Yevgeni Zamyatin

Yevgeni İvanoviç Zamyatin, (Rusça: Евгений Иванович Замятин), (d. 1 Şubat 1884, Lebedyan, Tambov, Rus İmparatorluğu – ö. 10 Mart 1937, Paris, Fransa), Rus yazar. Distopik bir geleceği konu alan Biz (Rusça: Мы) başlıklı romanıyla ünlenmiştir.

Yevgeni İvanoviç Zamyatin
1923 yılında Boris Kustodiev tarafından resmedilen Zamyatin.
Doğum	Yevgeniy İvanoviç Zamyatin 1 Şubat 1884(1884-02-01) Lebedyan, Tambov, Rus İmparatorluğu
Ölüm	10 Mart 1937 (53 yaşında) Paris, Üçüncü Fransa Cumhuriyeti
Meslek	Romancı ve gazeteci
Milliyet	Rus
Tür	Bilimkurgu Hiciv
Önemli eser	Biz (Rusça: Мы)
Etkiledikleri George Orwell, Aldous Huxley, Ray Bradbury
Etkilendikleri H. G. Wells

Hayatı

1 Şubat 1884'te Tambov Vilayeti'nin Lebedyan ilçesinde bir rahibin oğlu olarak doğdu. 1902'de takdirname ile bitirdiği Voronej Lisesi'nin ardından 1908 yılında Petersburg Gemi Mühendisliği Enstitüsü'nden mezun oldu. Öğrencilik yıllarında 1905 Rus devrimi zamanlarında devrim hareketlerinde yer aldı. 1906-1911 yılları arasında kanun kaçağı olarak yaşadı. Potemkin İsyanı sırasında Odessa’da bulundu.

İlk hikâyesi Yalnız, 1908 yılında Eğitim dergisinde yayınlandı. İlk büyük edebi başarısını 1911 yılında yayınlanan ve gezi hikâyelerinden oluşan Uyezdnoye (Gezisel) ile kazandı. 1914 yılında yayınlanan savaş karşıtı hikâyesi Na Kuliçkah (Çok Uzaklarda) nedeniyle kovuşturmaya uğradı, tutuklandı ve yargılandı, eserin basıldığı derginin ilgili sayısı toplatıldı. Bu iki eser de dönemdaşı ünlü Rus yazar Maksim Gorki’den de iltifatlar almıştır.

1916-1917 yıllarında Birleşik Krallık'ta Rus buz kırıcı gemilerinde çalışırken gözlemleme imkânı bulduğu İngiliz hayatı hakkında Ostrovityane (Adalılar) adlı eseri yayınlandı. 1917 sonbaharında Rusya’ya döndü. Maksim Gorki tarafından davet edildiği Dünya Edebiyatı Topluluğu’nda, İngiliz ve Amerikan edebiyatından sorumlu yayın kurulu üyesi olarak görev aldı. Aynı yıllarda esas mesleğinde de başarılı çalışmalarda bulundu; Ermak, Krasin gibi buz kırıcı gemilerin ve diğer muhtelif gemilerin yapım işlerinde görev aldı.

1920'lerde Serapionlar Kardeşliği edebiyat topluluğunun üyesi oldu. Mağara, Rus ve En Önemli Hakkında bu dönem eserlerindendir. Aynı yıllarda Bit ve Atilla piyeslerini yazdı.

1920 yılında en çok ses getiren ve Batı edebiyatında ilk ütopya karşıtı roman olarak nitelendirilen Biz başlıklı romanını yazdı. Sovyetler Birliği'nde "sakıncalı" bulunduğu için yayımlanmasına izin verilmeyen roman ilk olarak 1924 yılında Birleşik Krallık'ta yayınlandı. George Orwell’in ünlü eseri 1984’ü yazarken Biz romanından etkilendiği yorumları yapılmıştır. Biz ancak 1988’de yayımlanana kadar Zamyatin’in eserleri Sovyetler Birliği'nde hiç yayınlanamadı.

Zamyatin 1931 yılında kendi isteği üzerine Stalin tarafından verilen Sovyetler Birliği dışına çıkış izni ile Paris’e yerleşti. Ölümüne kadar bir göçmen olarak, Sovyet vatandaşlığından çıkmadan, orada yaşadı. Zamyatin ağır bir hastalık geçirerek 1937 yılında Paris’te öldü. Son eseri Tanrı’nın Sopası ölümünden sonra 1938 yılında yayınlanmıştır.

Eserleri

Romanları

• Biz (1920), Versus Kitap, Haziran 2009, Çev. Algan Sezgintüredi

Kısa öyküleri ve hikâyeleri

• Yerel Hikâyeler (1912)
• Uzaklarda (1913)
• Alatır (1914)
• Adalılar (1917)
• İnsan Avcısı (1918)
• Kuzey (1918)
• Nisan (1912)
• Yolsuz (1913)
• Üç Gün (1913)
• Afrika (1916
• Resimler (1916)
• Bilim Şehidi (1916)
• Göz (1917)
• Kadastro Memuru (1918)
• İşaret (1918)
• Günahkarların Kefili (1918)
• Ejder (1918)
• X (1919)
• Yerazm’ın Nasıl İyileştirildiği Hakkında (1920)
• Çocukça (1920)
• Mamay (1920)
• Mağara (1921)
• Söz Çurigin’e Veriliyor (1922)
• Yamyamlar. Tanrı’nın Kilisesi. (1922)
• Rus (1923)
• En Önemli Hakkında (1923)
• Yola (1928)
• Taşkın (1929)
• Tanrının Sopası (1935)

Diğer eserleri

• Herbert Wells (1922)
• Moskova - Peterburg (1933)

Kaynakça

• Rus Yazar ve Şairleri Kısa biyografik sözlüğü, Moskova, 2000.
• sovlit.com - Zamyatin 1 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• hronos.km.ru - Zamyatin 4 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• vedu.ru 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Zamyatin’in eserleri kendi dilinde aşağıdaki adreste bulunabilir. (1973’e kadar olan dönemde Sovyetler Birliğinde yayınlanan eserlerin telif hakları halen belirsizdir.)

• http://az.lib.ru/z/zamjatin_e_i/9 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.