Sanat Galerisi - Éditions des femmes yayınevi, Paris, France, "Œuvres évadées" (Kaçak Resimler).[96]
  • Mai 2019, Tate Modern, Londra, İngiltere, enstallasyon "Ê Li Dû Man" (Geride Kalanlar).[97][98][99]
  • Mart 2019, Rennes Opera sanat galerisi Fransa, "Les yeux grands ouverts" (Gözler Dört Açık).[100][101]
  • Aralık 2018 2inci "Kurdish art Fair", Londra, İngiltere.[102]
  • Eylül 2018, Morlaix, Fransa, "Festival des Autres Mondes" (Başka Dünyalar Festivali).[103][104][105]
  • Ocak 2018, Tour Saint Aubin Sanat galerisi, Angers, Fransa, "Les yeux grands ouverts" (Gözler Dört Açık).[106]
  • Ağustos 2017, Douarnenez Film festivali, Fransa, "Les yeux grands ouverts" (Gözler Dört Açık).[107][108][109]
  • Şubat 2017, Şanoya Bajêr ya Amedê (Amed Şehir Tiyatrosu) galerisi, Diyarbakır, Türkiye, "141".[110][111][112]

Kitaplar

değiştir
  • La Repubblica gazetesinin 21. yüzyılın en iyi temsilcisi olarak kabul edilen 20 ulusal ve uluslararası grafik romana adanmış "Mondo Graphic Novel" adlı koleksiyonunda yayınlandı, (Haziran 2023).
  • Zehra Doğan "Wir werden auch schöne Tage sehen. Briefe aus dem Gefängnis". Spector Books, Şubat 2022. 978-3-95905-569-7
  • Zehra Doğan, "Avremo anche noi dei bei giorni". Fandango, Şubat 2022. 9788860448125
  • Zehra. La ragazza che dipingeva la guerra, (Zehra. Savaşı çizen kız) metin Antonella De Biasi, illustrasyon Zehra Doğan, Mondadori, 8 Temmuz 2021, EAN 9788804740445[113]
  • Zehra Doğan "Prigione N°5", (5 Numaralı Cezaevi) çizgi roman. Becco Giallo, Nisan 2021 (ISBN 978-2849754894)[114]
  • Zehra Doğan "Prison N°5" (5 Numaralı Cezaevi), çizgi roman, çeviri-uyarlama Naz Öke, Daniel Fleury Delcourt, Mart 2021. 9782413038481
  • Zehra Doğan "Avremo anche giorni migliori. Opere dalle carceri turche" (Güzel günlerimiz de olacak : Türk cezaevlerinden çalışmalar) Sanat Kataloğu, Skira 8857243303
  • Zehra Doğan, "Nous aurons aussi de beaux jours : écrits de prison" (Güzel günlerimiz de olacak : cezaevi mektupları), çeviri Naz Öke, Daniel Fleury, Editions des femmes, Ekim 2019 978-2849754894
  • Zehra Doğan, "Les Yeux grands ouverts", (Gözler Dört Açık) çeviri Naz Öke, Fage Editions, Temmuz 2017 978-2849754894

Kaynakça

değiştir

  1. ^ "Zehra Doğan". IWMF. 22 Temmuz 2018. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2018. 
  2. ^ "Gazeteci Zehra Doğan'a Nusaybin'i anlattığı resmini sosyal medyadan paylaşmaktan ceza!". T24. 6 Mart 2017. 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  3. ^ a b c d "Gazeteci Zehra Doğan tutuklandı". BBC Türkçe. 12 Haziran 2017. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  4. ^ "24 Ekim 2018 tarihinde Tarsus cezaevine gönderildi". 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 25 Ekim 2018. Mezopotamya ajansı.
  5. ^ "Gazeteci ve ressam Zehra Doğan tahliye edildi". BBC Türkçe. 24 Şubat 2019. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  6. ^ "Yüksek yargıdan 'pardon' kararı!". birgun.net. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  7. ^ "Yeniden yargılanan gazeteci Zehra Doğan beraat etti". bianet.org. 12 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  8. ^ a b c d "Zehra Doğan'a Gazetecilikte Cesaret Ödülü". Bianet. 21 Haziran 2018. 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  9. ^ "KHK ile kapatılan JINHA: "Erkek ne hüküm verir?" demeden kadınların sesi olmaya devam edeceğiz". T24. 30 Ekim 2016. 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  10. ^ Işıl Cinmen'e Musa Anter Ödülü 1 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 17 Eylül 2012
  11. ^ "Metin Göktepe ödülleri verildi". Evrensel. 10 Nisan 2015. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  12. ^ "Hapisteki gazeteci ve ressam Zehra Doğan'a İsviçre'de düşünce özgürlüğü ödülü". BBC Türkçe. 3 Kasım 2017. 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  13. ^ « Feder für die Pressefreiheit » 9 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Deutschen Journalistenverbands. 3 Mayıs 2018.
  14. ^ "Courage in Journalism Award given to jailed Kurdish journalist Zehra Doğan". Stockholm Center for Freedom. 20 Haziran 2018. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  15. ^ "Index on Censorship Awards 2019 Short List" 2 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Index on Censorship, 15 Ocak 2019
  16. ^ "Zehra Doğan’a Londra’da sanat ödülü" 10 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kedistan. 5 Nisan 2019
  17. ^ "Zehra Doğan ödülünü açlık grevi direnişçilerine adadı" 10 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jin News. 5 Nisan 2019
  18. ^ "Zehra Doğan'a Lübnan'dan gazetecilik cesaret ödülü". KEDISTAN (Fransızca). 12 Ekim 2019. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  19. ^ "Corsi e Laboratori – Centro Sociale Occupato Autogestito via Selinunte 57 – Roma". Centro Sociale Occupato Autogestito via Selinunte 57 - Roma (İtalyanca). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  20. ^ redazionegenova4 (2 Ekim 2020). "Genova, Festival dell'eccelenza al femminile". Liguria Notizie (İtalyanca). 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  21. ^ redazionecultura (17 Ekim 2020). "Le premiazioni del Premio Ipazia all'Eccellenza al Femminile". Liguria Notizie (İtalyanca). 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  22. ^ Redazione. "Artissima 2020. Zehra Doğan vince la prima edizione del Premio Carol Rama". www.artemagazine.it (İtalyanca). 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  23. ^ Sanatatak (20 Kasım 2020). "Zehra Doğan ARTISSIMA ödülüne layık görüldü". SANATATAK. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  24. ^ "Zehra Doğan". artreview.com (İngilizce). 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021. 
  25. ^ "Power 100 listesine giren Zehra Doğan: Sokak gazetesi hedefim var". Independent Türkçe. 11 Aralık 2020. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021. 
  26. ^ "Prix Atomium: la Fête de la BD est aussi celle des créateurs". Le Soir Plus (Fransızca). 10 Eylül 2021. 10 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2021. 
  27. ^ "Power 100". artreview.com (İngilizce). 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021. 
  28. ^ Nast, Condé (12 Aralık 2021). "I migliori fumetti del 2021". Wired Italia (İtalyanca). 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021. 
  29. ^ "Top Graphic Novel 2021, le classifiche del manifesto". il manifesto (İtalyanca). 17 Aralık 2021. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2021. 
  30. ^ Fiere, Bologna. "Premio ColophonArte". Artefiera (İtalyanca). 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  31. ^ "Bologna, Arte Fiera's 50th edition closes with more than 50,000 visitors". Foestre sull'Arte. 
  32. ^ a b "Çinli aktivist Ai Weiwei'den gazeteci-ressam Zehra Doğan'a: Fikirlerin ve yaratıcılığın korunamadığı karanlık bir çağdayız". BBC Türkçe. 15 Kasım 2017. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  33. ^ "Dossier Spécial • Campagne de soutien à Zehra Doğan". KEDISTAN (Fransızca). 21 Temmuz 2016. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  34. ^ "Banksy New York'ta Zehra Doğan'ın tutukluluğunu protesto için duvar resmi yaptı". BBC Türkçe. 18 Mart 2018. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  35. ^ "New Banksy Mural in New York Protests Turkish Artist's Imprisonment". New York Times. 15 Mart 2018. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  36. ^ "The 84th PEN International Congress closes in India with a focus on free expression and women writers". PEN International. 8 Ekim 2018. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  37. ^ ""Terroriste": donne che resistono nella Turchia di Erdogan". la Repubblica (İtalyanca). 17 Kasım 2019. 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  38. ^ "Zehra Doğan - Closed Eyes Can See | Artribune" (İtalyanca). 14 Kasım 2024. Erişim tarihi: 21 Kasım 2024. 
  39. ^ "FIGURE la mostra della collezione Laura e Luigi Giordano allo Spazio Per Arte a Oleggio". HESTETIKA MAGAZINE (İtalyanca). 15 Ekim 2024. Erişim tarihi: 17 Ekim 2024. 
  40. ^ Barbieri, Elsa (12 Ekim 2024). "Sempre moderna e contemporanea, ha preso il via la nuova edizione di ArtVerona". exibart.com (İtalyanca). Erişim tarihi: 15 Ekim 2024. 
  41. ^ "Napoli: InterACTION Napoli. The Other and the Otherness - Evento d'arte contemporanea in Campania". Itinerari nell'Arte (İtalyanca). 17 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  42. ^ "Zehra Doğan - Malta Biennale". maltabiennale.art (İngilizce). 15 Aralık 2023. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  43. ^ "Kaune – kurdų videomenas". Kaunas Pilnas Kultūros (Litvanca). 25 Ocak 2024. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024. 
  44. ^ "49 Nord 6 Est Frac Lorraine | To tell your own story" (İngilizce). 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023. 
  45. ^ "Les Maternités de A à Z". Mucem — Musée des civilisations et de la Méditerranée (Fransızca). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  46. ^ "Zehra Dogan apre il progetto "Observatory on Deculturalisation"". Askanews (İtalyanca). 23 Şubat 2023. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023. 
  47. ^ "Progetto Genesi: la tappa di Milano". it.gariwo.net (İtalyanca). 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023. 
  48. ^ "Kurdystan – Oblicza trwania – MOB". muzeum.bydgoszcz.pl. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  49. ^ "Artissima. International fair of contemporary art Torino – The online catalogue" (İngilizce). 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022. 
  50. ^ "Artissima22, una scossa d'arte che parte da Torino". la Repubblica (İtalyanca). 4 Kasım 2022. 5 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022. 
  51. ^ Vergani, Gloria (5 Kasım 2022). "Artissima 2022. Le dieci opere da non perdere | Artribune" (İtalyanca). 5 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022. 
  52. ^ Aleynikova, Sofya (8 Eylül 2022). "group exhibition: "Rojava – Binxet"". Kurdisches Filmfestival (İngilizce). 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  53. ^ "Intemporale". Mutual Art. 
  54. ^ "Dolce è la guerra per chi non l'ha vissuta". Fondazione Macc (İtalyanca). 11 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022. 
  55. ^ "Splendid Isolation". SMAK (Fransızca). 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2022. 
  56. ^ "EN LA SELVA HAY MUCHO POR HACER – Museo de la Solidaridad Salvador Allende". www.mssa.cl (İspanyolca). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022. 
  57. ^ "miart 2022". www.miart.it. 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  58. ^ "Segni di me. Il corpo, un palcoscenico. A Casa Testori sei artiste si relazionano con Carol Rama". ArtsLife (İtalyanca). 17 Mart 2022. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022. 
  59. ^ "Art Basel - Zehra Dogan's room". Art Basel. 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  60. ^ "Kunst und Bau Kriminalabteilung Stadtpolizei Mühleweg - Stadt Zürich". www.stadt-zuerich.ch (Almanca). 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  61. ^ "Zehra Doğan: Prigione N°5". zero.eu (İtalyanca). 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2021. 
  62. ^ visuels, Publié par Naz Oke | 5 Oct 2021 | Arts plastiques et; Oke, Chroniques de Naz; humains, Droits; English (5 Ekim 2021). "Exhibition • "Fractured Spine" in Zurich". KEDISTAN (Fransızca). 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2021. 
  63. ^ "starry worlds: la mappa poetica di milano". www.miart.it. 16 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021. 
  64. ^ "Exposición Regina José Galindo y Zehra Doğan, "El grito de la verdad",Prometeo Gallery, Milano". CRUCE (İspanyolca). 29 Haziran 2021. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021. 
  65. ^ "Season Issue #22". Season Issue #22 | Gorki (İngilizce). 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  66. ^ "Maxim Gorki Theater im Februar". Theaterkompass - Für Theaterbesucher und Theatermacher (Almanca). 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  67. ^ "Il mito di Danae in Villa Brandolini a Pieve di Soligo". Valdo Tv (İtalyanca). 4 Mayıs 2021. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  68. ^ "IL TEMPO DELLE FARFALLE | PAC" (İtalyanca). 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  69. ^ "Bir sergi: Hassas Müdahale". Gazete Karınca. 9 Aralık 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  70. ^ "'OVR: Miami Beach': Participating Galleries, Highlights and Additional Programming". Art Basel (İngilizce). 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020. 
  71. ^ "Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi / Sezon Programı / Nehatîye Dîtın / Görülmemiştir: Zehra Doğan'ın Türkiye'deki ilk kişisel sergisi". Kıraathane. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  72. ^ ""NEHATÎYE DÎTIN / GÖRÜLMEMİŞTİR" : Zehra Doğan: Ben gelemesem de sanatım Türkiye'de". Bianet - Bagimsiz Iletisim Agi. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020. 
  73. ^ "Zehra Doğan ne ister? - K24". T24. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020. 
  74. ^ "Viewing room". Art in Protest (İngilizce). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020. 
  75. ^ "Zehra Doğan". www.thatscontemporary.com. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2020. 
  76. ^ "Il corpo, la politica e due donne: Zehra Dogan con Ida Pisani". Askanews (İtalyanca). 26 Eylül 2020. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  77. ^ "Arte contemporanea, apre a Rimini il PART • newsrimini.it". newsrimini.it (İtalyanca). 26 Ağustos 2020. 28 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2020. 
  78. ^ "We are pleased to share the names of the 11th Berlin Biennale participants". 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  79. ^ "Berlin Bienali'nde Türkiye'den 3 isim var". Sanatatak. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  80. ^ "Zehra Doğan'ın eserleri 11. Berlin Bienali'nde". ANF News. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. 
  81. ^ "Línies vermelles. La censura en la col·lecció de Tatxo Benet". La Panera (Katalanca). 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. 
  82. ^ "I sometimes think that..." 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  83. ^ Conta, Silvia (31 Temmuz 2020). "'A volte penso che...': 23 artisti nella sede di Lucca di Prometeo Gallery". exibart.com (İtalyanca). 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  84. ^ "Comune di Brescia - Portale istituzionale". www.comune.brescia.it. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2020. 
  85. ^ Redazione. "Fondazione Brescia Musei, l'omaggio di Zehra Doğan a Brescia e alla resistenza al Coronavirus". www.artemagazine.it (İtalyanca). 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2020. 
  86. ^ "Zehra Doğan omaggia la Resistenza di Brescia". Artwave (İtalyanca). 25 Temmuz 2020. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2020. 
  87. ^ "Ravenna • Suriye halklarına, Kürt kadınlarına ve Rojava'ya köprü". Kedistan. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  88. ^ "Riccardo Muti sul podio nel cuore del Parco Archeologico di Paestum: «In difesa della civiltà»". Corriera della Sera. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  89. ^ "Zehra Doğan Paris duvarlarında: Black Lives Matter". KEDISTAN. 15 Haziran 2020. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020. 
  90. ^ "Der Zeit ihre Kunst". Nassauischer Kunstverein Wiesbaden. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  91. ^ "BASEL PEACE FORUM: CITIES OF PEACE?". Basel Peace Forum. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  92. ^ "Speaking Across Mountains: Kurdish Artists in Dialogue". Middle East Institute. 21 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  93. ^ "AVREMO ANCHE GIORNI MIGLIORI. ZEHRA DOĞAN. OPERE DALLE CARCERI TURCHE". Museo di Santa Giulia. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  94. ^ "Brescia • Women pay tribute to Havrin Khalaf". Kedistan. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  95. ^ "For the Incarcerated, Drawing Is a Lifeline". New York Times. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  96. ^ "Zehra Dogan : « Je suis moins heureuse qu'en prison »". Le Point. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  97. ^ "Who are we?". Tate Modern. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  98. ^ "Zehra Doğan, Nusaybin ve Sur'u Tate Modern'e taşıyor". Yeni Yaşam Gazetesi. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  99. ^ "Cezaevinden Tate Modern'e Zehra Doğan". T24. 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  100. ^ "Rennes'deki 8 Mart etkinlikleri Doğan'ın sergisi ile başladı". ANF. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  101. ^ "Zehra Doğan's Exhibition in Rennes • A Living Story". Kedistan. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  102. ^ "Kurdish Art Fair 2018 • 8 Aralık'ta Londra'da Zehra Doğan ile…". Kedistan. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  103. ^ "Roudour. Hommage à l'artiste Zehra Dogan". Le Télégramme. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  104. ^ "Zehra Doğan • Başka Dünyalar Festivali'ne ileti". Kedistan. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  105. ^ "Exposition Zehra Dogan à Morlaix - Janvier 2018". Brest Medias Libres. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  106. ^ "Zehra Doğan s'expose aussi à Angers en janvier". Kedistan. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  107. ^ "Festival de cinéma. La balade des expos". Le Télégramme. 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  108. ^ "Douarnenez Sinema Festivali 2017 • "Sınırlar"". Kedistan. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  109. ^ "Douarnenez. Festival de cinéma : des images dans les galeries et sur les murs". Ouest France. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  110. ^ "Diyarbakır'da yeni bir sanat mekanı Zehra Doğan'ın resim sergisine ev sahipliği yapıyor". BBC Türkçe. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  111. ^ "Cezaevindeki günlerini temsilen: Zehra Doğan'dan '141' resim sergisi". Gazete Karınca. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  112. ^ "Zehra Doğan'dan resim sergisi". Evrensel. 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  113. ^ "Zehra. La ragazza che dipingeva la guerra". Ragazzi Mondadori (İtalyanca). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
  114. ^ "Prigione numero 5". BeccoGiallo Editore (İtalyanca). 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.